در زمان‌های قدیم، باورهای اشتباهی درباره روانشناسان و مراجعه به روانشناس وجود داشت. افراد می‌گفتند:«مگه من دیوونه‌ام که به روانشناس مراجعه کنم؟» فکر می‌کردند فقط افرادی باید مراجعه کنند که اختلالات شخصیتی و روانی شدیدی دارند. بنابراین آن قدر به مشکلات روانی خفیف‌شان رسیدگی نمی‌کردند که تبدیل به مشکلات بزرگ می‌شد. امروزه کمی باورهای افراد بهتر و منطقی‌تر شده است اما هنوز هم افراد زیادی که احتیاج به مشاوره دارند، مراجعه نمی‌کنند، یا به خاطر نداشتن آگاهی که مشکلات‌شان قابل درمان است، و یا به دلیل حرف مردم و خانواده و یا به خاطر هزینه‌های مشاوره. نکته‌ای که می‌توان درباره هزینه‌های مشاوره بیان کرد، این است که، ارزش سلامتی شما بسیار بیشتر از هزینه‌هایی است که برای درمان شدن باید انجام بدهید چون اگر مشکلات روانی را درمان نکنید و ادامه بدهید، نه تنها تشدید می‌شوند، بلکه به جسم‌تان هم آسیب می‌زنند و در این شرایط باید بسیار بیشتر از قبل هزینه کنید تا سلامتی‌تان را بدست بیاورید. در این مقاله قصد داریم توضیح بدهیم که در چه شرایطی باید به روانشناس مراجعه کنید و روانشناس چه کمکی می‌تواند به شما بکند.
چه زمانی باید به روانشناس مراجعه کنم؟
نوسانات خلقی را تجربه می‌کنید
اگر اخیرا احساس می‌کنید دچار نوسانات خلقی شده‌اید و در طول روز بسیار زیاد افکار و احساسات منفی را تجربه می‌کنید، این موضوع نشان می‌دهد که روان شما دچار مشکل شده است. بنابراین داشتن نوسانات خلقی و افکار و احساسات منفی در طول روز، یکی از دلایلی است که باید به خاطر آن به روانشناس مراجعه کنید.
تغییر بزرگی در زندگی‌تان قرار است رخ بدهد
تغییرات بزرگ یعنی چه؟ مثل ازدواج کردن، بچه‌دار شدن، طلاق گرفتن، مهاجرت کردن و… این مواردی که مثال زدیم، اتفاقات مهم و پرچالش زندگی است که برای هر کدام از ما ممکن است رخ بدهد. اگر آمادگی این تغییرات را نداشته باشیم و وارد این مراحل از زندگی شویم، ممکن است دچار افت سلامت روانی بشویم. همچنین اگر وارد این مراحل بشویم و روی خودمان کار نکنیم تا سلامت روانی‌مان حفظ شود، دچار مشکلاتی می‌شویم که سلامت جسمی و روانی‌مان را به خطر می‌اندازد. به عنوان مثال فردی که می‌خواهد ازدواج کند، اگر آمادگی ذهنی و روانی برای ازدواج کردن را نداشته باشد، ممکن است انتخاب اشتباهی انجام بدهد و ازدواج ناموفقی داشته باشد و یا ممکن است ازدواج موفقی داشته باشد، اما چون آمادگی‌اش را نداشت، نتواند همسر خوبی برای شوهرش یا شوهر خوبی برای خانمش باشد و یا ممکن است این دوری از خانه پدری و خانواده، او را مبتلا به افسردگی شدید کند. همچنین در خصوص بچه‌دار شدن، اگر زوجین آمادگی روانی‌اش را نداشته باشند، باعث می‌شود خانم بارداری سخت و پرتنشی را تجربه کند و بعد از بچه‌دار شدن فرزند هم احتمال دارد به افسردگی پس از زایمان مبتلا شود. پس در مراحل حساس و مهم زندگی‌تان، حتی اگر هیچ مشکلی نداشته باشید، همچنان نیاز به صحبت کردن با یک مشاور را دارید.
