احتمالا شما هم مانند خیلی از افراد دیگر تصور می‌کنید کسی از اینکه پول داشته باشد بدش نمی‌آید! اما ماجرا به همین سادگی نیست! به خصوص برای خانم‌ها با توجه به شرایط کاری، قوانین مربوط به ازدواج و فرهنگ‌های مختلف این موضوع می‌تواند تبدیل به یک چالش شود. این که طبق قوانین کشور ما، مخارج یک زن به عهده همسرش است و در عقدنامه نیز برای اجازه کار خانم باید توافق صورت گیرد می‌تواند موضوع استقلال زن را در فراز و نشیب‌های مختلفی بیندازد. چطور می‌شود این فراز و نشیب‌ها را مدیریت کرد؟ چطور می‌توان با همسر بر سر این مسائل توافق کرد و از همه مه‌تر یک خانم چطور می‌تواند این موضوع را برای خودش مدیریت کند؟ این مقاله به دنبال توضیح همین سوال‌هاست.

استقلال مالی چیست و آیا وجودش ضرورت دارد؟

استقلال مالی به زبان ساده یعنی یک زن درآمد شخصی داشته باشد، این درآمد شخصی می‌تواند از اشتغال یا پس انداز یا مال و اموال او به دست بیاد. اما آیا استقلال مالی برای زنان ضرورت دارد؟

این شمایید که تعیین می‌کنید استقلال مالی ضرورت دارد یا خیر!

هیچ ملاکی مهم‌تر از شما وجود ندارد! هیچ کس نمی‌تواند تعیین کند که آیا استقلال مالی برای زنان ضرورت دارد یا خیر، این شما و شرایطتتان است که چنین چیزی را تعیین می‌کند. متاسفانه شاهد آن هستیم که در سال‌های اخیر روانشناسی زرد با محتوای شعارگونه و غیر علمی برای همه افراد یک نسخه از پیش تعیین شده می‌پیچد و بدون در نظر گرفتن شرایط تمام زنان را تشویق می‌کنند به دنبال استقلال مالی باشند، استقلال مالی اصلا چیز بدی نیست ولی اگر زندگی شما را برهم بریزد و به جای آسایش و رفاه، تنش را وارد زندگی‌تان بکند نباید مدیریت شود؟ از طرف دیگر ممکن است شما به استقلال مالی زن معتقد نباشید اما شرایط زندگی‌تان طوری باشد که لازم باشد چنین استقلالی را به دست آورید حتی به صورت مقطعی و از همه مهم‌تر، شاید شما نه نیازی به استقلال مالی داشته باشید نه شرایط به این سمت و سو شما را سوق دهد اما چنین استقلالی حالتان را بهتر کند. پس این شما و شرایطتتان است که تعیین می‌کند استقلال مالی خوب است یا بد.

فواید داشتن استقلال مالی برای زنان

لبخند رضایت

تحقیقات نشان داده است احساس رضایت درونی در زنان شاغل و مستقل بیشتر از زنانه خانه‌داری است که درآمد ثابتی ندارند! البته قطعا استثناء نیز وجود دارد اما به طور کلی زنانی که استقلال مالی دارند از خودشان و دستاوردهایشان رضایت بیشتری دارند. البته این موضوع شامل زنان کمال گرای منفی که هرگز از خورشان راضی نیستند نمی‌شوند. زنان با استقلال مالی حتی اگر درآمدشان به اندازه کافی نباشد در مشکلات مالی تاب آوری و سازگاری بالاتری نسبت به زنان دیگر و مشکلات مالی‌شان دارند. بنابراین یکی از مهم‌ترین مزایای استقلال مالی زنان همین احساس رضایت درونی است که دارند.

در میان بودن پای عزت نفس و اعتماد به نفس

استقلال مالی هم به صورت مستقیم هم به صورت غیر مستقیم روی عزت نفس و اعتماد به نفس زنان اثر می‌گذارد. همان‌طور که در بالا خواندید زنان با استقلال مالی احساس درونی و رضایت بالایی دارند که منجر به بالا رفتن اعتماد به نفس و عزت نفسشان می‌شود. همچنین بالا رفتن قدرت خرید، اختیار در خرج و مخارج شخصی، قدرت کمک مالی به اطرافیان همه و همه می‌توانند به صورت غیر مستقیم عزت نفس شخص را بالا ببرند.

