در طول روز افكار منفي مختلف و زيادي به ذهن افراد هجوم مي‌آورد. افكار منفي مثل «نكنه الآن برم سر كار و كرونا بگيرم؟؟»، «نكنه اين ترم مشروط بشم؟»، «نكنه عشقم يه روزي بهم خيانت كنه؟»، «نكنه براي مادرم كه قراره آنژيو بشه، اتفاق بدي بيفته؟» و هزاران افكار منفي ديگر، در ذهن افراد ايجاد مي‌شود. افكار منفي، معمولا درباره زمان حال و نگراني‌هايي براي آينده هستند. افكار منفي را نمي‌توان به صورت كامل از بين برد، اما اگر اين افكار در بيشتر اوقات روز به ذهن‌تان مي‌آيد، لازم است اقداماتي را براي رهايي از آنها انجام دهيد، چون اين افكار مي‌توانند جنبه‌هاي مختلف زندگي و ارتباطات اجتماعي‌تان را تحت تاثير قرار دهند. در اين مقاله توضيح مي‌دهيم كه چرا افكار منفي به ذهن‌‌تان مي‌آيند؟ چه مشكلاتي مي‌توانند به وجود بياورند؟ افكار منفي، چه تاثيري روي روابط عاطفي مي‌گذارند؟ براي رهايي از اين افكار، بدست آوردن آرامش ذهني و تقويت تفكر مثبت در خود، چه كارهايي بايد انجام دهيد؟ و در نهايت درباره اينكه چطور بايد با افرادي كه منفي‌باف و بدبين هستند، برخورد كنيد؟

چرا افكار منفي به ذهن‌تان هجوم مي‌آورند؟

دلايل مختلفي براي هجوم افكار منفي به ذهن‌تان وجود دارد كه در ادامه به سه مورد از آنها، اشاره مي‌كنيم.

اضطراب و نگراني براي زمان حال

برخي از افراد، نه تنها نگران اتفاقات آينده هستند، بلكه نگران اتفاقات زمان حال نيز هستند. افكار منفي مربوط به زمان حال، مي‌تواند فرد را از انجام امور مهم و ضروري منصرف كند. به عنوان مثال شخص بيمار شده و لازم است به درمانگاه برود اما چون به شدت از كرونا مي‌ترسد و اين فكر منفي در ذهنش مي‌پيچد كه «نكنه برم درمانگاه و كرونا بگيرم»، از مراجعه به پزشك و انجام معاينات لازم، منصرف مي‌شود، يا مثلا فرد در حال امتحان دادن، آنقدر ذهنش درگير افكار منفي مي‌شود كه «نكنه قبول نشم» يا «نكنه اين سوال رو اشتباه جواب بدم» تمركزش را از دست مي‌دهد و نمي‌تواند به خوبي به سوالات جواب دهد.

خجالت كشيدن براي اشتباهات گذشته

هيچ كس كامل نيست. هر فردي در طول زندگي‌اش، ممكن است اشتباهات زياد بزرگ و كوچكي را انجام داده باشد. برخي از افراد، به شدت از اشتباهات گذشته‌شان مي‌ترسند يا خجالت مي‌كشند و افكار منفي مثل «نكنه بازم همون اشتباه رو تكرار كنم» يا ««نكنه كسي بفهمه من قبلا چيكار كردم» در ذهن‌شان ايجاد مي‌شود.

نگراني براي آينده

اين مورد بسيار رايج است. اكثر افراد مخصوصا نوجوانان و جوانان كه در ابتداي مسير زندگي خودشان هستند و كم كم مستقل مي‌شوند، ممكن است نگراني‌هاي زيادي براي آينده‌شان داشته باشند. اين نگراني‌ها، افكار منفي و ترس‌هايي را در فرد ايجاد مي‌كند كه اگر شديد باشد، مي‌تواند از پيشرفت كردن و رشد فرد، جلوگيري كند.

اختلالات شخصيتي

اگر شخص، افكار منفي شديد و زيادي داشته باشد، ممكن است نشانه وجود يك اختلال شخصيت در او باشد. به عنوان مثال كساني كه اختلال شخصيت وسواس فكري-عملي دارند، ممكن است مدام افكار منفي مثل «نكنه به ديگران صدمه بزنم»، «نكنه به خودم صدمه بزنم»، «نكنه دست‌هامو خوب نشسته باشم، هنوز كثيف باشه و مريض بشم» دارند، يا كساني كه اختلال شخصيت مرزي دارند، ممكن است افكار منفي درباره طرد يا ترك شدن از طرف شريك عاطفي‌شان داشته باشند.

