تنوع‌طلبی به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. این افراد معمولا هرچقدر هم که با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند، همچنان میلی بی‌پایان به برقراری ارتباط با سایر افراد دارند و ممکن است هرگز سیر نشوند. اگر فرد به دنبال درمان تنوع‌طلبی خود نباشد، ممکن است به او و به رابطه عاطفی یا زندگی مشترکش آسیب‌های جبران‌ناپذیری برسد. در این مقاله قصد داریم درباره علل تنوع‌طلبی در مردان و زنان توضیح بدهیم و سپس درباره روش‌های درمانی و خطرات و آسیب‌هایی که تنوع‌طلبی برای شخص به همراه دارد، توضیح خواهیم داد.

تنوع‌طلبی چیست؟

تنوع‌طلبی به دو دسته تنوع‌طلبی مثبت و منفی تقسیم‌بندی می‌شود. تنوع‌طلبی مثبت را هر انسانی در ذات و شخصیت خودش دارد. تقریبا همه افراد دوست دارند در لباس‌ها، وسایل شخصی و وسایل خانه و سایر چیزها، تا حدودی تنوع و تازگی ایجاد کنند. این نوع تنوع، جنبه مثبت تنوع‌طلبی است چون آسیب‌زننده نیست، بلکه اتفاقا این حد از تنوع می‌تواند بر روحیه انسان تاثیر مثبت بگذارد. در این مقاله قصد داریم درباره تنوع‌طلبی منفی توضیح دهیم. این نوع تنوع‌طلبی، اعتیاد جنسی نیز نام دارد. معنی تنوع‌طلبی منفی این است که فرد حتی اگر پیامدهای منفی و آسیب‌زننده برقراری ارتباط با افراد متعدد را بداند، نمی‌تواند رفتارهایش را کنترل کند و فقط به یک نفر متعهد بماند. افراد تنوع‌طلب، با اشخاص متعدد رابطه جنسی برقرار می‌کنند و نمی‌توانند رفتارشان را کنترل کنند، مگر اینکه در هنگام رابطه‌شان چیزی اتفاق بیفتد که شخص مجبور باشد رفتارش را ادامه ندهد. این افراد در معرض خطر ابتلا به ایدز و سایر عفونت‌ها و بیماری‌های مقاربتی هستند.

نشانه‌های تنوع‌طلبی (اعتیاد به سکس)

پژوهشگران در مورد نشانه‌های اعتیاد به رابطه جنسی یا تنوع‌طلبی، اختلافات بسیاری با یکدیگر دارند، اما به طور کلی نشانه‌های آن، شامل موارد زیر است:

مهارت در پنهان‌کاری

شخصی که تنوع‌طلب است، کم کم مهارت زیادی را در پنهان‌کاری به دست می‌آورد، چون کم کم یاد می‌گیرد که چگونه اعضای خانواده، دوستان، همسر و فرزندانش را فریب بدهد تا آنها متوجه خیانت‌ها و تنوع‌طلبی او نشوند. این افراد یاد می‌گیرند که چگونه زبان بدن‌شان را کنترل کنند و دروغ بگویند، به طوری که دیگران متوجه دروغ‌هایشان نشوند. افراد  تنوع‌طلب، مکان‌هایی را برای رابطه‌هایشان انتخاب می‌کنند که کسی نمی‌شناسد و احتمال آنکه کسی از راه برسد و فعالیت‌شان را مختل کند، کم باشد.

افکار و تخیلات جنسی زیاد

مردان و زنان تنوع‌طلب در اکثر اوقات روز در ذهن‌شان افکار و تخیلات جنسی دارند و کم کم نسبت به این افکار، وسواس پیدا می‌کنند و زمان بیشتری را صرف این افکار و تخیلات ذهنی می‌کنند. درواقع ذهن این افراد، اکثرا درگیر موضوعات جنسی است.

