در طول روز افکار منفی مختلف و زیادی به ذهن افراد هجوم می‌آورد. افکار منفی مثل «نکنه الآن برم سر کار و کرونا بگیرم؟؟»، «نکنه این ترم مشروط بشم؟»، «نکنه عشقم یه روزی بهم خیانت کنه؟»، «نکنه برای مادرم که قراره آنژیو بشه، اتفاق بدی بیفته؟» و هزاران افکار منفی دیگر، در ذهن افراد ایجاد می‌شود. افکار منفی، معمولا درباره زمان حال و نگرانی‌هایی برای آینده هستند. افکار منفی را نمی‌توان به صورت کامل از بین برد، اما اگر این افکار در بیشتر اوقات روز به ذهن‌تان می‌آید، لازم است اقداماتی را برای رهایی از آنها انجام دهید، چون این افکار می‌توانند جنبه‌های مختلف زندگی و ارتباطات اجتماعی‌تان را تحت تاثیر قرار دهند. در این مقاله توضیح می‌دهیم که چرا افکار منفی به ذهن‌‌تان می‌آیند؟ چه مشکلاتی می‌توانند به وجود بیاورند؟ افکار منفی، چه تاثیری روی روابط عاطفی می‌گذارند؟ برای رهایی از این افکار، بدست آوردن آرامش ذهنی و تقویت تفکر مثبت در خود، چه کارهایی باید انجام دهید؟ و در نهایت درباره اینکه چطور باید با افرادی که منفی‌باف و بدبین هستند، برخورد کنید؟

چرا افکار منفی به ذهن‌تان هجوم می‌آورند؟

دلایل مختلفی برای هجوم افکار منفی به ذهن‌تان وجود دارد که در ادامه به سه مورد از آنها، اشاره می‌کنیم.

اضطراب و نگرانی برای زمان حال

برخی از افراد، نه تنها نگران اتفاقات آینده هستند، بلکه نگران اتفاقات زمان حال نیز هستند. افکار منفی مربوط به زمان حال، می‌تواند فرد را از انجام امور مهم و ضروری منصرف کند. به عنوان مثال شخص بیمار شده و لازم است به درمانگاه برود اما چون به شدت از کرونا می‌ترسد و این فکر منفی در ذهنش می‌پیچد که «نکنه برم درمانگاه و کرونا بگیرم»، از مراجعه به پزشک و انجام معاینات لازم، منصرف می‌شود، یا مثلا فرد در حال امتحان دادن، آنقدر ذهنش درگیر افکار منفی می‌شود که «نکنه قبول نشم» یا «نکنه این سوال رو اشتباه جواب بدم» تمرکزش را از دست می‌دهد و نمی‌تواند به خوبی به سوالات جواب دهد.

خجالت کشیدن برای اشتباهات گذشته

هیچ کس کامل نیست. هر فردی در طول زندگی‌اش، ممکن است اشتباهات زیاد بزرگ و کوچکی را انجام داده باشد. برخی از افراد، به شدت از اشتباهات گذشته‌شان می‌ترسند یا خجالت می‌کشند و افکار منفی مثل «نکنه بازم همون اشتباه رو تکرار کنم» یا ««نکنه کسی بفهمه من قبلا چیکار کردم» در ذهن‌شان ایجاد می‌شود.

نگرانی برای آینده

این مورد بسیار رایج است. اکثر افراد مخصوصا نوجوانان و جوانان که در ابتدای مسیر زندگی خودشان هستند و کم کم مستقل می‌شوند، ممکن است نگرانی‌های زیادی برای آینده‌شان داشته باشند. این نگرانی‌ها، افکار منفی و ترس‌هایی را در فرد ایجاد می‌کند که اگر شدید باشد، می‌تواند از پیشرفت کردن و رشد فرد، جلوگیری کند.

اختلالات شخصیتی

اگر شخص، افکار منفی شدید و زیادی داشته باشد، ممکن است نشانه وجود یک اختلال شخصیت در او باشد. به عنوان مثال کسانی که اختلال شخصیت وسواس فکری-عملی دارند، ممکن است مدام افکار منفی مثل «نکنه به دیگران صدمه بزنم»، «نکنه به خودم صدمه بزنم»، «نکنه دست‌هامو خوب نشسته باشم، هنوز کثیف باشه و مریض بشم» دارند، یا کسانی که اختلال شخصیت مرزی دارند، ممکن است افکار منفی درباره طرد یا ترک شدن از طرف شریک عاطفی‌شان داشته باشند.