افکار آسیب‌زننده و ناسالمی دارید
اگر به هر دلیلی، افکاری مثل انتقام گرفتن از یک فرد، آسیب زدن به خودتان یا خودکشی کردن، کشتن یک فرد و… را در سر دارید، این یک زنگ خطر بزرگ است که حتما باید به روانشناس مراجعه کنید.
علاقه‌ای به فعالیت‌های روزمره ندارید و همچنین دیگر از زندگی لذت نمی‌برید
اگر قبلا از زندگی و از یک سری فعالیت‌ها لذت می‌بردید اما حالا دیگر احساس لذت نمی‌کنید و علاقه‌ای به انجام دادن فعالیت‌های ساده روزمره‌تان ندارید، این موارد می‌تواند نشانه افسردگی باشد. بنابراین تا قبل از اینکه مشکل شدیدتری پیش بیاید و مشکل‌تان پیشرفت کند، بهتر است از مشاور کمک بگیرید.
احساس تنهایی می‌کنید
اگر حس می‌کنید کسی نیست که شما را دوست داشته باشد، کسی نیست که از شما حمایت کند و عمیقا احساس تنهایی می‌کنید، حتما به روانشناس مراجعه کنید. احساس تنهایی عمیق می‌تواند نشانه طرحواره محرومیت هیجانی باشد. هرگز به خاطر فرار از احساس تنهایی، با افراد ناسالم معاشرت نکنید و صرفا به این دلیل، وارد رابطه عاطفی نشوید چون احتمال اینکه انتخاب اشتباهی انجام بدهید و شکست بخورید، افزایش می‌یابد.
از مواد مخدر یا مشوربات الکلی برای فراموش کردن تلخی‌های زندگی‌تان استفاده می‌کنید
انواع مکانیسم‌های دفاعی در برخورد با مشکلات زندگی وجود دارد. برخی از افراد از مکانیسم دفاعی اجتناب و فرار از مشکلات استفاده می‌کنند، یعنی به جای حل مشکلات، از آن فرار می‌کنند. چگونه از آن فرار می‌کنند؟ با استفاده از مواد مخدر، مشروبات الکلی، برقرار کردن روابط جنسی پرخطر و یا استفاده از داروهای روان‌گردان. درواقع با انجام دادن این کارها، می‌خواهند درد و رنج زندگی‌شان را فراموش کنند. البته که این روش‌ها، روش‌های درست و مناسبی نیستند. شاید اوایل به فرد لذت و آرامش بدهند اما بعدها مشکلات بیشتری برای او ایجاد می‌کنند که در آن شرایط فرار کردن از آن مشکلات، تقریبا غیرممکن می‌شود. اگر از مکانیسم‌های دفاعی اشتباه و مخرب استفاده می‌کنید، حتما از مشاور کمک بگیرید.
احساس می‌کنید کنترل زندگی‌تان از دست‌تان خارج شده است
اگر احساس می‌کنید کنترل زندگی و روح و روان‌تان از دست‌تان خارج شده است، حتما از مشاور برای بهبود اوضاع کمک بگیرید تا از سردرگمی خارج شوید.
رابطه با شریک عاطفی یا همسرتان دچار مشکلاتی شده است
اگر در رابطه‌تان مشکلات زیادی دارید یا چالش‌هایی وجود دارد که ذهن و روان‌تان را تحت تاثیر منفی خود قرار می‌دهد، بهتر است درباره این مشکلات، حتما از زوج درمانگر کمک بگیرید.
دچار بی‌خوابی یا خواب زیاد شده‌اید
خوابیدن به اندازه کافی و با کیفیت بسیار مهم و ضروری است چون سلامت روانی و جسمانی‌تان را تضمین می‌کند. اگر الگوهای خواب‌تان دچار مشکل شده است، یعنی دچار بی‌خوابی یا خوابیدن زیاد شده‌اید، توصیه می‌کنیم حتما از مشاور برای انجام بررسی‌های بیشتر و حل مشکل کمک بگیرید.
