متاسفانه باجگیری و سوءاستفاده عاطفی در برخی از روابط اتفاق می‌افتد. بیشتر افرادی که طعمه باجگیرها می‌شوند، افرادی ضعیف هستند و اعتماد به نفس پایینی دارند. آنها برای راضی نگه داشتن دیگران هر کاری می‌کنند تا آنها را از دست ندهند، عذاب وجدان نگیرند و یا احساس گناه نکنند. این افراد در مقابل سوءاستفاده‌های دیگران نمی‌توانند ایستادگی و مقاومت کنند و بیشتر اوقات به خاطر عشق و وابستگی‌شان نسبت به شخص باجگیر، به راحتی تسلیم او می‌شوند. وقتی تسلیم خواسته‌های فرد باجگیر می‌شوند و آنها را انجام می‌دهند، به شدت آسیب می‌بینند. در این مقاله قصد داریم نشانه‌های باجگیری عاطفی در رابطه با جنس مخالف را شرح دهیم و سپس به شما کمک کنیم که اگر در چنین رابطه‌ای هستید، بتوانید از آن خارج شوید و آسیب نبینید.

نشانه‌های باجگیری در رابطه عاطفی

می‌خواهد جایی قرار ملاقات بگذارید که خودش تعیین می‌کند

افراد باجگیر معمولا در مکان‌های خودشان قرار ملاقات می‌گذارند و به بهانه‌های مختلف، خارج از این مکان‌ها را برای قرار قبول نمی‌کنند. وقتی هم پیش او بروید، احتمالا کارهایی انجام خواهد داد که باب میل شما نیست و برایتان آسیب‌زننده است. مثلا ممکن است شما را به خانه‌اش دعوت کند و وقتی می‌روید، بخواهد با اجبار یا با فریب دادن شما با جملات عاشقانه، رابطه جنسی برقرار کند. این افراد معمولا چنین جملاتی را بیان می‌کنند:«میدونی که چقدر سرم شلوغه. تو بیا دفتر من با هم باشیم. من نمیتونم بیام جای دیگه.» یا «میدونی که تا بخوام رانندگی کنم و بیام سمت شما چقدر طول می‌کشه و چقدر خسته میشم. خودت بیا خونه‌ام. خوش می‌گذره.»

می‌خواهد بسیار زود با شما صمیمی شود

او با گفتن جملاتی مثل:«حس می‌کنم تو عشق واقعی منی. فکر می‌کنم رابطه‌مون خیلی عمیق‌تر از این حرف‌هاست. من تا حالا چنین حسی رو تجربه نکرده بودم.»، «من تا حالا اینقدر احساس امنیت در رابطه نکرده بودم. دلم میخواد تو هم راحت باشی و هر رازی که داری رو با اطمینان با من در میان بذاری.» سعی می‌کند در شما احساس صمیمیت و نزدیکی خاصی را ایجاد کند تا تمام اسرارتان را فاش کنید. سپس وقتی بخواهید رابطه را تمام کنید، احتمالا تهدید خواهد کرد که اسرارتان را به دیگران می‌گوید و شما را می‌ترساند تا ترکش نکنید.

سوالاتی می‌پرسد که ابتدا شما صحبت کنید و جزئیات را بگویید

او خودش را قابل اعتماد نشان می‌دهد و درباره چیزهایی که احتیاج دارد، اطلاعات ریز و با جزئیات را کسب می‌کند. او آن قدر از شما سوال می‌پرسد تا مجبور شوید صحبت کنید. مثلا می‌گوید:«من خیلی درباره این شغل چیزهای خوبی نشنیدم. تو چطور؟ چه تجربه‌ای داری؟»