در اجتماع بودن

اینکه انسان یک موجود اجتماعی است. این تنها یک شعار نیست! انسان بدون دیگران انگیزه‌ای برای زیستن ندارد. این دیگران می‌تواند شامل نزدیکان و تا همکار و کارمند و دوست و آشنا باشد. اهمیت این موضوع را تحقیقات بسیار زیادی در سرایر دنیا روشن کرده است. در کشورهای اروپایی و فردگرا، بعد از تکنولوژی فضای مجازی و کم شدن ارتباطات حضوری و واقعی دولتمردان نگران احساس تنهایی روز افزون افراد جامعه هستند. این موضوع به خصوص برای افراد برون‌گرا مانند یک بمب انرژی عمل می‌کند. زنانی که استقلال مالی دارند، اگر این استقلال را به واسطه شغلشان به دست آورده باشند در محیط خارج از خانه ارتباطات اجتماعی‌شان را حفظ می‌کنند. اگر هم بدون داشتن شغل استقلال مالی داشته باشند به واسطه همین استقلال مالی می‌توانند با اجتماع رابطه بیشتری داشته باشند، مثلا در کلاس‌های مختلف ثبت نام کنند، در مهمانی‌های مختلف شرکت کنند و … . البته این بدان معنی نیست که زنانی که استقلال مالی ندارند از چنین موهبت‌هایی محروم هستند! همان طور که در ابتدای مقاله گفتیم شرایط شما نیازتان را به استقلال مالی تعیین می‌کند و هیچ باید و نبایدی وجود ندارد.

رفاه

احتمالا واضح‌ترین سود استقلال مالی برای زنان رفاه مالی است که برای آن‌ها به دست می‌آید. فرقی ندارد درآمد آن‌ها کم باشد یا نیاز، در هر صورت هر شخصی نسبت به خودش با استقلال مالی رفاه بیشتری در مقایسه با عدم درآمدش داشتن دارد. بنابراین شاید فردی بدون استقلال مالی در خانه پدری یا همسرش از رفاه مالی بیشتری در مقایسه با یک زن شاغل باشد بنابراین منظور از رفاه مالی، مقایسه این رفاه با شزایط خود شخص است! این موضوع عدم اشتغال ذهنی مالی کمتری برای یک خانم به وجود می‌آورد.

تایید مثبت دیگران

شاید در گذشته اگر زنی به واسطه شغلش استقلال مالی داشت و بیرون از خانه کار می‌کرد چندان مورد تایید نبود حتی برخی مردان غیرتان اجازه نمی‌داد دختر یا همسرشان بیرون از خانه کار کند، هنوز هم ممکن است چنین تفکری در برخی از فرهنگ‌ها وجود داشته باشد اما به طور کلی تغییرات مشهودی در این طرز فکر به وجود آمده است و امروزه زنان در عرصه‌های مختلف تخصصی پا به پاب مردان و حتی فراتر از آن‌ها در حال پیشرفت و کسب افتخار هستند و در سراسر جهان مورد تشویق و تایید قرار می‌گیرند. امروزه تفکر قالب این است که زنان مستقل با استقلال مالی قابل احترام و تقدیر هستند.

چالش‌های داشتن استقلال مالی برای زنان

با وجود تمام مزایایی که در بالا ذکر شد همیشه استقلال مالی بدون تنش و چالش برای یک زن نیست! ما نام این چالش‌ها را ضرر نمی‌گذاریم، چون استقلال داشتن به خودی خود چیز مضری نیست! این ما هستیم که با عدم مدیریت شرایط این مشکلات را تبدیل به چالش می‌کنیم، مانند فرزندآوری که نمی‌توانیم بگوییم ضررهای بچه داشتن! زیرا بچه داشتن ضرر ندارد، اما می‌تواند با توجه به شرایط هرکس چالش‌هایی داشه باشد. اما مهم‌ترین چالش‌های استقلال مالی زنان متاهل چیست؟