افکار منفی چه مشکلاتی را به وجود می‌آورند؟

• ترس و اضطراب
• حملات پانیک (وحشت‌زدگی)
• افسردگی
• بی‌خوابی
• کاهش کیفیت زندگی
• کاهش کیفیت ارتباطات
• بیماری‌های روان‌تنی (سایکوسوماتیک)

تاثیر افکار منفی بر روابط عاطفی

برخی از طرز فکرهای منفی، می‌تواند باعث سرد شدن رابطه و حتی جدایی شود. این افکار، بر حرف‌ها و رفتارهای فرد تاثیر منفی می‌گذارد و باعث می‌شود فرد به مرور زمان، حتی به صورت ناخودآگاه، شریک عاطفی‌اش را دلسرد کند. در ادامه، به چند نوع از این افکار منفی که روابط عاطفی و زندگی مشترک را تحت تاثیر قرار می‌دهد، می‌پردازیم.

افکار همه یا هیچ

اگر این نوع طرز فکر را داشته باشید، شما اغلب شریک عاطفی‌تان را طوری می‌بینید که انگار همیشه کار اشتباهی انجام می‌دهد، یا هرگز کار درست یا رفتار درستی را انجام نمی‌دهد. کسانی که این نوع طرز تفکر منفی را دارند، معمولا این جمله را بیان می‌کنند که «هیچ وقت یه کاری رو درست نمیدی!»، «تو هیچ وقت یاد نگرفتی چطور با من رفتار کنی!»، «تو هیچ وقت بهم محبت نکردی!» درواقع در حرف‌هایشان، کلمات «همیشه»، «هرگز» و «هیچ وقت» بسیار دیده می‌شود. این طرز تفکر به این دلیل اشتباه است که طرف مقابل شما امکان ندارد که حتی یک بار هم به شما محبت و توجه نکرده باشد، و یا امکان ندارد که همه کارها را همیشه اشتباه انجام داده باشد. هر کسی ممکن است اشتباه کند، اما نباید به دلیل اشتباهات، رفتارها یا کارهای خوب طرف مقابل را به سرعت فراموش کنید و همه چیز او را به خاطر همان اشتباه، بد ببینید. این تفکر، باعث می‌شود حرف‌هایی را به شریک عاطفی‌تان بزنید که شخصیت او را خرد می‌کند و او را از شما دور می‌کند.

اغراق کردن در مورد نتیجه چیزی

افرادی که این نوع طرز تفکر را دارند، درباره نتیجه کارهای اشتباه شریک عاطفی‌شان، اغراق می‌کنند و از آن نتیجه فاجعه‌باری را می‌سازند. به عنوان مثال فرض کنید قرار است یک ماه بعد با نامزدتان ازدواج کنید. او در این شرایط که شما در حال انجام خریدهای عروسی هستید و یا خانواده‌ها درگیر خرج و مخارج عروسی هستند، نامزدتان برای کارش سرمایه‌گذاری کرده و اکنون پول کمتری برای خرید خانه دارد، اما می‌شود با آن مقدار پولی که برایش باقی مانده، یک خانه نسبتا خوب خرید. اگر شما این نوع طرز تفکر منفی را داشته باشید، نتیجه سرمایه‌گذاری نامزدتان برای کارش را اغراق کرده و نتیجه فاجعه‌باری را گزارش می‌کنید. مثلا می‌گویید:«تو الآن در این شرایط رفتی برای کارت سرمایه‌گذاری کردی به جای اینکه یه خونه بخری؟؟ وای، الآن دیگه با این پول میتونیم فقط یه خونه 40 یا 50 متری بخریم!»

تفکر منفی «باید»

کسی که این نوع از طرز تفکر منفی را داشته باشد، در رابطه عاطفی انتظار دارد بدون اینکه به صورت واضح گفته باشد، شریک عاطفی‌اش از همه نیازها و خواسته‌هایش خبر داشته باشد. این افراد گمان می‌کنند که طرف مقابل، مسئول برآورده کردن نیازهایشان است. مثلا می‌گویند:«تو باید بدونی من الآن چی میخوام» یا اگه منو دوست داشتی، باید میدونستی که میخوام برام چی بخری»

برچسب زدن و تخریب شخصیتی

این افراد با کلام و گفتارشان، شان و شخصیت شریک عاطفی‌شان را پایین می‌آورند. مثلا می‌گویند:«تو خیلی احمقی» یا «واقعا دیوانه‌ای» این جملات، به شدت رابطه زناشویی و زندگی مشترک‌تان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در رابطه‌تان سردی ایجاد می‌کند. زمانی که می‌خواهید از همسرتان انتقاد کنید، هرگز تمام شخصیت او را مورد حمله قرار ندهید، بلکه با لحن خوب و مناسب، فقط به رفتاری که اشتباه بوده اشاره کنید، زیرا کل شخصیت همسرتان مشکلی ندارد، بلکه ممکن است برخی از رفتارهایش اشتباه و یا نابه‌جا باشد یا باعث ناراحتی‌تان شود.

