گاهی در زندگی مشترک رفتارهای ناپخته‌ای وجود دارد که صمیمت رابطه را نشانه می‌رود و باعث می‌شود زن و شوهر با چالش‌های متعددی رو به رو شوند که حل کردن‌شان شاید به سادگی نباشد. یکی از این رفتارهای ناپخته کنترل مستبدانه رفت و آمد همسر است. اگر همسرتان چنین ویژگی را دارد یا حتی خودتان چنین توقعی از همسرتان دارید لطفا این مقاله را بخوانید تا بدانید ریشه این طرز تفکر از کجاست و برای رفعش چه باید بکنید.
علت را کشف کنید
قبل از اینکه بخواهیم برای موضوعی راه حلی پیدا کنیم ابتدا باید علت آن را ریشه‌یابی کنید. در این قسمت ما چند دلیل مهم که باعث می‌شود همسرتان اجازه تنها بیرون رفتن از خانه را به شما ندهد برایتان آورده‌ایم اما هرگز به این دلایل اکتفا نکنید، این دلایل می‌تواند در افراد مختلف بر حسب شرایط رابطه‌شان بسیار متفاوت باشد. پس برای ریشه‌یابی این مشکل حتما از یک روانشناس کمک بگیرید.
اختلال پارانویا
بدگمانی یا پارانویا نوعی تفکر است که منشاء آن ترس و اضطراب است و فرد مبتلا تصور می‌کند دیگران در تلاش هستند او را آزار دهند، برایش توطئه بچینند و به او ضرر برسانند. در واقع افراد پارانویا تصور می‌کنند دیگران نیت خوبی ندارند و حتی اگر رفتار خوبی داشته باشند از این رفتار خوب منظور و نیتی دارند که به ضرر آن‌ها تمام می‌شود. این افراد نسبت به دیگران بی‌اعتماد هستند و اغلب به دیگران اتهام می‌زنند. زندگی زناشویی با این افراد می‌تواند دستخوش چالش‌های زیادی باشد. معمولا این افراد به همسرشان اجازه نمی‌دهند بدون اجازه یا به تنهایی جایی بروند و برای خودشان دلایلی دارند که معمولا منطقی به نظر نمی‌رسد. گاهی عنوان می‌کنند “من چون تو را دوست دارم دلم نمی‌خواهد بیرون بروی چون تو خوبی اما دیگران بد هستند و ممکن است به تو آسیب برسانند”.
حسادت بیمارگونه
حسادت یکی از شایع‌ترین هیجان‌های انسانی است که طبیعی است هر فردی آن را تجربه کند. اما گاهی حسادت به صورت غیر طبیعی نمایان می‌شود. حسادت بیمارگون به دو شکل شناسایی شده است، حسادت توهمی و حسادت وسواسی. این دو نوع حسادت در هر رابطه‌ای ممکن است وجود داشته باشد و ما در اینجا آن را در رابطه عاطفی بررسی می‌کنیم. در حسادت وسواسی فرد افکار تکراری و وسواس‌گونه‌ای دارد که دائم به او یادآوری می‌کند شریک عاطفی‌اش ممکن است بی‌وفایی کند. کوچک‌ترین نشانه یا توجهی که شریک عاطفی‌اش به دیگران می‌کند ذهن او را به شدت به صورت وسواسی مشغول می‌کند. حسادت توهم‌گونه یا روان پریش‌گونه هم نوعی حسادت است که فرد در آن مطمئن است شریک عاطفی‌اش به دیگری بیشتر از خودش توجه دارد و در حال خیانت یا فکر خیانت است. در هر دو حسادت فرد ممکن است به همسرش اجازه خارج شدن از خانه ندهد.
میل به کنترل
کنترل‌گری رفتاری است که فرد در آن خود را محق می‌داند بر افکار، احساسات و رفتار طرف مقابل نظارت و کنترل داشته باشد. این افراد دوست دارند بر همه چیز نظارت کنند، شیفته در دست گرفتن قدرت هستند، برای در درست داشتن کنترل اوضاع دیگران را تهدید می‌کنند و حتی گاهی نیز از خشونت فیزیکی استفاده می‌کنند. گاهی این افراد برای در دست گرفتن کنترل همسرشان، سعی می‌کنند رفت و آمدهای او را کنترل کنند و در موارد شدید اجازه بیرون رفتن به همسرشان را بدون اجازه نمی‌دهند.