خودش را بسیار آسیب‌پذیر و در نقش قربانی نشان می‌دهد

یک باجگیر عاطفی وقتی می‌خواهد چیزی را تعریف کنید که در آن مقصر بوده است، دروغ می‌گوید، اتفاقی که افتاده است را بزرگ‌نمایی می‌کند و خودش را قربانی جلوه می‌دهد تا شما دلسوزی کنید و از این وضعیت نجاتش بدهید یا به خاطر شجاعت یا گناه‌کار نبودنش عاشقش و وابسته‌اش شوید. درواقع با چیزهایی که تعریف می‌کند، شما کم کم فکر می‌کنید که چه گوهر نابی را بدست آوردید و کم کم عاشق می‌شود. بعد از مدتی رابطه داشتن با او، تازه متوجه شخصیت اصلی‌اش می‌شوید و می‌فهمید که داستان آن طور که او تعریف کرده نبوده است! مثلا او می‌گوید:«اون دختر اومد خونه‌ام و خودش بهم تجاوز کرد. باور کن من اصلا چنین چیزی رو نمی‌خواستم. واقعا خیلی آسیب دیدم از این اتفاق.» اما بعد از مدتی رابطه، خودش از شما درخواست رابطه جنسی می‌کند و متوجه می‌شوید که او برای رفع نیازهایش وارد رابطه می‌شود و شریک عاطفی قبلی‌اش را هم خودش به خانه‌اش دعوت کرده بود.

او به شما زور می‌گوید

او برای رسیدن به اهدافش یا برای رفع نیازهایش به شما زور می‌گوید و با تحت فشار قرار دادن شما، سعی می‌کند شما را راضی کند تا آن کار را انجام بدهید و به خواسته‌اش برسد.

او نگرانی‌هایتان را درک نمی‌کند و آنها را مسخره می‌کند

به عنوان مثال اگر او از شما مقداری پول خواسته است یا درخواست رابطه جنسی کرده است و شما نگرانی‌هایتان را با او در میان گذاشتید، او به جای درک کردن احساسات و نگرانی‌های شما، می‌گوید:«من نمیفهمم تو چرا به من اعتماد نداری! دیگه چیکار باید بکنم که بفهمی دوستت دارم؟» او با این گونه حرف‌ها سعی می‌کند شما را وادار کند که به خاطر احساس گناهی که در شما ایجاد کرده است، معذرت‌خواهی کنید و کاری که می‌گوید را انجام بدهید تا ثابت کنید که فرد بی‌اعتماد و بدبینی نیستید و به او اعتماد دارید.

او مشکلات زندگی‌تان را کوچک جلوه می‌دهد

وقتی درباره مشکلات زندگی‌تان با او صحبت و درد و دل می‌کنید، او مشکلات شما را کوچک جلوه می‌دهد و مشکلات خودش را بزرگ‌نمایی می‌کند تا نشان بدهد وضعیتش از شما بدتر است و شما باید برایش دلسوزی کنید. مثلا وقتی می‌گویید:«از دست برادرم خیلی شاکیم. اون خیلی غیرتیه و هر وقت بخوام برم بیرون باید دو ساعت براش توضیح بدم. خیلی سخته که استقلال ندارم.» او می‌خندد و می‌گوید:«خدا رو شکر کن که برادر داری، من که تنهام چیکار باید بکنم. تو هم که برام وقت زیادی نمیذاری. همش خودم باید با خودم وقت بگذرونم.»

برای انجام ندادن خواسته‌هایتان، خودش را قربانی نشان می‌دهد

وقتی از او درخواستی می‌کنید، او می‌گوید:«من فکر نمی‌کردم چنین چیز بزرگی رو از من میخوای. من نمیتونم انجامش بدم چون تو شرایط منو میدونی.» در حالی که می‌تواند شرایط را مدیریت کند و خواسته معقولی که داشتید را انجام بدهد، اما خودش را قربانی جلوه می‌دهد تا انجام ندهد و راحت‌تر رابطه را ادامه بدهد.

وقتی به شما بی‌احترامی می‌کند یا چیز بدی می‌گوید، فورا می‌گوید شوخی کرده است

وقتی چیزی می‌گوید که شما دلخور و ناراحت شدید، فورا بهانه می‌آورد که شوخی کرده است و شما جنبه شوخی را ندارید. درواقع مسئولیت حرف اشتباهش را نمی‌پذیرد، بلکه تقصیر را گردن شما می‌اندازد که انگار شما جنبه‌اش را ندارید و فرد زودرنجی هستید.

مسئولیت‌پذیر نیست

وقتی کاری را انجام می‌دهد و ضرر می‌بیند، تقصیر را گردن افراد دیگر می‌اندازد. مثلا می‌گوید:«من این کار رو به خاطر اینکه عاشقت هستم انجام دادم.»

