اسکیزوفرنی یک وضعیت شدید از بیماری روانی است که به صورت بلندمدت در فرد ایجاد می‌شود و علائمی مختلفی دارد. روانشناسان اغلب اسکیزوفرنی را نوعی روان‌پریشی می‌دانند. به این معنا است که فرد نمی‌تواند افکار و احساسات خود را به درستی تشخیص بدهد و مشخص کند که آیا چیزهایی که به آنها می‌اندیشد، واقعیت هستند یا خیر. ازدواج کردن با فرد دارای اسکیزوفرنی، می‌تواند بسیار سخت و چالش‌برانگیز باشد. در این مقاله ابتدا به صورت کامل درباره نشانه‌ها، علل و نحوه درمان بیماری اسکیزوفرنی توضیح می‌دهیم و سپس به مشکلات ازدواج کردن با این افراد می‌پردازیم.
علائم اسکیزوفرنی
توهم
این افراد چیزهایی را می‌بینند و می‌شنوند که وجود خارجی ندارد و واقعی نیستند.
هذیان
این افراد گاهی چیزهایی را بیان می‌کنند که بی‌معنی است و وجود خارجی ندارد. افکاری که دارند نیز براساس هذیان و توهم است.
از دست دادن علاقه به فعالیت‌های روزمره
این افراد حالاتی از افسردگی را نیز دارند. اغلب بی‌انگیزه و بی‌حوصله هستند و کارهای روزمره‌شان را نیز انجام نمی‌دهند.
اهمیت ندادن به بهداشت شخصی
اغلب افرادی که دارای اسکیزوفرنی هستند، به بهداشت شخصی خود اهمیت نمی‌دهند چون نمی‌دانند که چقدر مهم است و یا حوصله انجام کارهای بهداشتی را ندارند.
تمایل به تنها بودن
این افراد اغلب دوست دارند تنها و منزوی باشند. زیاد دوست ندارند در اجتماع حضور پیدا کنند و از دوستان و خانواده خود فاصله می‌گیرند.
گفتار نامنظم
در هنگام صحبت کردن به صورت ناخودآگاه گفتارشان نامنظم و بی‌معنی می‌شود. به طوری که شاید بسیاری از افراد متوجه صحبت آنها نشوند. به همین دلیل درواقع این افراد نمی‌توانند ارتباط خوب و موثری را با دیگران برقرار کنند. این موضوع بیشتر آنها را به سمت تنها شدن سوق می‌دهد.
علائم اسکیزوفرنی می‌توانند از نظر شدت، کم یا زیاد شوند. علائم معمولا ثابت نیستند.
علائم اسکیزوفرنی از چه سنی شروع می‌شود؟
در مردان، اسکیزوفرنی معمولا از اوایل یا اواسط دهه 20 زندگی شروع می‌شود، و در زنان معمولا از اواخر دهه 20 زندگی آغاز می‌شود. در کودکان معمولا نمی‌توان اسکیزوفرنی را تشخیص داد. همچنین این بیماری روانی در افراد بالای 45 سال نیز بسیار نادر است.
علت مبتلا شدن به اسکیزوفرنی چیست؟
به صورت دقیق مشخص نیست که علت اسکیزوفرنی چیست، اما محققان دریافتند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و کم یا زیاد شدن برخی از انتقال‌دهنده‌های عصبی در ایجاد شدن این بیماری موثر هستند و نقش زیادی ایفا می‌کنند.
چه عواملی به شروع یا تشدید بیماری اسکیزوفرنی کمک می‌کنند؟
داشتن سابقه خانوادگی
اگر در خانواده فرد بیمار، فرد دیگری باشد که مبتلا به این بیماری است، احتمالا این بیماری در فرد، علت ژنتیکی دارد.
برخی از عوارض دوران بارداری که باعث مشکلات در رشد مغز جنین می‌شوند
اگر مادر فرد بیمار، در دوران بارداری دچار سوءتغذیه شده باشد یا در معرض برخی از سموم و یا ویروس‌ها قرار گرفته باشد که بر روی رشد مغز جنین تاثیر منفی می‌گذارند، بچه‌ای که به دنیا می‌آید از ناحیه ذهن و مغز آسیب‌دیده است، ممکن است در دوران جوانی از خود علائم اسکیزوفرنی را بروز بدهد.