برقراری روابط اجباری

این افراد، با اشخاص غریبه و ناآشنا مدام وارد روابط جنسی می‌شوند. حتی برای آن که طرف  مقابل را مجبور به برقراری رابطه جنسی کنند، ممکن است او را غرق در عشق و محبت کنند تا طرف مقابل فریب بخورد، ممکن است به او پیشنهاد پول بدهند و یا حتی به صورت اجباری با او رابطه برقرار کنند. درواقع افراد تنوع‌طلب، از هر راهی برای برقراری رابطه جنسی با افراد موردنظر، استفاده می‌کنند.

مختل شدن سایر جنبه‌های زندگی

افراد تنوع‌طلب به دلیل اینکه اکثر روز را درگیر رفتارهای جنسی و برقراری رابطه با افراد مختلف هستند، معمولا در زندگی شخصی‌شان زیاد موفق نیستند و هدف خاصی ندارند. اغلب به خاطر افراطی در رفتارهای جنسی، جنبه‌های مختلف زندگی مثل شغل، تحصیل، روابط با دوستان و خانواده این افراد با چالش روبه‌رو می‌شود. این افراد به خاطر تنوع‌طلبی‌شان، حتی ممکن است از شغل و تحصیل‌شان منصرف شوند و یا اخراج شوند.

ناتوانی در کنترل و متوقف کردن رفتارها

مردان و زنان تنوع‌طلب، معمولا نمی‌توانند رفتارهایشان را کنترل کنند. حتی افرادی که از پیامدهای رفتارهایشان آگاه هستند نیز در کنترل یا متوقف کردن تنوع‌طلبی‌شان، ناتوان هستند.

در معرض خطر قرار دادن خود یا دیگران

این افراد گاهی در شرایط پرخطر و ریسکی با شخص مورد نظرشان رابطه جنسی برقرار می‌کنند و توجه ندارند که ممکن است خودشان یا طرف مقابل، در معرض خطر باشد. به عنوان مثال ممکن است در مکان‌های مختلف شخص بخواهد با طرف مقابل رابطه جنسی برقرار کند و در نظر نگیرد که شاید موقعیت مناسبی نباشد یا شخص تمایل نداشته باشد، یا حتی ممکن است فرد تنوع‌طلب در نظر نگیرد که ممکن است بیماری مقاربتی داشته باشد و به طرف مقابل منتقل کند. به طور کلی افراد تنوع‌طلب، به دلیل اینکه نمی‌توانند رفتارهایشان را کنترل کنند، هیچ چیزی را در نظر نمی‌گیرند و ممکن است در هر شرایطی از طرف مقابل درخواست برقراری رابطه را بکنند.

احساس گناه و پشیمانی

عده‌ای از افرادی که به اشتباه بودن رفتارهایشان آگاه هستند، بعد از برقراری رابطه جنسی، احساس گناه و پشیمانی دارند اما به دلیل اینکه قادر نیستند دست از تنوع‌طلبی‌شان بردارند، دوباره و دوباره این رفتارها تکرار می‌شوند.

علل ایجاد تنوع‌طلبی

تنوع‌طلبی به دلایل مختلفی می‌تواند در فرد ایجاد شود:

بالا بودن هورمون‌های جنسی

اگر هورمون‌های جنسی مثل استروژن و پروژسترون در شخص بالا باشد، احتمال اینکه میل جنسی بسیار زیادی داشته باشد و نتواند رفتارهای جنسی را کنترل کند، زیاد است. همین موضوع می‌تواند باعث تنوع‌طلبی و اعتیاد به رابطه جنسی شود.

اعتیاد به مواد مخدر

افرادی که اعتیاد به مواد مخدر دارند، در بیشتر اوقات نمی‌توانند حالت‌ها و رفتارهایشان را به خوبی کنترل کنند و ممکن است دست به رفتارهای جنون‌آمیز بزنند. یکی از این رفتارهای پرخطر و افراطی، می‌تواند تنوع‌طلبی و برقراری رابطه جنسی با افراد مختلف باشد، چون شخص نمی تواند خود را کنترل کند و اصلا متوجه نمی‌شود که چه کارهایی انجام می‌دهد.