احساس می‌کنید می‌خواهید با کسی صحبت کرده و درد و دل کنید
اگر احساس می‌کنید دل‌تان پر است و می‌خواهید با کسی صحبت کنید و درد و دل کنید، صحبت کردن با یک مشاور، یکی از بهترین و قابل اعتمادترین گزینه برای شما است. زمانی که شما با افراد دیگر مثل دوست یا اعضای خانواده صحبت می‌کنید که روانشناس نیستند، این افراد ممکن است احساسات و افکارتان را مسخره کنند، تحقیر کنند، بی‌توجهی کنند و یا حوصله گوش دادن به حرفهایتان را نداشته باشند و با حرف‌هایی مثل «چقدر غر میزنی»، «اینقدر حرف نزن» و… سعی کنند شما را سرکوب کنند. همچنین ممکن است این افراد به شما راهنمایی غلط بکنند و ذهن‌تان را بیشتر بهم بریزند. پس بهتر است با یک فرد قابل اعتماد، با تجربه و دانا مثل یک مشاور خوب صحبت کنید که از صحبت کردن‌تان نتیجه خوب و حس عالی بگیرید.
اضطراب شدید دارید
اگر دچار اضطراب شدید یا سایر اختلالات اضطرابی هستید، بهتر است حتما از یک مشاور برای درمان کمک بگیرید.
استرس شدید دارید
اگر در طول روز استرس شدیدی را تجربه می‌کنید و علائم جسمی مثل تپش قلب، سردرد، سرگیجه و… نیز به دنبال آن دارید، حتما از یک روانشناس برای مدیریت استرس و داشتن آرامش بیشتر کمک بگیرید.
بیماری‌های روان تنی را تجربه می‌کنید
بیماری‌های روان تنی، بیماری‌هایی هستند که منشاء روحی و روانی دارند و با آزمایشات جسمی مثل آزمایش خون، قابل تشخیص و ریشه‌یابی نیستند. این علائم جسمانی، با داشتن استرس، اضطراب و خشم بروز پیدا می‌کنند و خودشان را نشان می‌دهند. اگر علائم جسمی که منشاء روانی دارند را تجربه می‌کنید، برای درمان و داشتن آرامش بیشتر، از یک روانشناس کمک بگیرید.
افت تحصیلی کردید
اگر به دلیل تنش‌ها و مشکلات خانوادگی و شرایط روانی خودتان، دچار افت تحصیلی شدید، حتما یک مشاور تحصیلی برای بهبود اوضاع کمک بگیرید.
اعتماد به نفس و عزت نفس کمی دارید
نداشتن عزت نفس و اعتماد به نفس، عواقب و پیامدهای زیاد و فراوانی برای خودِ فرد و ارتباطاتش به دنبال دارد. بنابراین اگر حس ارزشمندی و خودباوری ندارید، حتما برای رفع این مشکل، از روانشناس کمک بگیرید.
اتفاق بدی برایتان افتاده است
افرادی که در زندگی‌شان اتفاق بسیار بدی می‌افتد، دچار ضربه روحی و روانی شدیدی می‌شوند. درست است که ممکن است با گذر زمان، آرام‌تر شوند و حال شان بهتر شود اما گاهی این اتفاق نمی‌افتد و با گذر زمان هم بهبود پیدا نمی‌کنند. اتفاقاتی مثل شاهد تصادف کردن اعضای خانواده، فوت یک عزیز، بیکار شدن و… آسیب‌های روحی و روانی زیادی برای افراد به دنبال دارد. اگر چنین اتفاقاتی برایتان افتاده است، حتما قبل از اینکه حال‌تان بدتر شود، از روانشناس کمک بگیرید.
مشکلات جنسی دارید
اگر مشکلاتی مثل دیرانزالی، زودانزالی، اختلال نعوظ، فانتزی‌های جنسی ناسالم، تنوع طلبی جنسی و یا مشکلات هویت جنسی مثل ترنس بودن دارید، حتما با یک مشاور سکس تراپ صحبت کنید.
چرا برخی از افراد با روانشناس صحبت نمی‌کنند؟
«ترجیح میدم با دوستم صحبت کنم!»
درست است که صحبت کردن با یک دوست می‌تواند شما را تا حد زیادی آرام کند، اما دوست نمی‌تواند جای روانشناس را بگیرد. دوست یک فرد عادی است که فقط به شما گوش می‌دهد اما نمی‌تواند شما را درمان کند. بنابراین دوست جای خود را دارد و روانشناس نیز جای خود را.
«هزینه‌اش خیلی زیاده!»