استفاده از داروها یا مواد روان‌گردان
اگر فرد در دوران نوجوانی یا جوانی از مواد یا داروهای روان‌گردان استفاده کند، دچار روان‌پریشی یا اسکیزوفرنی می‌شود.
عوارض اسکیزوفرنی
اگر اسکیزوفرنی تحت درمان قرار نگیرد، ممکن است عوارض زیر را برای فرد ایجاد کند:
- به وجود آمدن افکار خودکشی در فرد یا اقدام به انجام آن
- اختلالات اضطرابی
- اختلال وسواس فکری و عملی
- افسردگی
- سوءمصرف مواد مخدر یا الکل یا سایر داروهای اعتیادآور
- ناتوانی در حضور در اجتماع مثل محل کار یا محل تحصیل
- مشکلات مالی و بی‌خانمانی
- انزوای اجتماعی
- مشکلات بهداشتی و پزشکی
- رفتارهای پرخاشگرانه (البته این مورد غیرمعمول است و اغلب این اتفاق نمی‌افتد)
درمان اسکیزوفرنی
دارو درمانی
معمولا برای کنترل علائم اسکیزوفرنی و روان‌پریشی، از داروهای ضدروان‌پریشی استفاده می‌کنند. این داروها را روان پزشک طبق وضعیت بیمار تجویز می‌کند و تعیین می‌کند که چقدر باید مصرف شود و از چه زمانی باید مصرف آن کاهش پیدا کند.
درمان‌های روانی-اجتماعی
رفتار درمانی شناختی، آموزش دادن مهارت‌های رفتاری، اشتغال حمایت شده می‌تواند به کاهش و رفع علائم بیمار کمک کند. درمان روانی-اجتماعی به فرد کمک می‌کند که رفتار و گفتار صحیح را آموزش ببیند تا بتواند زندگی و روابط اجتماعی نسبتا خوبی داشته باشد و همچنین بتواند بر چالش‌ها و مشکلات اجتماعی روزمره غلبه کند. بیماران با دریافت این درمان و آموزش‌ها، قادر خواهند بود اهداف زندگی‌شان را کم کم دنبال کنند، مثل شغل، تحصیل، ارتباطات و…
آموزش و حمایت خانواده
برنامه‌های آموزشی برای اعضای خانواده بیماران اسکیزوفرنی طراحی شده است که به آنها اطلاعات زیادی درباره این بیماری داده می‌شود و همچنین راههای برخورد با این افراد و حمایت کردن از آنها نیز به اعضای خانواده آموزش داده می‌شود. اگر درک و همدلی نسبت به فرد بیمار افزایش پیدا کند و خانواده با او رفتار درستی داشته باشد، احتمال کاهش علائم این بیماری در فرد افزایش می‌یابد. یعنی اگر فرد بیمار، از حمایت‌های خانواده‌اش برخوردار شود، می تواند زودتر درمان شود و سریع تر به زندگی عادی برگردد.
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
در کنار دارو درمانی و حمایت‌های اجتماعی و خانوادگی، جلسات روان درمانی و مشاوره نیز به این افراد کمک می‌کند که بتوانند علائم بیماری را کنترل کنند و زندگی‌شان را آغاز کنند.
ازدواج با بیمار اسکیزوفرنی، درست یا غلط؟
درباره این بیماری اطلاعات جمع‌آوری کنید
برای اینکه بتوانید تصمیم‌گیری درستی انجام بدهید، ابتدا درباره این بیماری اطلاعات جمع‌آوری کنید. ببینید این افراد چه مشکلاتی خواهند داشت. آیا می‌توانید با این علائم و مشکلات دست و پنجه نرم کنید و کنار بیایید؟ منطقی فکر کنید و تصمیم بگیرید.