تیپ شخصیتی

برخی از تیپ‌های شخصیتی، نسبت به کسب تجارب جدید، گشایندگی دارند، یعنی دوست دارند تجارب جدید کسب کنند و بسیار ریسک‌پذیر هستند. این تیپ‌های شخصیتی، معمولا بیشتر مستعد تنوع‌طلبی هستند، چون ممکن است برای کسب تجربه‌های جدید، وارد روابط جنسی و عاطفی متعدد شوند. این تیپ شخصیتی و سایر تیپ‌های دیگر را می‌توان در تست شخصیت‌شناسی نئو تشخیص داد و متوجه شد.

دوران کودکی

اگر در دوران کودکی، شخص پدر و مادری داشته باشد که مدام به یکدیگر خیانت می‌کردند و کودک این موضوع را متوجه شده و یا دیده باشد، باعث می‌شود کودک نیز در بزرگسالی به تنوع‌طلبی رو بیاورد، چون او در سن کم نمی‌تواند تشخیص دهد که خیانت کردن و تنوع‌طلبی ویژگی بد و مخربی است، بلکه در ذهن او اینطور ثبت می‌شود که چون پدر و مادرش که قابل اعتمادترین افراد زندگی‌اش هستند، این کارها را می‌کنند، پس احتمالا این کارها درست است و مخرب نیست. البته همه افرادی که در دوران کودکی شاهد خیانت مادر یا پدرشان بودند، در آینده تنوع‌طلب و خیانت‌کار نمی‌شوند، چون ممکن است شخص در بزرگسالی آگاهی زیاد و درستی را کسب کند و متوجه شود که رفتارهای والدینش اشتباه بوده است و خودش نباید ادامه دهد.

اختلال شخصیت دوقطبی

افرادی که دچار اختلال شخصیت دوقطبی هستند، گاهی مواقع بسیار ناامید و افسرده می‌شوند و گاهی بسیار خودبزرگ‌بین می‌شوند. در حالتی که شخص خودبزرگ‌بین شده است و احساس برتر بودن دارد، ممکن است به تنوع‌طلبی و برقراری روابط متعدد رو بیاورد.

اختلالات عصبی

افرادی که دچار اختلالات عصبی مثل صرع و زوال عقل هستند، ممکن است گاهی رفتارهای جنسی پرخطری را از خود نشان بدهند. یکی از این رفتارهای جنسی پرخطر، تنوع‌طلبی است. همچنین افرادی که در حادثه‌ای دچار ضربه به سر شده‌اند، ممکن است دچار اختلالات عصبی شوند. این اختلالات عصبی، می‌تواند باعث رفتارهای جنسی پرخطر و تنوع‌طلبی شود.

داروهای خاص

داروهای خاصی که باعث افزایش ترشح دوپامین می‌شوند، ممکن است شخص را مستعد تنوع‌طلبی و اعتیاد جنسی کند. البته این اتفاق به دلیل داروها، به ندرت و در موارد خاص پیش می‌آید.

کمبود محبت

کسانی که کمبود محبت دارند و به شدت این خلاء را در خودشان احساس می‌کنند، ممکن است برای جبران این خلاءهای درونی و جبران کمبود محبت‌شان به تنوع‌طلبی رو بیاورند. جالب اینجاست که این افراد هرچقدر هم که محبت می‌بینند، همچنان سیر نمی‌شوند و به رفتارهای خود ادامه می‌دهند. طرحواره رهاشدگی در این افراد بسیار فعال است و باعث می‌شود این افراد برای جبران کمبودهای عاطفی و هیجانی دوران کودکی‌شان، با افراد مختلف در ارتباط باشند.

