شرایط اقتصادی و اجتماعی روندی دارد که شاید امروزه بیشتر از قبل زوجها به کمک خانوادهها نیاز داشته باشند تا بتوانند زندگی مشترکشان را آغاز کنند. در این بین گاهی با مفهوم داماد سرخانه مواجه میشویم. شما چقدر به این مفهوم اعتقاد دارید؟ این مفهوم از کجا آمده؟ آیا هنوز معنای سابق را دارد؟ در چه شرایطی این مفهوم دردسارساز است و اگر ما در این شرایط باشیم چه باید بکنیم؟ این مقاله جواب سوالاتتان را در این زمینه میدهد.
معنی داماد سر خانه چیست؟
داماد سرخانه اصطلاحی است که در فرهنگ ایرانی استفاده میشود و معنای آن این است که بعد از ازدواج، عروس و داماد منزل پدرزن عروس زندگی میکنند، این منزل میتواند مشترک باشد، میتواند در دو واحد جدا باشد و گاهی نیز میتواند توسط خانواده عروس تهیه شده باشد، در هر صورت چون داماد یا خانواده داماد آن را تهیه نکردهاند به آن عنوان داماد سرخانه را میدهند یعنی دامادی که منزل و گاهی مخارج زندگیاش توسط خانواده عروس تامین میشود.
این اصطلاح از کجا آمده است؟
در گذشته همه بار مسئولیت و تامین خرج و مخارج خانه به عهده مرد بوده است و اگر مردی چنین توانایی را نداشت مورد سرزنش و تمسخر قرار میگرفت، بنابراین اگر مردی خودش نمیتوانست به صورت مستقل خانه داشته باشد و مجبور میشد در منزل خانواده زنش زندگی کند به او داماد سرخانه میگفتند که اصطلاح مثبتی نبود و دارای معنای تمسخرآمیزی بود. این اصطلاح هنوز در برخی از خانوادهها به کار میرود.
آیا هنوز مفهوم داماد سرخانه اهمیت دارد؟
خیلی از اصطلاحات و ضرب المثلهای گذشته هنوز در زندگی روزمره ما کاربرد دارند و خیلی دیگر از آنها به دلیل گذر از زندگی سنتی به مدرن ارزش معنایی خود را از دست دادهاند یا حداقل کمرنگتر شدهاند. اصطلاح داماد سرخانه هم یکی از آن مفاهیمی است که قدرت معنایی قبل را ندارد. امروزه در برخی فرهنگهای ما تمام بار مسئولیت به عهده مرد نیست و زنها همپای مردان و گاهی حتی بیشتر از آنها بار و مسئولیت زندگی را به عهده میگیرند. از طرفی شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نسبت به گذشته تغییرات اساسی داشته است، نسبت به قبل کمتر از یک مرد به تنهایی انتظا میرود همه چیز را تامین کند، خانوادهها معمولا اگر نیاز باشد و تا جایی که بتوانند کمک میکنند دختر و پسرشان بتوانند زندگی مشترکشان را شروع کنند و مفاهیم سنتی مثل داماد سرخانه نسبت به گذشته کمرنگ شده است هر چند هنوز کاملا از بین نرفته است.
داماد سرخانه بودن چه زمانی دردسرساز است؟
با اینکه مفهوم داماد سرخانه بودن قدرت معنایی گذشته را ندارد و کمرنگ شده است اما هنوز کاملا از بین نرفته است و گاهی میتواند دردسرساز باشد. در زیر به برخی از مهمترین شرایطی که میتواند مشکلساز باشد اشاره میکنیم.
زمانی که خانواده عروس به این مفهوم اعتقاد دارند
اگر خانواده عروس به مفهوم داماد سرخانه اعتقاد داشته باشند یعنی برایشان اهمیت دارد که دامادشان تمام مسئولیت خانه و مخارج را به عهده بگیرد و اگر چنین نباشد انتظاراتشان برآورده نشده است. در این شرایط اگر شما مجبور شوید با آنها زندگی کنید یا اصطلاحا داماد سرخانه شوید ممکن است با رفتارهای تحقیرآمیزی از طرف آنها مواجه شوید.
زمانی که خود داماد به این مفهوم اعتقاد دارد
اگر فرد خودش به داماد سرخانه بودن اعتقاد داشته باشد اما بنابه دلایلی مجبور باشد این وضعیت را بپذیرد ممکن است دچار احساساتی مثل حقارت، سرخوردگی و شرمساری شود و برای مقابله با این احساس حقارت رفتارهای ناپختهای مانند مقابله به مثل یا دست به تحقیر زدن همسر و خانوادهاش بزند و یا اعتماد به نفسش را در جمع خانواده همسر از دست بدهد.
زمانی که زندگی در کنار خانواده عروس همراه با دخالت خانواده او باشد
دخالت در زندگی مشترک به هیچ صورتی قابل قبول نیست و اگر این دخالتها به دلیل زندگی در کنار یکدیگر یا منزل مشترک اتفاق بیفتد اوضاع چالشبرانگیزتر هم خواهد شد و فرد درگیر یک فشار مضاعف میشود که از طرفی دخالتها روی زندگیاش اثر دارند و از طرف دیگر امکان زندگی مستقل وجود نداشته باشد.