عدم پذیرش همسر

یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که ممکن است در زندگی مشترک بر سر راه استقلال مالی زنان وجود داشته باشد عدم پذیرش همسر است. برخی آقایان نه تنها دلشان نمی‌خواهد همسرشان شاغل باشد بلکه حتی دوست ندارند آن‌ها از طرق دیگر دارای استقال مالی باشند. گاهی این طرز تفکر از فرهنگی که فرد در آن بزرگ شده است می‌آید، گاهی تجربیات مرد در جامعه و زندگی شخصی باعث به وجود آمدن طرز فکراهایی شبیه به این می‌شود و گاهی نیز مشکلات شخصی بین زن و شوهر وجود دارد که باعث اختلاف نظر در این زمینه می‌شود.

چه باید کرد؟

برای رفع این مشکل قبل از هرچیز باید به این نگته اشاره کرد که قبل از ازدواج حتما باید به این موضوع مهم بپردازید و مشخص کنید آیا در این زمینه با همسرتان اشتراک نظر دارید یا خیر؟ تفاهم مالی یکی از مهم‌ترین مواردی است که حتما زن و شوهر باید پیش از ازدواج درباره آن با یکدیگر صحبت کنند اما متاسفانه خیلی از زوج‌ها این موضوع را به بعد از ازدواج و زمانی که به مشکل برخوردند تازه کاسه چه کنم چه کنم دست می‌گیرند! اما به راستی چه باید کرد، در حالت کلی اگر شما و همسرتان بر سر این موضوع تفاهم ندارید لازم است توافق کنید، توافق یک بازی دو سر برد است اما به این معنی نیست که هر دو باید به یک اندازه از خواسته تان بگذرید یا گذشت داشته باشید، در برخی موارد خانم و در برخی موارد آقا باید گذشت بیشتری داشته باشد که این موضوع به نوع مشکل و شرایط هر دو طرف بستگی دارد.در این مورد خاص توجه داشته باشید که به عنوان یک مرد، حتی اگر همسرتان استقلال مالی و شغل نداشته باشد باید این احساس را در او ایجاد کنید و همیشه وابسته و نیازمند به پول شما نباشد! چه برسد به اینکه بخواهید به طور کل استقلال شخصی‌اش را بگیرید! اگر همسرتان از خودش مالی ندارد، سعی کنید برای او پس اندازی فراهم کنید یا حداقل به صورت ماهیانه پول در اختیارش بگذارید یا حساب مشترک داشته باشید تا مجبور نباشد هر روز از شما درخواست پول کند. گاهی آقایان به دلیل کنترل گری بیش از اندازه نمی‌توانند چنین اجازه‌ای به همسرشان بدهند، یادتان باشد موضوع فقط استقلال مالی نیست، کنترل گری کل زندگی شما را هدف قرار می‌گیرد و باید هرچه سریع تر قبل از اینکه این کنترل گری تبدیل به آتش زیر خاکستر در درون سینه همسرتان شود درمانش کنید. اگر خانم هستید نیز باید بدانید استقلال مالی تا جایی به نفع رابطه شماست که قدرت مردانگی همسرتان را از بین نبرد. مردان به صورت تکاملی و فطری نیاز دارند به قدرت مردانه‌اش ببالند، این قدرت مردانه در گذشته با شکار کردن و تامین غذای خانه به دست می‌آمد و امروزه جای خود را به استعداد و توانایی‌های اجتماعی و مالی تغییر شکل داده است. پس اگر شوهرتان مخالف استقلال مالی شماست ریشه را پیدا کنید، آیا این قدرت در او به درست یا به غلط به خطر افتاده است؟ شاید هم به شما اعتماد ندارد چرا؟ ریشه این بی اعتمادی چیست و در نهایت شاید چنین طرز فکری در او و خانواده‌اش ریشه دوانده که زن نباید استقلال مالی داشته باشد، در چنین شرایطی بهتر است به یک مشاور رجوع کنید تا با بررسی شرایط و ویژگی‌های منحصر به فرد شما و همسرتان بهترین راه را برای رسیدن به توافق پیش رویتان بگذارد.