قدرت‌نمایی و جبران احساس بی‌ارزشی

برخی از افراد به دلیل اینکه خودشان را ضعیف و بی‌ارزش می‌بینند و احساس می‌کنند که نمی‌توانند در سایر جنبه‌های زندگی موفق و قدرتمند باشند، با برقراری ارتباط جنسی با افراد متعدد، قدرت‌نمایی می‌کنند و به نوعی احساس بی‌ارزشی‌شان را جبران می‌کنند. برقراری رابطه جنسی با افراد مختلف، می‌تواند منجر به تنوع‌طلبی و اعتیاد به سکس شود.

ازدواج‌های بدون سکس

برخی از زوجین که به دلایلی با هم رابطه زناشویی برقرار نمی‌کنند، ممکن است عامل محرکی باشد که زوجین یا یکی از آنها به تنوع‌طلبی و اعتیاد به سکس با افراد مختلف رو بیاورند، چون نیاز جنسی‌شان توسط همسر در زندگی مشترک تامین نمی‌شود و شخص به روابط فرازناشویی پناه می‌برد تا افراد دیگر نیاز او را برطرف کنند. در صورتی که شخص با افراد مختلف وارد رابطه شود، ممکن است دچار تنوع‌طلبی و اعتیاد به سکس شود چون شخص به احساس خوبی که از رابطه با افراد مختلف می‌گیرد، معتاد می‌شود و دوست دارد مدام آن احساسات خوب را با افراد مختلف بارها و بارها تجربه کند.

رهایی از تنش‌های عصبی

برخی از افراد برای رهایی از تنش و فشارهای عصبی، به تنوع ‌طلبی و اعتیاد به سکس رو می‌آورند. این افراد، روش‌های سالم و درست کنترل خشم، استرس، اضطراب و سایر فشارهای روانی را نمی‌دانند و از طریق رفتارهای ناسالم و پرخطر مثل برقراری روابط جنسی متعدد، سیگار کشیدن، خودارضایی، مصرف مشروبات الکلی و استفاده از مواد مخدر، سعی می‌کنند خودشان را آرام و از لحاظ هیجانی تخلیه کنند.

آسیب‌های تنوع‌طلبی یا اعتیاد به سکس

آسیب‌های جسمانی

شخص تنوع‌طلب با افراد مختلف ارتباط جنسی برقرار می‌کند. همین موضوع می‌تواند باعث شود او مبتلا به بیماری‌های پوستی، جنسی و یا مقاربتی شود که درمان‌شان دشوار و زمان‌بر است و آسیب شدیدی به سلامت جسمانی و جنسی او وارد می‌کنند.

طلاق یا طلاق عاطفی

اگر شخص تنوع‌طلب متاهل باشد و همزمان با افراد دیگر نیز در ارتباط باشد، در صورتی که همسرش متوجه روابط فرازناشویی او شود، ممکن است ازدواج‌شان با شکست روبه‌رو شود و حتی همسرش تصمیم به جدایی و طلاق بگیرد. اگر هم همسرش را ببخشد، ممکن است به دست آوردن اعتماد و برقرار کردن رابطه عاطفی مجدد، بسیار سخت و حتی غیرممکن باشد و زوجین دچار طلاق عاطفی شوند.

از دست رفتن فرصت‌ها برای ازدواج موفق

شخص تنوع‌طلب به دلیل اینکه مدام با افراد مختلف وارد رابطه می‌شود، به احتمال زیاد موفق نمی‌شود شخص مناسبش را جذب کند و فرصت‌های خوب برای ازدواج موفق را از دست می‌دهد. بنابراین مدام وارد چرخه روابط ناسالم و بی‌سرانجام می‌شود و نمی‌تواند عشق واقعی‌اش را پیدا کند. این موضوع هم یکی از آسیب‌های مهم تنوع‌طلبی است.