درست است که متاسفانه بیمه، هزینه‌های روان درمانی را پوشش نمی‌دهد اما باید در نظر داشته باشید که اگر حالا به موقع مشکلات‌تان را درمان نکنید، تبدیل به مشکلات بزرگ‌تر خواهند شد و بعدها باید چندین برابر بیشتر هزینه کنید تا حال جسمی و روانی‌تان خوب شود. چون به مرور زمان مشکلات‌تان درمان نخواهد شد، بلکه بیشتر به جسم و روان‌تان آسیب خواهد زد. آن موقع درگیر بیماری‌های سخت جسمانی هم خواهید شد، مثل سرطان، مشکلات گوارشی، تنگی نفس و… شاید برایتان جالب باشد که بدانید همه بیماری‌های جسمانی، منشاء روانی دارند. پس اگر از روان‌تان به خوبی مراقبت کنید، می‌توانید جسم سالمی نیز داشته باشید. آن موقع نیازی نخواهید داشت که هزینه‌های کلان و زیاد برای بدست آوردن سلامت جسمانی‌تان انجام بدهید. پس هزینه درمان، نوعی سرمایه‌گذاری برای آینده شما است. از آن غافل نشوید.
«من وقت برای مشاوره گرفتن ندارم!»
اگر وقت ندارید به مراکز روان درمانی بروید، می‌توانید مشاوره غیرحضوری دریافت کنید. انجام دادن این کار، انرژی از شما به هدر نمی‌دهد و دیگر نیاز نیست از کار و زندگی‌تان بزنید و به مشاور مراجعه کنید. نکته اینجا است که اغلب افراد برای انجام خرید لباس، وسایل آرایش و یا رفتن به مراکز زیبایی وقت می‌گذارند اما برای رفتن به مشاوره وقت ندارند! درواقع این بیشتر یک بهانه محسوب می‌شود چون حتما همه ما در طول هفته فقط یک روز حداقل 45 دقیقه وقت خالی برای مشاوره گرفتن داریم. فردی که برایش سلامت جسمی و روانی مهم باشد، هرطور شده وقت خودش را خالی می‌کند و با مشاور صحبت می‌کند.
«من یک بار به روانشناس مراجعه کردم ولی خوب نشدم. دیگه پیش روانشناس نمیرم!»
صادقانه به این سوال پاسخ دهید: آیا همه روانشاسان دارای شخصیت یکسان و روش درمانی یکسان هستند؟ قطعا خیر! همانطور که سایر افراد با هم متفاوت هستند و شخصیت متفاوتی دارند، روانشناسان هم یکسان نیستند و آدم‌های متفاوتی هستند. پس اینکه یک یا چند روانشناس نتوانستند شما را درمان کنند، دلیل نمی‌شود که همه روانشناسان قادر به این کار نیستند و یا علم روانشناسی، علمی بیهوده است! این نوع طرز تفکر، نوعی خطای شناختی است که ذهن همه چیز را بزرگنمایی کرده و به دیگر موارد عمومیت می‌دهد. بنابراین فریب خطاهای شناختی را نخورید و منطقی‌تر فکر کنید. وقتی می بینید پیش یک مشاور نتیجه نمی‌گیرید، از مشاور دیگری کمک بگیرید.
«من نمیتونم درباره مشکلاتم با یک فرد غریبه حرف بزنم»
مشاور غریبه نیست، دوست و همراه شما است. او مثل یک پزشک، دلسوز، مهربان، یاری‌رسان و همراه شما است تا درمان شوید. او می‌خواهد به شما کمک کند. اگر مشاورتان را به درستی انتخاب کرده باشید، از جلسات اول جذب او و نحوه ارتباط برقرار کردنش با شما خواهید شد و این حد از مهربانی و همدلی باعث می‌شود شما حس نکنید که او یک فرد غریبه است.
«روانشناسان به خاطر مردم درمان نمی‌کنن، فقط برای پول این کار رو انجام میدن!»
درست است که روان درمانی یک نوع شغل است اما روانشناسان برای مردم دلسوزی می‌کنند و عاشق کمک کردن به مردم هستند که این شغل را انتخاب می‌کنند. پس به خاطر پول نیست!