به احتمال زیاد باید زندگی‌تان را خودتان به تنهایی مدیریت کنید
اگر خانم هستید، باید بدانید که شوهر آینده‌تان به دلیل بیماری‌اش شاید نتواند کار کند، در محیط کار حاضر شود و پول در بیاورد. بنابراین همه مخارج زندگی بر عهده شما خواهد بود. درواقع شما باید مثل یک مرد کار کنید و زندگی را مدیریت کنید. از طرفی، مشکلات مالی زندگی هم روی دوش‌های شما خواهد بود. آیا می‌توانید با این موضوع کنار بیایید و آن را به خوبی مدیریت کنید؟
ممکن است فرزندتان نیز مبتلا به این بیماری شود
همان طور که در بخش‌های قبلی مقاله به این موضوع اشاره کردیم، اسکیزوفرنی می‌تواند بیماری ژنتیکی و ارثی باشد. بنابراین ژن همسرتان به فرزندتان نیز منتقل خواهد شد و فرزندتان هم ممکن است علائم این بیماری را بروز بدهد و مبتلا شود. آیا می‌توانید این موقعیت را مدیریت کنید یا می‌خواهید فرزند کاملا سالمی داشته باشید؟
ممکن است با مخالفت خانواده و اطرافیان‌تان رو به رو شوید
ازدواج با بیمار اسکیزوفرنی کار آسانی نیست. ممکن است خانواده‌تان مخالف این ازدواج باشند و همچنین ممکن است از اطرافیان و دوستان‌تان این حرف‌ها را بشنوید که این ازدواج اشتباه است و از پس آن برنخواهید آمد و… برخی از افراد هم به اشتباه، چنین طعنه‌هایی می‌زنند که «مرد/زن قحطی بود که رفتی اینو انتخاب کردی. یه آدم سالم و نرمال پیدا کن.»
شاید رابطه جنسی در زندگی مشترک شما جایگاهی نداشته باشد
از آنجایی که بیماران اسکیزوفرنی داروهایی را دریافت می‌کنند، ممکن است میل جنسی بسیار کمی داشته باشند و تمایلی به برقراری رابطه جنسی نداشته باشند. بنابراین نبود سکس در زندگی مشترک و پیامدهای آن را نیز باید در نظر بگیرید و سعی کنید از روش‌های دیگری، از او بخواهید که نیازها و خواسته‌هایتان برآورده شود.
حتما مشاوره پیش از ازدواج دریافت کنید
برای اینکه برای ازدواج‌تان تصمیم‌گیری کنید، باید از یک مشاور کمک بگیرید. بهتر است به تنهایی چنین تصمیم بزرگ و سرنوشت‌ساز را اتخاذ نکنید و از یک فرد متخصص کمک بگیرید تا بتوانید ازدواج موفقی داشته باشید. در مشاوره‌های پیش از ازدواج، ابتدا شخصیت شما و شریک عاطفی‌تان بررسی می‌شود و سپس مشاور به شما پاسخ می‌دهد که آیا شخصیت‌هایتان با هم در تفاهم هستند یا خیر و چقدر سلامت روانی و آمادگی برای ازدواج دارید؟ سپس با توجه به نتایج تست‌هایی که از شما گرفته می‌شود و گفتگوهایی که با شما می‌کنند، مشخص می‌شود که چه مشکلاتی در زندگی مشترک‌تان خواهید داشت. مشاور راهنمایی‌تان می‌کند که آیا می‌توانید با این مشکلات کنار بیایید یا خیر، و چگونه می‌توانید این کار را انجام بدهید و ازدواج موفق داشته باشید. توصیه می‌کنیم در جلسات مشاوره پیش از ازدواج همیار عشق شرکت کنید.
در رابطه و ازدواج با فرد اسکیزوفرنی، این نکات را رعایت کنید
اگر با چنین فردی در رابطه عاطفی هستید یا تصمیم گرفتید ازدواج کنید، برای اینکه ارتباط خوبی داشته باشید و از او برای طی کردن روند درمان حمایت کنید، می‌توانید به راهکارهای زیر عمل کنید:
تشویقش کنید که مشاوره بگیرد و به روند درمانی‌اش متعهد بماند
یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید انجام بدهید این است که او را تشویق کنید که جلسات مشاوره‌اش را ادامه بدهد، داروهایش را به موقع مصرف کند و به روند درمانی‌اش متعهد بماند. تشویق کردن شما و همراهی کردن او در جلسات درمانی، می‌تواند بسیار مفید و کمک‌کننده باشد.
