اگر همسرتان فردی است که مدام با استرس دست و پنجه نرم می‌کند، مدام بر سر هر موضوع کوچک و بزرگی بهم می‌ریزد و توان مدیریت افکار آزاردهنده‌اش را ندارد لازم است شما به عنوان شریک عاطفی‌اش بیاموزید چطور در مواقعی که استرس دارد با او برخورد کنید تا اولا استرسش را تشدید نکنید دوما بتوانید در بهبود حالش کمک‌کننده باشید. استرس در زندگی مشترک می‌تواند تعادل رابطه را برهم بریزد و فردی که دچار استرس است می‌تواند این استرس را به بقیه اعضای خانه به خصوص همسر و فرزندانش نیز منتقل کند. در این مقاله سعی داریم مهارت مقابله با همسر استرسی را به شما آموزش دهیم.
استرس چیست؟
استرس یک حالت آشفتگی عاطفی یا جسمی است. استرس می‌تواند ناشی از یک واقعه و اتفاق یا یک فکر باشد. در هر دو صورت ممکن است موجب بروز ناامیدی، خشم و عصبیانیت و تنش در شما شود. در واقع استرس واکنش بدن در برابر یک چالش یا تنش است. البته استرس همیشه بد نیست، اگر در سطح قابل قبولی باشد به شما انگیزه فعالیت و مراقبت از خودتان را می‌دهد ولی اگر از سطحی فراتر رود روند زندگی شما را مختل می‌کند. زمان استرس بدن شما هورمون‌هایی ترشح می‌کند که باعث هوشیاری مغز و بدن نسبت به شرایط می‌شود و شما را در یک حالت گوش به زنگ نگاه می‌دارد.
استرس حاد و مزمن
استرس حاد کوتاه مدت است و بعد از مدتی از بین می‌رود. معمولا استرس حاد در موارد مطقی مانند تصادف کوچک، ترسیدن یا بیماری اتفاق میفتد و به شما کمک می‌کند از پس چالش‌های پیش رو بر بیایید. استرس حاد حتی گاهی هنگام داشتن هیجان‌های مثبت به سراغ ما می‌آید و سطح هوشیاری ما را بالا می‌برد.
از طرف دیگر استرس مزمن برای زمان طولانی‌تری ادامه دارد. این استرس می‌تواند آن قدر ماندگار شود که متوجه مشکلاتی که برای شما به وجود می‌آورد نشوید و رفته رفته تبدیل به ویژگی شخصیتی شما شود یعنی خودتان و دیگران بگویند شما یک فرد استرسی هستید. استرس مزمن می‌تواند منجر به مشکلات عمده روانی و جسمی در شما شود.
عوارضی که استرس می‌تواند به وجود آورد
- مشکلات گوارشی، یبوست، اسهال
- مشکلات فشار خون
- مشکلات قلبی
- سردردهای حاد و مزمن
- خستگی و کمبود انرژی
- سکته مغزی
- بی‌حوصلگی
- اختلال در تمرکز و حافظه
- مشکلات جنسی
- وجود مشکلات خواب
- مشکلات اشتها (پرخوری یا کم خوری)
- کاهش یا افزایش وزن
- ضعف
- افسردگی
- اضطراب
- دیابت
نشانه‌های استرس
استرس می‌تواند داراری چهار نشانه فکری، جسمی، احساسی-هیجانی و رفتاری باشد. در زیر به هر کدام از آنها اشاره می‌کنیم:
نشانه‌های فکری استرس
(مشکلات تمرکز، حافظه و تصمیم‌گیری، فکر آشفته، تعلل در کارها و برنامه‌ها ،بدبینی، بی‌اعتمادی)
نشانه‌های جسمی استرس
(درد بدن، سردرد، گرفتگی عضلات شانه و گردن، خستگی بیش از اندازه، حالت سرگیجه و تهوع، احساس تنگی نفس، پرش چشم، لرزش، دندان قروچه، تندی ضربان قلب، اسهال و یبوست، سردی یا عرق کردن انگشتان و کف دست)
نشانه‌های احساسی و هیجانی
(پرخاشگری، تحریک‌پذیری، گوشه‌گیری، مشکلات ارتباطی، بداخلاقی، بدبینی، افسردگی و اضطراب، انتقادناپذیری، ناامیدی، احساس گناه، ترس‌های غیرمنطقی)
نشانه‌های رفتاری
(عدم مدیریت زمان، ناتوانی در پیش بردن امور، الگوهای ناسالم غذایی، الگوی ناسالم خواب، استفاده الکل، سیگار و مواد مخدر، غیبت از دانشگاه یا محل کار، بی‌قراری، ناخن جویدن، مقصر دانستن دیگران، قطع ارتباط با دوستان)
عوامل به وجود آورنده استرس
استرس به وسیله دو عامل بیرونی و درونی به وجود می‌آید:
عوامل بیرونی
فشارهایی که از بیرون و محیط اطراف به ما وارد می‌شود عوامل بیرونی ایجاد کننده استرس است. مواردی مثل اختلافات خانوادگی، مشکلات مالی، مرگ و از دست دادن عزیزان، جدایی و طلاق فرد یا والدینش، مشکلات تحصیلی، مشکلات کاری، ترافیک و … ).