توقعات دیگران

یکی دیگر از مصائب استقلال مالی خانم‌ها، توقعات مالی دیگران از اوست. صحبت‌های مهرنوش از مراجعین ما را بخوانید:” راستش من حقوقم خیلی بالا نیست، ولی خوب از صبح تا شب سر کارم، خوب یه مقدار به هسمرم کمک می‌کنم، یه مقدارش خرج خونه میشه و بقیه هم خرج قسط و رفت و آمد و موارد شخصی، ولی خواهر و برادرم فکر میکنن من خیلی پول دارم! چند وقت پیش خواهرم یه مقدار ازم پول خواست نداشتم بدم، چند روز بعدش مهمونی گرفتم، شروع کرد متلک گفتن که چطور پگول داری مهمونی بگیری ولی نداری به خواهرت بدی! خوب من چطور بهش بگم که بابا با 4 تا دونه برنج و مرغ مهمونی گرفتم نقد ندارم به تو بدم که! اما خوب درک نمی‌کنن. مادرمم چند وقت پیش بهم گفت اینهمه می‌ری سرکار چرا عروسی دختر خاله‌ات طلا ندادی بهش!” همانطور که می‌بینید دیگران بدون خبر از خرج و مخارج یک زن مستقل ممکن است از او توقعاتی داشته باشند که نتواند از پسش بر بیاید.

چه باید کرد؟

کمک کردن به دیگران بسیار امر پسندیده‌ای است به خصوص اگر پای خانواده‌تان وسط باشد. چرا که نه؟ چه چیزی شیرین‌تر و بهتر از این؟ اما این کمک کردن باید تا جایی ادامه داشته باشد که خود شما آزاری نبینید و بتوانید از پس این کمک بربیایید. اگر قدرت نه گفتن ندارید، اگر گرفتار طرح‌واره ایثار و از خودگذشگی هستید و اگر به هر دلیل دیگری دائم برطرف کردن نیازهای دیگران را به عهده می‌گیرید خودتان را فراموش می‌کنید و از همه مهم‌تر از اینکه نتوانید بیشتر از توانتان به دیگران کمک کنید احساس عذاب وجدان می‌کنید باید روی خودتان کار کنید و این ریشه را کشف و برطرف کنید.

تضاد بین خرج کردن یا پس انداز کردن

گاهی خود خانم‌ها درگیر این هستند که آیا باید پولشان را در زندگی مشترک خرج کنند یا آن را برای خودشان نگه دارند! گاهی بر سر این موضوع با همسرشان به اختلاف می‌خورند، مثلا همسرشان معتقد است خانم خانه باید مخارج شخصی خودش را بدهد یا حداقل در خرج و مخارج خانه کمک کننده باشد و خانم چنین چیزی را نمی‌پذیرد. گاهی خانم تصمیم می‌گیرد در مخارج خانه کمک کننده باشد اما بعد از مدتی به تناقض می‌رسد و از این کار پشیمان می‌شود و از همسرش می‌خواهد طبق قانون مخارج خانه را به عهده بگیرد و گاهی نیز شوهر خانم به دلیل استقلال مالی او مقدار محدودی از مخارج را به عهده می‌گیرد مانند همسر مرضیه از مراجعین ما که صحبت‌هایش را می‌خوانید”: من و همسرم توافق کردیم که اون مخارج اوولیه رو پرداخت کنه و من پولم رو شخصی برای خودم نگه دارم، اما خیلی آزارم میده، مثلا وقتی مهمون داریم میگه تخم مرغ بذار جلوشون من در حد تخم مرغ دارم بدم اگه بیشتر میخوای بذاری جلوشون خودت خرج کن! در صورتی که داره! با همین شیوه باعث میشه من تا آخر ماه همه پولمو خرج خونه کنم، حتی پول آرایشگاه رو نمیده مثلا میگه من 20 تومن بیشتر برای آرایشگاه نمی‌دم برو آرایشگاه پایین شهر، اگه بیشتر خرجش میده خودت بده!” گاهی نیز متاسفانه خانم درگیر منت گذاشتن بر سر همسر می‌شود چون معتقد است این وظیفه شوهرش است که خرج و مخارج را بپردازد و اگر او نیز برای خانه خرج می‌کند از روی لطف است و باید منت بگذارد!