افكار منفي چه مشكلاتي را به وجود مي‌آورند؟

• ترس و اضطراب
• حملات پانيك (وحشت‌زدگي)
• افسردگي
• بي‌خوابي
• كاهش كيفيت زندگي
• كاهش كيفيت ارتباطات
• بيماري‌هاي روان‌تني (سايكوسوماتيك)

تاثير افكار منفي بر روابط عاطفي

برخي از طرز فكرهاي منفي، مي‌تواند باعث سرد شدن رابطه و حتي جدايي شود. اين افكار، بر حرف‌ها و رفتارهاي فرد تاثير منفي مي‌گذارد و باعث مي‌شود فرد به مرور زمان، حتي به صورت ناخودآگاه، شريك عاطفي‌اش را دلسرد كند. در ادامه، به چند نوع از اين افكار منفي كه روابط عاطفي و زندگي مشترك را تحت تاثير قرار مي‌دهد، مي‌پردازيم.

افكار همه يا هيچ

اگر اين نوع طرز فكر را داشته باشيد، شما اغلب شريك عاطفي‌تان را طوري مي‌بينيد كه انگار هميشه كار اشتباهي انجام مي‌دهد، يا هرگز كار درست يا رفتار درستي را انجام نمي‌دهد. كساني كه اين نوع طرز تفكر منفي را دارند، معمولا اين جمله را بيان مي‌كنند كه «هيچ وقت يه كاري رو درست نميدي!»، «تو هيچ وقت ياد نگرفتي چطور با من رفتار كني!»، «تو هيچ وقت بهم محبت نكردي!» درواقع در حرف‌هايشان، كلمات «هميشه»، «هرگز» و «هيچ وقت» بسيار ديده مي‌شود. اين طرز تفكر به اين دليل اشتباه است كه طرف مقابل شما امكان ندارد كه حتي يك بار هم به شما محبت و توجه نكرده باشد، و يا امكان ندارد كه همه كارها را هميشه اشتباه انجام داده باشد. هر كسي ممكن است اشتباه كند، اما نبايد به دليل اشتباهات، رفتارها يا كارهاي خوب طرف مقابل را به سرعت فراموش كنيد و همه چيز او را به خاطر همان اشتباه، بد ببينيد. اين تفكر، باعث مي‌شود حرف‌هايي را به شريك عاطفي‌تان بزنيد كه شخصيت او را خرد مي‌كند و او را از شما دور مي‌كند.

اغراق كردن در مورد نتيجه چيزي

افرادي كه اين نوع طرز تفكر را دارند، درباره نتيجه كارهاي اشتباه شريك عاطفي‌شان، اغراق مي‌كنند و از آن نتيجه فاجعه‌باري را مي‌سازند. به عنوان مثال فرض كنيد قرار است يك ماه بعد با نامزدتان ازدواج كنيد. او در اين شرايط كه شما در حال انجام خريدهاي عروسي هستيد و يا خانواده‌ها درگير خرج و مخارج عروسي هستند، نامزدتان براي كارش سرمايه‌گذاري كرده و اكنون پول كمتري براي خريد خانه دارد، اما مي‌شود با آن مقدار پولي كه برايش باقي مانده، يك خانه نسبتا خوب خريد. اگر شما اين نوع طرز تفكر منفي را داشته باشيد، نتيجه سرمايه‌گذاري نامزدتان براي كارش را اغراق كرده و نتيجه فاجعه‌باري را گزارش مي‌كنيد. مثلا مي‌گوييد:«تو الآن در اين شرايط رفتي براي كارت سرمايه‌گذاري كردي به جاي اينكه يه خونه بخري؟؟ واي، الآن ديگه با اين پول ميتونيم فقط يه خونه 40 يا 50 متري بخريم!»

تفكر منفي «بايد»

كسي كه اين نوع از طرز تفكر منفي را داشته باشد، در رابطه عاطفي انتظار دارد بدون اينكه به صورت واضح گفته باشد، شريك عاطفي‌اش از همه نيازها و خواسته‌هايش خبر داشته باشد. اين افراد گمان مي‌كنند كه طرف مقابل، مسئول برآورده كردن نيازهايشان است. مثلا مي‌گويند:«تو بايد بدوني من الآن چي ميخوام» يا اگه منو دوست داشتي، بايد ميدونستي كه ميخوام برام چي بخري»

برچسب زدن و تخريب شخصيتي

اين افراد با كلام و گفتارشان، شان و شخصيت شريك عاطفي‌شان را پايين مي‌آورند. مثلا مي‌گويند:«تو خيلي احمقي» يا «واقعا ديوانه‌اي» اين جملات، به شدت رابطه زناشويي و زندگي مشترك‌تان را تحت تاثير قرار مي‌دهد و در رابطه‌تان سردي ايجاد مي‌كند. زماني كه مي‌خواهيد از همسرتان انتقاد كنيد، هرگز تمام شخصيت او را مورد حمله قرار ندهيد، بلكه با لحن خوب و مناسب، فقط به رفتاري كه اشتباه بوده اشاره كنيد، زيرا كل شخصيت همسرتان مشكلي ندارد، بلكه ممكن است برخي از رفتارهايش اشتباه و يا نابه‌جا باشد يا باعث ناراحتي‌تان شود.