تجربیات فراموش نشده
گاهی افراد تجربیات تلخی مربوط به رابطه عاطفی در گذشته داشته‌اند که حل نشده باقی مانده است. آسیب‌هایی در روابط قبلی وجود داشته که ترمیم نشده‌اند و باعث به وجود آمدن افکار نادرستی در فرد شده‌اند که او را در حالت دفاعی فرو برده است و سعی می‌کند برای جلوگیری از آسیب مجدد طرف مقابلش را زیر نظر بگیرد و گاهی نیز به همین خاطر اجازه بیرون رفتن به او نمی‌دهد.
وجود رفتارهای مشکوک
گاهی رفتارهای غیرعادی و مشکوکی در رفتار خود شما وجود دارد که باعث می‌شود همسرتان احساس خطر داشته باشد و برای جلوگیری از این احساس خطر مانع بیرون رفتن شما شود. رفتارهایی مانند پنهان‌کاری، دروغ، داشتن رمز روی گوشی و سایر رفتارهایی که همسرتان را نسبت به شما بدبین می‌کند و باید این موضوعات را بین خودتان حل کنید.
از بین رفتن بی‌اعتمادی در رابطه
اگر به دلایل مختلفی مانند خیانت، دروغ، رابطه در فضای مجازی و… همسرتان اعتمادش را به شما از دست بدهد ممکن است تا جلب مجدد این اعتماد سعی در کنترل اوضاع داشته باشد یا بهانه‌گیری‌هایی داشته باشد که بخواهد توجه شما را جلب کند و مرهمی بر اعتماد از دست رفته‌اش باشد. این بهانه‌گیری‌ها شاید منجر به این شود که نخواهد از خانه بیرون بروید.
ترس از دست دادن
ترس از دست رفتن شاید یکی از دلایل اصلی و حتی ریشه دلایل قبلی که باهم مرور کردیم باشد که باعث شود همسرتان اجازه ندهد بیرون بروید. ترس از دست دادن ریشه‌های عمیقی دارد که در فرد به وجود می‌آید و باعث وابستگی‌های بیمارگون او به دیگران به خصوص شریک عاطفی‌اش می‌شود. فردی که ترس از دست دادن و طرد شدن دارد حتی با یک تلفن دیر جواب دادن شریک عاطفی‌اش هم ممکن است دچار تنش و استرس شود و برای جلوگیری از این تنش و استرس ممکن است گاهی متوسل به رفتارهای غیر منطقی شود و اجازه ندهد همسرش به بیرون برود.
لجاجت و کینه‌توزی
گاهی هیچ کدام از مشکلات بالا در فرد وجود ندارد اما به دلیل رابطه ناسالمی که با همسرش دارد، حل نشدن تعارض‌ها، بحث‌های پی در پی و زندگی پر از چالش و تنش، کار رابطه به لجاجت و کینه‌توزی می‌رسد که در آن ممکن است هر یک از طرفین دست به کارها و رفتارهای غیر منطقی بزنند و یکی از این رفتارها منع بیرون رفتن باشد.
افکار ناکارآمد
ما در روانشناسی مفهومی با عنوان افکار ناکارآمد داریم که معنی‌اش این است که یک سری افکار دید ما را به صورت نادرست درباره خودمان و دیگران تغییر می‌دهد. افکار صفر و صدی، تعمیم افراطی، شخصی‌سازی، برچسب زدن، ذهن‌خوانی و … باعث می‌شود فرد دیدگاهش نسبت به اطرافش کارآمد نباشد. این افکار گاهی می‌تواند منجر به رفتارهای ناکارآمدی مثل من اجازه بیرون رفتن همسر از خانه نیز بشود!
فرهنگ و سنت‌های خانوادگی
در برخی از فرهنگ‌ها و سنت‌های خانوادگی گاهی تفکرات مرد سالارانه‌ای وجود دارد که منجر به برخی رفتارها و عملکردهای نادرست می‌شود که نه تنها برای رابطه مفید نیست بلکه آسیب‌رسان هم هست. گاهی این عقاید باعث می‌شود فرد اجازه خروج همسرش را از خانه ندهد.