«من با دارو هم میتونم خوب بشم!»
دارو فقط روی علائم جسمانی کار می‌کند و روی ذهنیت و طرز تفکرتان تاثیری ندارد، بنابراین شما را درمان نمی‌کند، فقط به عنوان یک مسکن ساده عمل می‌کند. دومین نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که دارو اعتیادآور است و بعدها شاید مجبور شوید دوزهای بالاتر را مصرف کنید که هم به شما آسیب زیادی می‌رساند و عوارض دارد و هم اینکه شما را به آن دارو وابسته می‌کند. دارو در کنار روان درمانی نتیجه می‌دهد و نه به تنهایی. فقط زمانی از دارو استفاده کنید که روانشناس‌تان صلاح بداند و واقعا احتیاج داشته باشید. خودسرانه دارو مصرف نکنید.
چه زمانی از جلسات مشاوره نتیجه خواهیم گرفت؟
نتیجه گرفتن از جلسات مشاوره فقط دو شرط دارد. هر دو شرط باید باشد تا شما نتیجه مطلوب و دلخواه‌تان را دریافت کنید:
- مشاورتان باید حرفه‌ای و با وجدان کاری باشد. همچنین از رویکرد درمانی مفید برای نوع مشکل شما باید استفاده کند.
- شرط بسیار مهم این است که شما هم باید با مشاورتان همکاری کنید و به راهکارهایی که می‌دهد عمل کنید. اگر حتی شرط اول باشد اما شما با مشاور حرفهایتان همکاری نکنید و انجام ندهید و فقط شنونده باشید، هیچ نتیجه‌ای نخواهید دید. حرف زدن با مشاور معجزه نمی‌کند. تلاش‌های شما است که مشکلات‌تان را حل می کند.
می خواهم با مشاور صحبت کنم. چه کار باید بکنم؟
می‌توانید برای حل مشکلات روانی خودتان، حل مشکلات رابطه عاطفی یا زندگی مشترک‌تان و یا برای حل مسائل زناشویی و مشکلات رابطه جنسی، از روانشناسان، زوج درمانگران و سکس تراپیست‌های همیار عشق کمک بگیرید. همچنین اگر برای کودک، نوجوان یا جوان خانواده‌تان مشکلاتی ایجاد شده است و می‌خواهید با مشاور مشورت کنید، می‌توانید از مشاوران کودک و نوجوان همیار عشق کمک بگیرید. روانشناسان همیار عشق در زمینه‌های مختلف می‌توانند به شما کمک کنند و شما را برای داشتن روان و جسم سالم، رابطه، زندگی مشترک و خانواده خوب و شاد، یاری کنند.
سخن پایانی
خوشبختانه امروزه بسیاری از افراد متوجه اهمیت مراجعه به روانشناس شده‌اند و این کار را انجام می‌دهند اما هنوز بیشتر افراد متوجه این اهمیت نشده‌اند و از سلامت روانی و جسمانی کمی برخوردار هستند. اگر می‌خواهید از جلسات مشاوره‌تان بهترین نتیجه را دریافت کنید، اولا باید مشاور خوب و حرفه‌ای را انتخاب کنید و دوما باید خودتان نیز تلاش و همکاری کنید و راهکارهای گفته شده را انجام بدهید تا نتیجه مشاوره را ببینید. حتما برای درمان افکار منفی، استرس، اضطراب، افسردگی، مشکلات رابطه و زندگی مشترک، مشکلات رابطه زناشویی و…. از روانشناسان متخصص در این زمینه‌ها کمک بگیرید. قبل از اینکه مشکلات‌تان تشدید شوند و تمام جوانب زندگی‌تان را در بر بگیرند، برای درمان شان اقدامات لازم را انجام بدهید چون هرچقدر زمان بگذرد، قطعا مشکلات بدتر می‌شوند و بعدها باید چندین برابر برای درمان‌شان هزینه کنید. پس به موقع هزینه کنید، تا کم هزینه کنید، در کوتاه مدت نتیجه مطلوب را دریافت کنید و مشاور حرفه‌ای انتخاب کنید. مشاوران همیار عشق در زمینه‌های مختلف می‌توانند به شما کمک کنند.
پرسش و پاسخ کوتاه