بازي قرباني

اين افراد گمان مي‌كنند كه همه بدبختي‌ها و حال بدشان به خاطر طرف مقابل است. معمولا خودشان را قرباني و مظلوم جلوه مي‌دهند و مي‌گويند:«من همه زندگي‌مو به پاي تو گذاشتم ولي تو براي من چيكار كردي؟؟» يا «تقصير توئه كه حالم بده»

تصور و تخيل درباره يك حرف و يا يك اتفاق

كساني كه اين نوع از طرز تفكر منفي را دارند، از هر رفتار يا حرف شريك عاطفي‌شان، چيز عجيب و غريب و فاجعه‌باري را برداشت مي‌كنند و در ذهن خود درباره آن تصور فاجعه‌بار، تخيل مي‌كنند. اگر شما نيز اين طرز تفكر را داشته باشيد، به عنوان مثال وقتي طرف مقابل به شما ابراز علاقه مي‌كند يا با شما با مهرباني و محبت رفتار مي‌كند، اين فكر در شما ايجاد مي‌شود كه:«مهربان شده چون حتما ازم يه چيزي ميخواد، ميخواد منو گول بزنه» يا «مهربان شده چون ميخواد اجازه بدم آخر هفته با دوستاش بره بيرون» يا اگر طرف مقابل كمي دير به پيام‌تان جواب داده باشد يا چند ساعت آفلاين باشد، اين فكر منفي در شما ايجاد مي‌شود كه:«نكنه داره بهم خيانت ميكنه؟؟»، «يعني داره چيكار ميكنه؟» يا «نكنه منو دوست نداره و ميخواد ولم كنه؟»

راهكارهايي براي رهايي از افكار منفي

زبان بدن‌تان را اصلاح كنيد

زماني كه افكار منفي به ذهن‌تان حجوم مي‌آورند، به احتمال زياد زبان بدن‌تان نيز تغيير مي‌كند. احتمالا اخم مي‌كنيد، دست به سينه با گارد بسته مي‌نشينيد و يا قوز مي‌كنيد. اولين گام اين است كه در اين هنگام، به وضعيت بدن‌تان توجه كنيد. لبخند بزنيد، صاف بنشينيد، دست‌هايتان را به آرامي روي پاهايتان قرار دهيد و در كل وضعيت بدني‌تان را از حالت گارد بسته در بياوريد.

در مورد موضوعي كه ذهن‌تان را درگير كرده با همان شخص يا با شخص ديگري صحبت كنيد

احساسات‌تان و موضوعي كه ذهن‌تان را به خود درگير كرده را در خودتان نگه نداريد. مي‌توانيد با عضوي از خانواده يا با يكي از دوستان‌تان صحبت كنيد، يا اگر مي‌توانيد، با جمله‌بندي درست و با لحن خوب، موضوع را با همان فرد در ميان بگذاريد. به عنوان مثال اگر درباره وضعيت سلامتي مادرتان نگران شديد و افكار منفي به ذهن‌تان هجوم آوردند، به مادرتان زنگ بزنيد و از احوالش جويا شويد تا خيال‌تان راحت شود.

مديتيشن كنيد

مديتيشن به شما كمك مي‌كند ذهن‌تان خالي شود و بتوانيد كنترل احساسات‌تان را به دست بگيريد و آرامش‌تان را حفظ كنيد.

روي موضوع ديگري متمركز شويد

اگر ناگهان درباره چيزي نگران شديد و افكار منفي به سراغ‌تان آمدند، روي موضوع يا فعاليت ديگري كه تمام توجه شما را به خود جلب كند، تمركز كنيد. مي‌توانيد فعاليت‌هايي مثل درس خواندن، مطالعه كتاب يا ورزش كردن را انجام دهيد تا حال‌تان بهتر شود.

افكارتان را تجزيه و تحليل كنيد

افكارتان را تجزيه و تحليل كنيد و فكر كنيد كه آيا در واقعيت ممكن است چنين اتفاقي بيفتد؟ احتمال اتفاق افتادن آن چقدر است؟ به عنوان مثال اگر براي آينده‌تان نگران هستيد و افكار منفي داريد، فكر كنيد كه افكار و ترس‌هايتان چقدر واقعيت دارند؟

بُعد مثبت هر اتفاقي را هم در نظر بگيريد

به عنوان مثال اگر شريك عاطفي‌تان يك روز خسته بوده و يا به هر دليلي، توجهي كه شما از او انتظار داريد را نشان نداده، به جاي اينكه افكار منفي به ذهن‌تان راه بدهيد و فكر كنيد كه «نكنه سرش جاي ديگه گرمه» يا «نكنه ديگه دوستم نداره»، بُعد مثبت را هم در نظر بگيريد كه شايد واقعا خسته بوده يا درگير كار بوده و نتوانسته آن روز توجه كافي را به شما بكند. نبايد كينه به دل بگيريد و قهر كنيد. سعي كنيد شرايط را درك كنيد و تشخيص دهيد كه در هر شرايطي، تا چه حد بايد از طرف مقابل انتظار داشته باشيد.