همیشه از شما انتقاد می‌کند

مدام عیب‌جویی و انتقاد می‌کند. حتی از چیزهای بسیار کوچک. مثلا می‌گوید:«این لباسی که پوشیدی خیلی بده. عوضش کن و رسمی‌تر بپوش.» یا «تو تنها کاری که در طول روز انجام میدی اینه که فقط میخوری و می‌خوابی!»

حرف‌های قبلی‌تان را اکنون بر علیه شما استفاده می‌کند

مثلا اگر قبلا گفته‌اید که دوست ندارید بچه‌هایتان را به تنهایی بزرگ کنید چون بچه‌ها آسیب خواهند دید، حالا که به هر دلیلی مجبور شدید از همسرتان طلاق بگیرید و به تنهایی فرزندان‌تان را بزرگ کنید، او این حرف‌تان را به شما سرکوفت می‌زند و می‌گوید:«تو که قبلا گفته بودی که بچه‌های طلاق خیلی آسیب می‌بینن. حالا ببین خودت چه بلایی سر این بچه‌ها آوردی!»

از احساسات‌تان بر علیه خودتان استفاده می‌کند

مثلا می‌گوید:«تو اگه واقعا منو دوست داشتی، منو اینقدر سوال پیچ نمی‌کردی.» یا «اگه واقعا شریک عاطفی خوبی بودی، نیازهام رو برطرف می‌کردی و نیازهام برات مهم بود.»

جوابی به شما می‌دهد که نتوانید «نه» بگویید

وقتی به شریک عاطفی‌تان می‌گویید که باید رابطه‌تان را تمام کنید، چون او دچار ضعف احساسی یا وابستگی است، برای اینکه شما را نگه دارد، می‌گوید:«اگه بخوای بری، من خودم رو می‌کشم.» چیزی می‌گوید که نتوانید «نه» بگویید و مجبور شوید در کنارش بمانید.

در مقابل شرایطی که دوست ندارد، سکوت می‌کند تا شما را آزار بدهد

به عنوان مثال وقتی مشکلی بین‌تان پیش می‌آید، به صورت ناگهانی سکوت می‌کند، قهر می‌کند، نه جواب تماس‌ها و پیام‌هایتان را می‌دهد، نه در را به روی شما باز می‌کند. در نهایت کاری می‌کند که شما التماس و عذرخواهی کنید.

زیر قولش می‌زند

مدام به شما قول می‌دهد اما در نهایت زیر قولش می‌زند. مثلا به شما قول داده است که تا آخر ماه به خواستگاری‌تان بیاید اما وقتی به آن تاریخ نزدیک می‌شوید و می‌پرسید که کی قرار است بیایند، می‌گوید:«من چنین چیزی نگفتم. تو تصور کردی که قراره این ماه بیایم خواستگاری.»

شما را با هزاران سوال در ذهن‌تان رها می‌کند

به عنوان مثال می‌گوید:«همه میدونن این دستگاه چطوری کار میکنه. تو چطور نمیدونی؟» و شما با هزاران سوال در ذهن‌تان تنها می‌مانید. با خودتان فکر می‌کنید:«چطور ممکنه همه بدونن؟ آیا من نادان هستم؟ آبروم رفت؟ و…»

این رفتارهای شما نشان می‌دهد که با فرد باجگیر در رابطه هستید

• بسیار زیاد معذرت‌خواهی می‌کنید. حس می‌کنید شریک عاطفی‌تان فکر می‌کند که همه مشکلات رابطه‌تان به خاطر شما ایجاد می‌شود و همیشه شما را مقصر می‌داند. برای اینکه شما را ببخشد، حتی گاهی مجبور هستید التماس کنید.
• مسئولیت زندگی و احساسات شریک عاطفی‌تان را همیشه شما بر عهده می‌گیرید؟ مثلا اگر او عصبانی یا ناراحت است، خودتان را مقصر می‌دانید؟
• تنها شما هستید که در رابطه مدام فداکاری می‌کنید؟
• از شریک عاطفی‌تان می‌ترسید و هر چیزی که گفت و یا درخواست کرد، باید فورا اطاعت کنید؟
• برای شاد کردن شریک عاطفی‌تان حاضر هستید هر کاری بکنید؟
• به سختی می‌توانید از حق‌تان دفاع کنید؟
• نمی‌توانید خود واقعی‌تان باشید و حس می‌کنید هر کاری می‌کنید، او از شما انتقاد می‌کند یا عصبانی می‌شود؟ بنابراین مجبور هستید بسیار محتاطانه رفتار کنید.
• «نه» گفتن به درخواست‌های او تقریبا برایتان غیرممکن است؟
• به نظر می‌رسد ارتباط برقرار کردن یا در ارتباط ماندن با او بسیار کار دشواری است؟