عوامل درونی
عوامل درونی استرس، سخت‌تر از عوامل بیرونی قابل شاسایی است. مواردی مثل خواسته‌ها، نگرش، احساسات و هیجان‌های فرد می‌تواند به وجود آورنده استرس باشند. مثلا تمایل به کمال‌گرایی، احساسات خشم و نفرت، راضی کردن دیگران و … .
اگر استرس دارید چطور باید کنترلش کنید؟
یکی از مهم‌ترین روش‌های کنترل استرس، از بین بردن یا مدیریت موضوع و مساله‌ای است که استرس را ایجاد کرده است. به این روش مقابله مساله مدار می‌گویند. روش‌هایی مثل برنامه‌ریزی و الویت‌بندی برنامه‌ها و کارها، حل مساله یا مشورت کردن می‌تواند جزء روش‌های مقابله مساله مدار باشند.
روش بعدی کنترل استرس مقابله هیجان مدار است. در این روش مساله اصلی حل نمی‌شود اما احساسات و هیجانات منفی ناشی از آن را می‌توان کاهش داد. روش‌هایی مثل گوش دادن به موسیقی، مدیتیشن، مسافرت و تفریح می‌توانند جزء روش‌های هیجان مدار باشند.
چه چیزهایی در زندگی زناشویی استرس ایجاد می‌کند؟
درک نکردن نگرانی‌های یکدیگر
در زندگی روزمره ما قطعا مسائلی وجود دارد که منجر به نگرانی و استرس می‌شود. اما نوع استرس در افراد مختلف متفاوت است. شاید چیزهایی که برای شما استرس‌برانگیز است برای همسرتان یک موضوع جزئی و پیش پا افتاده باشد و برعکس مسائلی که برای شما اهمیت ندارد برای همسرتان بسیار مهم و استرس‌برانگیز باشد. نباید در این دام بیفتید که به یکدیگر ثابت کنید استرس کدام‌تان مهم‌تر است! اصلا صحیح نیست که استرس خود را مهم و استرس همسرتان را پیش پا افتاده بدانید. باید این موضوع را درباره یکدیگر درک کنید. و برای آرام کردن هم وقت بگذارید. نباید به او القا کنید که نگرانی‌هایش جدی نیست.
مقصر پیدا کردن در اتفاقات مختلف
یکی از مهم‌ترین منابع ایجاد اختلاف و استرس در زندگی زناشویی پیدا کردن مقصر در ماجراهای ناخوشایند است. اگر به خاطر مسائلی که درباره آن استرس دارید دیگران به خصوص همسرتان را مقصر بدانید پایه‌های رابطه خود به خصوص صمیمیت بین‌تان را سست می‌کنید. لازم نیست احساسات‌تان را از او مخفی کنید یا اگر اشتباهی داشت آن را حل نشده باقی بگذارید. می‌توانید صادقانه از احساسات‌تان صحبت کنید و مشکلات بین‌تان را حل کنید.
عدم صداقت
عدم صداقت در زندگی زناشویی به شدت روی استرس طرف مقابل اثرگذار است. اگر یکی از طرفین دروغگو باشد طرف مقابل دائم باید با خودش چالش داشته باشد و در مورد ادعاها و صحبت‌های همسرش کلنجار فکری داشته باشد. حتی شخصیت‌های پیچیده که دروغ نمی‌گویند اما سر درآوردن از کارشان سخت است نیز می‌توانند به طرف مقابل استرس بدهند زیرا قابل پیشبینی نیستند.
انتقاد بیش از اندازه و نابجا
انتقادهای بیش از اندازه و ناصحیح از همسرتان می‌تواند به شدت به سلامت روان او آسیب بزند. یک همسر ناراضی به خودی خود می‌تواند عامل استرس‌برانگیز مهمی باشد که زندگی زناشویی شما را تحت تاثیر قرار دهد. اگر از همسرتان انتقادی دارید، شیوه صحیح انتقاد کردن را بیاموزید، انتقاد کردن یک مهارت است که نیازمند تمرین و یادگیری است. بی مهابا ایراد گرفتن کمکی به حل مشکلات او نمی‌کند فقط بار فشار و استرس او را بیشتر می‌کند.