بازی قربانی

این افراد گمان می‌کنند که همه بدبختی‌ها و حال بدشان به خاطر طرف مقابل است. معمولا خودشان را قربانی و مظلوم جلوه می‌دهند و می‌گویند:«من همه زندگی‌مو به پای تو گذاشتم ولی تو برای من چیکار کردی؟؟» یا «تقصیر توئه که حالم بده»

تصور و تخیل درباره یک حرف و یا یک اتفاق

کسانی که این نوع از طرز تفکر منفی را دارند، از هر رفتار یا حرف شریک عاطفی‌شان، چیز عجیب و غریب و فاجعه‌باری را برداشت می‌کنند و در ذهن خود درباره آن تصور فاجعه‌بار، تخیل می‌کنند. اگر شما نیز این طرز تفکر را داشته باشید، به عنوان مثال وقتی طرف مقابل به شما ابراز علاقه می‌کند یا با شما با مهربانی و محبت رفتار می‌کند، این فکر در شما ایجاد می‌شود که:«مهربان شده چون حتما ازم یه چیزی میخواد، میخواد منو گول بزنه» یا «مهربان شده چون میخواد اجازه بدم آخر هفته با دوستاش بره بیرون» یا اگر طرف مقابل کمی دیر به پیام‌تان جواب داده باشد یا چند ساعت آفلاین باشد، این فکر منفی در شما ایجاد می‌شود که:«نکنه داره بهم خیانت میکنه؟؟»، «یعنی داره چیکار میکنه؟» یا «نکنه منو دوست نداره و میخواد ولم کنه؟»

راهکارهایی برای رهایی از افکار منفی

زبان بدن‌تان را اصلاح کنید

زمانی که افکار منفی به ذهن‌تان حجوم می‌آورند، به احتمال زیاد زبان بدن‌تان نیز تغییر می‌کند. احتمالا اخم می‌کنید، دست به سینه با گارد بسته می‌نشینید و یا قوز می‌کنید. اولین گام این است که در این هنگام، به وضعیت بدن‌تان توجه کنید. لبخند بزنید، صاف بنشینید، دست‌هایتان را به آرامی روی پاهایتان قرار دهید و در کل وضعیت بدنی‌تان را از حالت گارد بسته در بیاورید.

در مورد موضوعی که ذهن‌تان را درگیر کرده با همان شخص یا با شخص دیگری صحبت کنید

احساسات‌تان و موضوعی که ذهن‌تان را به خود درگیر کرده را در خودتان نگه ندارید. می‌توانید با عضوی از خانواده یا با یکی از دوستان‌تان صحبت کنید، یا اگر می‌توانید، با جمله‌بندی درست و با لحن خوب، موضوع را با همان فرد در میان بگذارید. به عنوان مثال اگر درباره وضعیت سلامتی مادرتان نگران شدید و افکار منفی به ذهن‌تان هجوم آوردند، به مادرتان زنگ بزنید و از احوالش جویا شوید تا خیال‌تان راحت شود.

مدیتیشن کنید

مدیتیشن به شما کمک می‌کند ذهن‌تان خالی شود و بتوانید کنترل احساسات‌تان را به دست بگیرید و آرامش‌تان را حفظ کنید.

روی موضوع دیگری متمرکز شوید

اگر ناگهان درباره چیزی نگران شدید و افکار منفی به سراغ‌تان آمدند، روی موضوع یا فعالیت دیگری که تمام توجه شما را به خود جلب کند، تمرکز کنید. می‌توانید فعالیت‌هایی مثل درس خواندن، مطالعه کتاب یا ورزش کردن را انجام دهید تا حال‌تان بهتر شود.

افکارتان را تجزیه و تحلیل کنید

افکارتان را تجزیه و تحلیل کنید و فکر کنید که آیا در واقعیت ممکن است چنین اتفاقی بیفتد؟ احتمال اتفاق افتادن آن چقدر است؟ به عنوان مثال اگر برای آینده‌تان نگران هستید و افکار منفی دارید، فکر کنید که افکار و ترس‌هایتان چقدر واقعیت دارند؟

بُعد مثبت هر اتفاقی را هم در نظر بگیرید

به عنوان مثال اگر شریک عاطفی‌تان یک روز خسته بوده و یا به هر دلیلی، توجهی که شما از او انتظار دارید را نشان نداده، به جای اینکه افکار منفی به ذهن‌تان راه بدهید و فکر کنید که «نکنه سرش جای دیگه گرمه» یا «نکنه دیگه دوستم نداره»، بُعد مثبت را هم در نظر بگیرید که شاید واقعا خسته بوده یا درگیر کار بوده و نتوانسته آن روز توجه کافی را به شما بکند. نباید کینه به دل بگیرید و قهر کنید. سعی کنید شرایط را درک کنید و تشخیص دهید که در هر شرایطی، تا چه حد باید از طرف مقابل انتظار داشته باشید.