در این شرایط چه کار باید کرد؟
ریشه را پیدا کنید
همان طور که می‌بینید دلایل بسیار زیادی وجود دارد که ممکن است باعث شود همسرتان اجازه رفت و آمد به شما ندهد. به اندازه تنوع بالای این دلایل راه حل‌های متفاوتی نیز برای این مشکل وجود دارد. پس قدم اول این است که شما بدانید ریشه اصلی این رفتار در همسرتان از کجا ناشی می‌شود. برای این کار حتما از مشاور کمک بگیرید.
سایر مشکلات رابطه را حل کنید
حتما رابطه شما به دلیل این مساله و مسائل مختلف دیگر درگیر چالش‌های دیگری نیز هست، از آن جا که این موضوع مربوط به بدبینی همسرتان است پس باید با احتیاط‌تر با آن برخورد کنید. قبل از پرداختن به این مشکل، مشکلات دیگرتان را حل کنید، اگر تعارضی بین‌تان وجود دارد، از نظر عاطفی مشکلی بین‌تان وجود دارد، صمیمیت‌تان دچار اشکال شده است و… آن را به کمک مشاور آگاه حل کنید تا در فضای عاطفی بهتری بتوانید مشکل اصلی‌تان را نیز با همسرتان مطرح کنید.
درکش کنید
حتما با خواندن مطالب بالا متوجه شده‌اید که همسرتان به غیر از مورد لجبازی و کینه‌توزی، در سایر موارد آگاهانه این بدبینی را ندارد. او با شما لج نمی‌کند و واقعا درگیر این طرز فکر است. پس باید به او کمک کنید از این طرز فکر خلاص شود. این مشکل در زندگی مشترک شما وجود دارد و اگر کنار همسرتان باشید با همدلی و درک متقابل می‌توانید به او کمک کنید از این طرز فکر خلاص شود. توجه داشته باشید هرگر به تنهایی این کار را انجام ندهید، ممکن است ناآگاهانه این مشکل را تشدید کنید. پس حتما از یک روانشناس آگاه کمک بگیرید.
از آتش لجاجت دوری کنید
قطعا حق شماست که روی رفت و آمدتان کنترل داشته باشید. ما این را تماما می‌پذیریم و به عنوان یک روانشناس و از نظر علمی معتقد هستیم شما باید در چهارچوب رابطه سالم استقلال شخصی داشته باشید. اما برای به دست آوردن این حق هرگز به لجبازی روی نیاورید. لجبازی در این زمینه همسر شما را بدبین‌تر می‌کند و منجر می‌شود تصور کند افکار نادرستش صحیح هستند، پس ریشه موضوع را حل کنید و نمک روی زخم رابطه‌تان نپاشید.
کمک حرفه‌ای در این خصوص مهم است
موضوع بدبینی در افراد نیاز به بررسی عمیق و ریشه‌ای دارد. گاهی در زندگی زناشویی مشکلاتی وجود دارد که با مشاوره ساده و مهارت‌آموزی قابل حل هستند و گاهی نیز نیاز به مداخله بالینی جدی دارید. مورد بدبینی معمولا ریشه‌های آسیب دیده‌ای دارد که نیاز به شناسایی و ترمیم دارند. این موضوع را به روانشناس بسپارید. روانشناسان همیار عشق در این زمینه مهارت و تخصص لازم را دارند و می‌توانند در کنارتان باشند.
سخن پایانی
در یک رابطه و ازدواج سالم، افراد حق دارند ارتباطات اجتماعی سالمی داشته باشند و آزادی و استقلال لازم را داشته باشند اما برخی از افراد به علت‌های مختلف این آزادی و استقلال طبیعی را از همسرشان می‌گیرند و او را محدود می‌کنند. یکی از این رفتارهای اشتباه و سمی این است که به همسر اجازه داده نشود که حتی از خانه بیرون برود! این موضوع دلایل متعددی دارد که در این مقاله توضیح دادیم. اگر شما هم با این مشکل رو به رو هستید، ابتدا آن را ریشه‌یابی کنید و ببینید چه مشکلی وجود دارد که همسرتان چنین محدودیتی را تعیین کرده است. وقتی علت را درک کنید بهتر می‌توانید به راه حل برسید. سعی کنید او را درک کنید و کمکش کنید که بدبینی و بی‌اعتمادی را کنار بگذارد. با او لجبازی نکنید چون باعث می‌شود بدبینی‌اش تشدید شود. اگر برای حل این مشکل نیاز به کمک حرفه‌ای داشتید، می‌توانید از روانشناسان همیار عشق کمک بگیرید.
پرسش و پاسخ کوتاه