پرخاشگری در زندگی زناشویی
همسر پرخاشگر یکی دیگر از موارد استرس‌زای زندگی زناشویی است. پرخاشگری می‌تواند طرف مقابل را مورد آزار روحی و روانی قرار دهد. حتی یک فوران کوچک خشم می‌تواند زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد چه برسد به وجود پرخاشگری دائمی. اگر خودتان یا همسرتان درگیر پرخاشگری هستید حتما از یک متخصص کمک بگیرید.
مشکلات مالی
مشکل مالی نقش بسیار پررنگی در ایجاد استرس‌های زناشویی ایفا می‌کند. خیلی از مسائلی رفاهی و امنیتی خانواده در گرو مسائل مالی است و مشکلات مالی متاسفانه ابعاد بسیار زیادی از زندگی زناشویی را می‌تواند تحت تاثیر قرار دهد. خیلی مهم است که در چنین شرایطی هر دو نفر بتوانند یکدیگر را درک کنند و کمک کنند بتوانند با مدیریت و برنامه‌ریزی مالی این بحران را حل کنند.
با همسر استرسی چطور برخورد کنیم؟
درکش کنید
شاید شما درگیر استرس نباشید و یا با خود تصور کنید موضوعاتی که همسرتان بابت آن استرس دارد پیش پا افتاده است. یادتان باشد، وقتی همسرتان استرس دارد، حتی بابت یک موضوع کوچک، از لحاظ جسمی و روانی درگیر تنش است. در زمان تنش وقت آن نیست که به او ثابت کنید بابت مسائل بی‌اهمیت نگران است. فقط او را آرام کنید و اجازه دهید کنارتان باشد.
بپذیرید که فکرش با شما متفاوت باشد
برای آرام کردن همسرتان نباید عقایدتان را به او تحمیل کنید. شاید فکر کنید او به خاطر افکار غلطش دچار استرس شده است، حتی اگر این موضوع صحیح باشد تغییر افکار و جایگزینی آنها با افکار مناسب نیاز به راهنمایی اصولی دارد. پس سعی نکنید با تحمیل عقایدتان به او ثابت کنید اشتباه می‌کند. او نیز مانند هر فرد دیگری می‌تواند عقاید متفاوتی داشته باشد.
بی‌اهمیت نباشید
شاید گاهی خسته شوید و تصور کنید بهتر باشد همسرتان را به حال خودش رها کنید تا از پس استرس‌هایش بربیاید. چنین تصوری درست نیست. او به حمایت شما نیاز دارد. حتی اگر نمی‌توانید با هم گفتگوی سالم و کارآمدی داشته باشید می‌توانید کنارش بمانید، گاهی یک شاخه گل یا یادآوری اینکه دوستش دارید می‌تواند کمک بزرگی به او کند.
رابطه جنسی خوب
رابطه جنسی خوب و رضایت بخش نه تنها صمیمیت بین شما را افزایش می‌دهد بلکه به خودی خود کاهش‌دهنده استرس نیز هست. اگر فکر می‌کنید بین‌تان مشکلات جنسی وجود دارد آن را حل کنید. معاشقه قبل از رابطه جنسی به خصوص برای خانم‌ها بسیار آرامش‌بخش است. سعی کنید مشکلات زندگی را وارد تخت خواب نکنید.
بدانید از چه چیزهایی استرس می‌گیرد
منابع استرس همسرتان را شناسایی کنید. بدانید کی و کجا درگیر استرس می‌شود و تا جایی که ممکن است سعی کنید شرایط امن‌تری از لحاظ روانی برایش فراهم کنید که درگیر استرس نشود. قطعا بعضی از شرایط خارج از کنترل شماست اما تا جایی که برایتان امکان دارد سعی کنید او را در معرض استرس قرار ندهید.
نتیجه‌گیری
همان طور که گفتیم استرس همیشه بد نیست و اگر به اندازه و در وقت مناسب بروز پیدا کند می‌تواند شما را کارآمدتر بکند. اما وقتی استرس بیش از میزان مفیدش در فرد بروز پیدا کند به روابط خودش و دیگران آسیب می رسد. یکی از این آسیب‌ها، چالش‌هایی است که در زندگی زناشویی وارد می‌شود. برای اینکه بتوانید از پس این مشکل بربیایید باید اولا اگر خودتان درگیر استرس هستید آن را به کمک روش‌هایی که ذکر کردیم در خود رفع کنید و اگر همسرتان درگیر استرس است علاوه بر تکنیک‌های بالا از یک متخصص کمک بگیرید تا بتواند با بررسی جزئیات رابطه شما بیشتر در این زمینه کمک‌تان کند. می توانید در این زمینه با زوج درمانگران همیار عشق مشورت کنید.
پرسش و پاسخ کوتاه