احساسات و افکارش را مسخره نکنید
درست است که او گاهی هذیان می‌گوید یا توهم می‌زند، اما این نکته را بدانید که افکار و احساسات‌شان برای آنها بسیار واقعی است. بنابراین نباید احساسات و افکارشان را مسخره کنید یا به آنها بی‌احترامی کنید. سعی کنید کمتر مخالفت کنید. افکارشان را بپذیرید و با آنها درباره واقعی نبودن آنها بحث نکنید.
به او بگویید که زاویه دیدش را درک می‌کنید
برای اینکه نشان بدهید که حامی او هستید و درکش می‌کنید، به او بگویید که می‌دانید که هر کسی زاویه دید خاص خودش را دارد و شما هم سعی می‌کنید آن را درک کنید. درواقع با این روش به او اطمینان خاطر می‌دهید که می‌تواند با شما صحبت کند و همه چیز را در میان بگذارد.
به سلامت روانی خودتان هم اهمیت بدهید
از آنجایی که زندگی کردن با بیمار اسکیزوفرنی سخت است و چالش‌های خاص خودش را دارد، باید به سلامت روانی خودتان نیز بسیار زیاد اهمیت بدهید. از افرادی که از شما حمایت می‌کنند و می‌توانند در کنارتان باشند، کمک بگیرید. مثل یک دوست قابل اعتماد، اعضای خانواده، مشاور و… سبک زندگی‌تان را نیز اصلاح کنید. تعذیه سالم داشته باشید، ورزش کنید، تمرینات مراقبه ذهنی انجام بدهید. هر موقع از مشکلات خسته می‌شوید، احساسات‌تان را روی کاغذ بنویسید و آنها را تخلیه کنید. برای تضمین سلامت روانی‌تان، می‌توانید از مشاوران همیار عشق کمک بگیرید.
با او بحث و دعوا نکنید
در شرایطی که حالش خوب نیست یعنی توهم دارد یا هذیان می‌گوید، با او بحث و دعوا نکنید چون در این شرایط او نمی‌تواند منطقی صحبت کند. اگر موضوع جدی برای صحبت کردن دارید، بهتر است زمانی آن را بیان کنید که او شرایط صحبت کردن را داشته باشد و حالش خوب باشد.
از زوج درمانگر کمک بگیرید
اگر نمی‌دانید چگونه باید با او برخورد کنید و چگونه باید از او حمایت کنید، یا علایم بیماری‌اش در ارتباط‌تان مشکلاتی را ایجاد کرده است، می‌توانید در این زمینه از زوج درمانگران همیار عشق کمک بگیرید و برای بهبود زندگی مشترک‌تان تلاش کنید.
سخن پایانی
اسکیزوفرنی، نوعی روان‌پریشی است که علائمی مثل هذیان، توهم، بی‌انگیزگی در انجام دادن فعالیت‌های روزانه، گفتار نامنظم و… را دارد. اگر قصد ازدواج کردن با بیمار اسکیزوفرنی را دارید، باید در نظر داشته باشید که او ممکن است شرایط شاغل بودن را نداشته باشد، بنابراین تمام بار مشکلات مالی و سایر مشکلات زندگی روی دوش‌های شما خواهد بود. همچنین ممکن است رابطه زناشویی، جایگاه خاصی در زندگی مشترک‌تان نداشته باشد چون افراد دارای اسکیزوفرنی به دلیل داروهایی که مصرف می‌کنند، اغلب با کاهش شدید میل جنسی مواجه می‌شوند. همچنین باید توانایی کنار آمدن و مدیریت احساسات و افکار غیرمنطقی و غیرواقعی‌اش را نیز داشته باشید. این موارد از جمله مشکلاتی است که در زندگی مشترک خواهید داشت. توصیه می‌کنیم قبل از هر تصمیمی، ابتدا درباره بیماری اسکیزوفرنی، اطلاعات زیادی جمع‌آوری کنید، سپس با پزشک و روانشناس او مشورت کنید و قبل از جدی کردن ارتباط نیز حتما مشاوره پیش از ازدواج دریافت کنید تا بتوانید درست‌ترین تصمیم را برای ازدواج اتخاذ کنید. توصیه می‌کنیم در جلسات مشاوره پیش از ازدواج همیار عشق شرکت کنید.
پرسش و پاسخ کوتاه