چه باید کرد؟

قدم اول برای حل این مساله، حل تناقضی است که احتمالا در وجود شما هست! تحقیقات نشان داده زنان در کشورهای در حال توسعه، هنوز بین سنت و مدرنیته مانده‌اند، گاهی دلشان می‌خواهد مستقل باشند و دستشان توی جیبشان باشد و گاهی دوست دارند مانند گذشته تمام خرج و مخارج به عهده همسرشان باشد! آن‌ها دوست دارند در عین استقلال همسری حامی از نظر مالی نیز داشته باشند. تا زمانی که این تناقض را حل نکرده اید وارد ازدواج نشوید! هیچ کس به شما تحمیل نمی‌کند که کدام طرز تفکر صحیح است، تفکر سنتی یا مدرن، این به شما بستگی دارد اما برای وارد شدن به زندگی مشترک باید تکلیفتان با خودتان مشخص شود. خودشناسی در این زمینه بسیار به شما کمک خواهد کرد. مساله دیگر این است که همه چیز را با هم قاطی نکنید، اگر در این موضوع با همسرتان اختلاف نظر دارید این اختلاف نظر را به صورت دلخوری، قهر، طعنه و کنایه و … وارد تمام زندگی تان نکنید، روی همین موضوع متمرکز باشید و بدون چالش و درگیری با همسرتان بر سر آن توافق کنید و پای توافقتان بمانید. اگر توافق کردید کمک خرج خانه باشید نباید این کار را با منت انجام دهید و اگر توافق کردید پولتان را برای خودتان نگه دارید نباید از حق و حقوق همسرتان بزنید تا بتوانید برای آینده شخصی خودتان پس انداز داشته باشید یا اگر او در مضیقه مالی بود و باید بتوانید توقعاتتان را همسو با شرایط او پیش ببرید.

سوء استفاده همسر

متاسفانه برخی آقایان گاهی از استقلال مالی همسرشان سوء استفاده می‌کنند، تمام خرج و مخارج خانه را به دوش زن خانه می‌اندازند. زهرا یکی از مراجعین ما بود که همسری معتاد داشت، همسر زهرا نه تنها سر کار نمی‌رفت بلکه از زهرا توقع داشت خرج اعتیاد او به مواد مخدر را نیز بپردازد و اگر زهرا نمی‌پذیرفت کتک می‌خورد! امثال این مراجع عزیز ما در جامعه کم نیستند، چه بسیار زنانی که سرپرستی خانه را به طور کلی به دوش گرفته‌اند و به خاطر دلایل شخصی یا صلاح فرزندانشان در زندگی مانده‌اند. البته این موضوع هیچ ارتباطی به زندگی دو نفر که عاشقانه یکدیگر را دوست دارند و کمک می‌کنند زندگی خوبی داشته باشند ندارد حتی اگر تمام مخارج به عهده زن باشد، چه بسا در مقاطعی از زندگی برای پیشرفت و صلاح رابطه زوج‌ها ناچار باشند تقسیم وظایف کنند و برای مدتی زن سر کار برود و مرد در خانه باشد، مواردی مثل ادامه تحصیل مرد، مورد سربازی و هر مورد خاص دیگری که دو نفر بر سر آن توافق می‌کنند و هیچ سوء استفاده‌ای در میان نیست. دانستن تفاوت این دو مدل بسیار حائز اهمیت است.

چه باید کرد؟

قبل از هرچیز مطمئن شوید پای سوء استفاده در میان نیست، همان طور که در بالا توضیح دادیم گاهی به صلاح زندگی است که خانم مدیریت مالی زندگی را به عهده بگیرد، این بستگی به شرایط شما دارد. اما اگر همسرتان در حال سوء استفاده از شماست، باید بتوانید سود و زیان ماندن در این رابطه را برای خودتان مشخص کنید و جلوی این سوء استفاده را بگیرید. برای این کار بهتر است از یک متخصص کمک بگیرید تا با در نظر گرفتن شرایط شما بتواند در گرفتن بهترین تصمیم راهنمایی تان کند.