درمان تخصصی تنوع‌طلبی

برای درمان تنوع‌طلبی، از سه روش استفاده می‌شود:

رفتار درمانی شناختی

در روش درمانی رفتار درمانی شناختی (CBT)، روان درمانگر به درمانجو کمک می‌کند الگوهای فکری که باعث تنوع‌طلبی و اعتیاد به سکس شده را شناسایی کند و بتواند این الگوهای فکری ناسالم و مخرب را حذف کرده و با افکار درست، جایگزین کند. این روش درمانی از عود این اعتیاد هم جلوگیری می‌کند چون درمانگر برنامه‌ها و راهکارهایی را به درمانجو می‌دهد تا درمانجو بتواند در موقعیت‌های مختلف رفتارهایش را کنترل کند. هدف دیگر روش درمانی رفتار درمانی شناختی این است که به درمانجو آموزش می‌دهد تا بتواند روابط سالمی را با دیگران برقرار کند. برای درمان اعتیاد جنسی، این موضوع بسیار اهمیت دارد که پس از اتمام طول درمان نیز شخص بتواند در مواقع لازم دوباره با مشاور خود در تماس باشد تا بتواند از پشتیبانی و حمایت بیشتری برخوردار شود. مشاوره آنلاین، برای پشتیبانی بعد از اتمام روند درمان، بسیار موثر و مهم است.

گروه درمانی

گروه درمانی به افرادی که اعتیاد به روابط جنسی دارند، بسیار کمک می‌کند. در گروه درمانی، شخص با افرادی آشنا می‌شود که همان مشکل را دارند. درمانگر با گروه صحبت می‌کند و به آنها کمک می‌کند تا مشکل‌شان حل شود. افرادی که در طی گروه درمانی با هم آشنا می‌شوند، می‌توانند برای یکدیگر انگیزه باشند و به هم کمک کنند تا روند درمانی را به خوبی طی کنند. این افراد تجریبات‌شان را با هم به اشتراک می‌گذارند و در کنار هم روند درمانی را طی می‌کنند.

دارودرمانی

در برخی مواقع از داروهایی برای کاهش وسواس‌های فکری و میل جنسی فرد استفاده می‌شود تا شخص بتواند رفتارهای پرخطرش را کنترل کند.

راهکارهای عمومی برای درمان تنوع‌طلبی

چند راهکار عمومی وجود دارد که در کنار روان درمانی به شما کمک می‌کند تا تنوع‌طلبی و رفتارهای پرخطر را درمان کنید و بتوانید هیجانات و احساسات‌تان را کنترل کنید.

از دوست‌تان بخواهید همراه شما باشد

از یکی از دوستان‌تان بخواهید که در این مسیر با شما همراه باشد، به شما انگیزه بدهد و مشوق‌تان باشد. اگر دوست‌تان هم همان مشکل شما را داشته باشد، بهتر است چون می‌توانید در این مسیر با هم پیش بروید و مشوق یکدیگر باشید.

علایق تان را بشناسید

علایق‌تان را بیابید تا بتوانید اکثر اوقات روز خودتان را مشغول کنید تا خودتان را درگیر روابط متعدد نکنید، بلکه مشغول کارهای مفید، لذت‌بخش و سالم شوید.

ورزش کنید

ورزش کردن باعث ترشح اندروفین‌ها می‌شود که این هورمون‌ها، خلق و خوتان را بهبود می‌بخشند و باعث می‌شوند بهتر با تنوع‌طلبی کنار بیایید و انگیزه داشته باشید که رفتارهایتان را کنترل و درمان کنید.

به پیامد رفتارهایتان فکر کنید

فکر کنید که تنوع‌طلبی و برقراری روابط متعدد با دیگران، چه پیامدهای منفی دارد و چه آسیب‌هایی به شما و دیگران می‌زند. فکر کردن به پیامدها باعث می‌شود کمتر به رفتارهای ناسالم بپردازید و برای اینکه آسیب نبینید آنها را کاهش دهید و هیجانات‌تان را کنترل کنید.

از کمک حرفه‌ای بهره‌مند شوید

در کنار این راه حل‌های عمومی، لازم است حتما از روانشناس نیز برای درمان تنوع‌طلبی کمک بگیرید. این راه حل‌ها به تنهایی نمی‌توانند این مشکل را حل کنند، اما در کنار مشاوره و روان درمانی، موثر هستند.