چگونه با سوءاستفاده و باجگیری عاطفی مقابله کنیم؟

ابتدا با خودتان صادق باشید

خودتان را فریب ندهید و با خودتان صادق باشید. نشانه‌هایی که در این مقاله آوردیم را بررسی کنید و اگر در رابطه‌ای هستید که طرف مقابل‌تان از شما باجگیری می‌کند، نباید همچنان به این صورت ارتباط را ادامه بدهید. شاید سخت باشد اما ابتدا باید روی خودتان کار کنید و خودتان را قوی‌تر کنید و سپس برای ادامه رابطه ناسالم که در آن به شما آسیب می‌رسد، تجدید نظر کنید.

باجگیری‌هایی که در طول روز اتفاق می‌افتد را یادداشت کنید

احتمالا هر روز با یک سری باجگیری‌ها مواجه می‌شوید. آنها را به همراه پاسخی که دادید یادداشت کنید و سعی کنید هر روز این لیست را مرور کنید تا متوجه شوید رابطه‌تان چقدر می‌تواند برای شما آسیب‌زننده باشد. این به شما کمک می‌کند که بتوانید زودتر درست‌ترین تصمیم را درباره ادامه دادن یا ندادن رابطه‌تان بگیرید.

اعتماد به نفس‌تان را تقویت کنید

از مشاوز برای تقویت اعتماد به نفس‌تان کمک بگیرید و بدانید که هیچکس این ارزش را ندارد که شما عمیقا آسیب ببینید. فردی که به شما آسیب می‌زند و باعث می‌شود در رابطه رفتارهایی از روی ضعف نشان بدهید، نمی‌تواند فرد مناسبی باشد. روی احساس خودارزشمندی و خودباوری‌تان کار کنید تا قدر خودتان را بدانید. می‌توانید برای کار کردن روی خودتان از مشاوران همیار عشق کمک بگیرید.

برای رهایی‌تان اقدام کنید

برای خارج شدن از رابطه اقدام کنید. البته احتمالا در این مرحله نیز از باجگیر عاطفی و تکنیک‌هایش برای نگه داشتن شما و آسیب زدن به شما در امان نخواهید ماند اما مهم است که در این مرحله به هر چیزی «نه» بگویید و رها شوید. حتی اگر می‌گوید که خودکشی خواهد کرد و… فقط برای ترساندن شما است. او خودش را بسیار زیاد دوست دارد و هرگز به خاطر یک شخص این کار را نخواهد کرد. او فقط می‌خواهد شما را بترساند که بمانید و همچنان با رفتارهای مخربش به شما ضربه بزند. پس هر چیزی که شنیدید را نادیده بگیرید و از رابطه خارج شوید. برای اینکه او دوباره برنگردد و ذهن‌تان را با حرف‌هایش درگیر نکند، مهم است که راه‌های ارتباطی را ببندید تا دیگر نتواند با شما تماس بگیرد یا پیام بدهد. برای اینکه انجام دادن این کارها برایتان سخت نباشد و بعد از جدایی هم بتوانید راحت‌تر این دوران را بگذرانید و احساسات‌تان را بهبود ببخشید، می‌توانید در دوره من ارزشمند بدون تو شرکت کنید. این دوره را برای شما آماده کردیم تا راهکارهای خارج شدن از رابطه ناسالم و مخرب را یاد بگیرید و بدانید که راه حل‌های زیادی برای کنار آمدن با جدایی وجود دارد، شما تنها نیستید، بلکه ما در کنارتان هستیم، فقط باید این راه حل‌ها را بیاموزید.