قدردانی را تمرین کنید

زمانی که کسی کار خوبی در حق شما انجام می‌دهد، حتی اگر آن کار بسیار جزئی و کوچک باشد، از او تشکر و قدردانی کنید. قدردانی کردن، احساس  مثبتی را در شما ایجاد می‌کند و افکار منفی را تا حدودی از شما دور می‌کند.

اعتماد به نفس‌تان را بالا ببرید

گاهی اوقات افکار منفی به این دلیل به ذهن‌تان راه پیدا می‌کنند چون شما اعتماد به نفس و احساس خودارزشمندی کافی را ندارید. به عنوان مثال، اگر مدام نگران هستید و فکر می‌کنید که ممکن است شریک عاطفی‌تان دوستتان نداشته باشد یا ممکن است شما را ترک کند، با خودتان تجزیه و تحلیل کنید که اگر در رابطه خوب و سالمی هستید، طرف مقابل هم شخص مناسبی است و شما هم شریک عاطفی خوبی برای او هستید، دیگر چه دلیلی دارد که او به دنبال شخص دیگری برود یا دوستتان نداشته باشد؟ برای خودتان ارزش قائل شوید و احساس خودارزشمندی را در خودتان تقویت کنید. خودتان را لایق عشق و محبت بدانید.

از مشاور کمک بگیرید

اگر افکار منفی در شما زیاد باشند، در کنار راهکارهای گفته شده، بهتر است از مشاور نیز کمک بگیرید تا دلیل بدبینی و منفی‌بافی شما مشخص شود و راهکارهای خاصی طبق شرایط روحی و روانی‌تان، به شما داده شود. توصیه می‌کنیم با مشاوران رادیو عشق در ارتباط باشید.

چطور با افراد منفی‌باف و بدبین برخورد کنیم؟

انتظارات‌تان را کاهش دهید

شخصی که بدنبین و منفی‌باف است، این بدبینی جزئی از تار و پود شخصیت او شده است. انتظار نداشته باشید که بتوانید طرز تفکرش را تغییر دهید. تغییر دادن ویژگی‌های افراد، آسان نیست و به تنهایی و بدون خواست خودشان، نمی‌توانید این کار را انجام دهید.

شما مسئول احساسات او نیستید

یک آدم منفی‌باف که اغلب با افکار منفی محاصره شده است، معمولا غمگین و افسرده است. شما مسئول احساسات او نیستید و نمی‌توانید بدون خواست و تلاش خودش، او را خوشحال کنید یا امید به زندگی او را افزایش دهید. اگر مدام تلاش کنید تا او اصلاح شود اما هیچ نتیجه‌ای نبینید، روحیه خودتان نابود می‌شود. بنابراین قبول کنید که شما فقط مسئول احساسات خودتان هستید.

به خودتان استراحت بدهید

اگر در اطرافیان‌تان آدم های منفی زیادی هستند که با شما در تماس هستند، لازم است که به خودتان استراحت دهید و بیشتر مراقب روح و روان‌تان باشید. افراد منفی، با طرز تفکر و حرف‌هایشان، روی دیگران هم تاثیر منفی می‌گذارند. بنابراین اگر نمی‌توانید افراد منفی را از زندگی‌تان حذف کنید، حداقل سعی کنید کمتر با آنها معاشرت کنید.

حرف‌هایشان را جدی نگیرید

افراد منفی، مدام غر می‌زنند، از زمین و زمان گله و شکایت می‌کنند. حرف‌هایشان را جدی نگیرید. اجازه ندهید افکار منفی آنها، حال‌تان را بد کند. شنونده‌ای عاقل باشید.

مسیر زندگی‌تان را انتخاب کنید

اگر در خانواده‌ای هستید که اغلب افراد، منفی‌باف و بدبین هستند، سعی کنید راه‌تان را از آنها جدا کنید و مسیر زندگی خاص خودتان را انتخاب کنید. اگر آنها به شادی‌شان اهمیت نمی‌دهند، شما این گونه نباشید. سعی کنید خودتان را با انجام دادن کارهای موردعلاقه و لذت‌بخش، شاد و فعال نگه دارید.