قدرداني را تمرين كنيد

زماني كه كسي كار خوبي در حق شما انجام مي‌دهد، حتي اگر آن كار بسيار جزئي و كوچك باشد، از او تشكر و قدرداني كنيد. قدرداني كردن، احساس  مثبتي را در شما ايجاد مي‌كند و افكار منفي را تا حدودي از شما دور مي‌كند.

اعتماد به نفس‌تان را بالا ببريد

گاهي اوقات افكار منفي به اين دليل به ذهن‌تان راه پيدا مي‌كنند چون شما اعتماد به نفس و احساس خودارزشمندي كافي را نداريد. به عنوان مثال، اگر مدام نگران هستيد و فكر مي‌كنيد كه ممكن است شريك عاطفي‌تان دوستتان نداشته باشد يا ممكن است شما را ترك كند، با خودتان تجزيه و تحليل كنيد كه اگر در رابطه خوب و سالمي هستيد، طرف مقابل هم شخص مناسبي است و شما هم شريك عاطفي خوبي براي او هستيد، ديگر چه دليلي دارد كه او به دنبال شخص ديگري برود يا دوستتان نداشته باشد؟ براي خودتان ارزش قائل شويد و احساس خودارزشمندي را در خودتان تقويت كنيد. خودتان را لايق عشق و محبت بدانيد.

از مشاور كمك بگيريد

اگر افكار منفي در شما زياد باشند، در كنار راهكارهاي گفته شده، بهتر است از مشاور نيز كمك بگيريد تا دليل بدبيني و منفي‌بافي شما مشخص شود و راهكارهاي خاصي طبق شرايط روحي و رواني‌تان، به شما داده شود. توصيه مي‌كنيم با مشاوران راديو عشق در ارتباط باشيد.

چطور با افراد منفي‌باف و بدبين برخورد كنيم؟

انتظارات‌تان را كاهش دهيد

شخصي كه بدنبين و منفي‌باف است، اين بدبيني جزئي از تار و پود شخصيت او شده است. انتظار نداشته باشيد كه بتوانيد طرز تفكرش را تغيير دهيد. تغيير دادن ويژگي‌هاي افراد، آسان نيست و به تنهايي و بدون خواست خودشان، نمي‌توانيد اين كار را انجام دهيد.

شما مسئول احساسات او نيستيد

يك آدم منفي‌باف كه اغلب با افكار منفي محاصره شده است، معمولا غمگين و افسرده است. شما مسئول احساسات او نيستيد و نمي‌توانيد بدون خواست و تلاش خودش، او را خوشحال كنيد يا اميد به زندگي او را افزايش دهيد. اگر مدام تلاش كنيد تا او اصلاح شود اما هيچ نتيجه‌اي نبينيد، روحيه خودتان نابود مي‌شود. بنابراين قبول كنيد كه شما فقط مسئول احساسات خودتان هستيد.

به خودتان استراحت بدهيد

اگر در اطرافيان‌تان آدم هاي منفي زيادي هستند كه با شما در تماس هستند، لازم است كه به خودتان استراحت دهيد و بيشتر مراقب روح و روان‌تان باشيد. افراد منفي، با طرز تفكر و حرف‌هايشان، روي ديگران هم تاثير منفي مي‌گذارند. بنابراين اگر نمي‌توانيد افراد منفي را از زندگي‌تان حذف كنيد، حداقل سعي كنيد كمتر با آنها معاشرت كنيد.

حرف‌هايشان را جدي نگيريد

افراد منفي، مدام غر مي‌زنند، از زمين و زمان گله و شكايت مي‌كنند. حرف‌هايشان را جدي نگيريد. اجازه ندهيد افكار منفي آنها، حال‌تان را بد كند. شنونده‌اي عاقل باشيد.

مسير زندگي‌تان را انتخاب كنيد

اگر در خانواده‌اي هستيد كه اغلب افراد، منفي‌باف و بدبين هستند، سعي كنيد راه‌تان را از آنها جدا كنيد و مسير زندگي خاص خودتان را انتخاب كنيد. اگر آنها به شادي‌شان اهميت نمي‌دهند، شما اين گونه نباشيد. سعي كنيد خودتان را با انجام دادن كارهاي موردعلاقه و لذت‌بخش، شاد و فعال نگه داريد.