زمانی که انتظارات خانواده عروس و خود عروس تغییر پیدا کند
اگر به دلایل کمکهای مالی خانواده عروس، خود عروس و خانوادهاش انتظارات و توقعاتی داشته باشند و عنوان کنند به دلیل این کمکها شما نیز باید خدماتی ارائه کنید رابطهتان تبدیل به یک رابطه معاملاتی و باجگیری میشود که به نفع هیچ کدام از طرفین رابطه نیست.
زمانی که خانواده عروس احساس کنند مورد سوء استفاده قرار گرفتهاند
گاهی خانواده عروس هیچ اعتقادی به مفهوم داماد سرخانه ندارند و سعی میکنند برای زندگی داماد و دخترشان هر کمکی از پسشان بر میآید انجام دهند اما گاهی این سوءتفاهم پیش میآید که داماد قصد سوء استفاده از این کمکها را دارد. این سوء تفاهم باید حل شود.
زمانی که این کار شبیه به کنترلگری از طرف خانواده عروس باشد
گاهی خانواده عروس به دلیل کنترلگری بیش از اندازه روی زندگی دخترشان، میخواهند هر طور شده او را بعد از ازدواج نیز نزد خودشان نگاه دارند و داماد این شرایط را میپذیرد. اگر داماد سرخانه شدن به این دلیل اتفاق افتاده باشد به همین جا ختم نمیشود و این کنترلگری روی سایر جنبههای زندگی عروس و داماد اثر میگذارد.
زمانی که این کار از روی وابستگی عروس به خانوادهاش باشد
گاهی دختر خانواده به دلیل اینکه نمیتواند شخصیت مستقلی داشته باشد و به خاطر وابستگی افراطیاش به خانواده ترجیح میدهد بعد از ازدواج با والدینش زندگی کند، در این شرایط هم مثل مدل بالا این وابستگی تنها به همین موضوع ختم نمیشود و دردسرهای دیگری نیز قطعا در زندگی مشترک خواهد داشت.
زمانی که زندگی والدین عروس به چالش کشیده شود
گاهی طرفین اعتقادی به مفهوم داماد سرخانه بودن ندارند ولی بنابر دلایل مختلفی مجبور هستند با یکدیگر زندگی کنند و این موضوع ممکن است چالشهایی برای خانواده عروس داشته باشد به خصوص اگر عروس خواهر و برادر مجردی هم داشته باشد که با آنها زندگی میکنند و از این شرایط ناراضی باشند.
اگر با خانواده عروس زندگی میکنید چه نکاتی را باید مد نظر قرار دهید؟
قدردان باشید
فرقی ندارد خانواده عروس یا خودتان، هرکدام به شما و همسرتان در زندگی مشترک کمک میکنند شایسته قدردانی هستند و نباید با درگیر شدن روی مفاهیم مانند داماد سرخانه بودن ذهن خود را از این محبت دور کنید.
اعتماد به نفس داشته باشید
برای داشتن اعتماد به نفس تک بعدی نباشید، اینکه شما به هر دلیلی مجبور هستید با خانواده عروس زندگی بکنید یا از آنها درخواست کمک مالی بکنید دلیل بر بی ارزش بودن شما نیست، شما دستاوردهای دیگری نیز دارید و نباید به طور کلی خودتان را فقط با این موضوع بسنجید.
حریم خصوصی داشته باشید
درست است که شما و همسرتان با خانواده او زندگی میکنید اما شما زن و شوهر هستید و باید یک زندگی مستقل عاطفی دو نفره هم داشته باشید. اگر در دو واحد جدا زندگی میکنید این موضوع راحتتر مدیریت میشود اما اگر در یک منزل مشترک زندگی میکنید حتما برنامههایی برای این موضوع داشته باشید، مثلا گاهی برای صرف غدا با یکدیگر بیرون بروید، پیاده روی کنید، با دوستانتان بیرون بروید و…
با همسرتان در مورد شرایطتان صحبت کنید
اگر به هر دلیلی در این زندگی مشترک با خانواده همسرتان دچار احساسات بد شدید میتوانید این احساساتتان را با همسرتان دوستانه در میان بگذارید. این درمیان گذاشتن اصلا به معنای غر زدن و گلایههای پی در پی نیست، اگر هنوز به آن میزان از صمیمیت نرسیدید که هیجانهای منفیتان را با همسرتان بدون چالش و تنش مطرح کنید ابتدا آن مشکل را حل کنید سپس دوستانه با یکدیگر در مورد شرایطتان صحبت کنید.
احترامها را حفظ کنید
هرچقدر بهم نزدیک باشید و حتی وقتی در یک خانه زندگی کنید دلیل بر این نیست که باید کاملا راحت باشید و هر کاری دلتان خواست بکنید، شما داماد خانواده هستید، بارها تاکید کردهایم برای پسر خوب بودن در خانواده عروس تلاش نکنید، داماد خوبی باشید. مرزها و احتراماتتان را حفظ کنید و اگر چالشی نیز پیش آمد آن را با احترام حل کنید.
برنامه بلند مدت داشته باشید
به هر دلیلی که در حال زندگی با خانواده عروس هستید باید برای زندگی آیندهتان و استقلال برنامه بلند مدت داشته باشید و این شرایط را برای خودتان موقت بدانید. منظور از موقت بودن این نیست که در این شرایط اذیت شوید، برعکس مهارت سازگاری خود را بالا ببرید اما هدفمند باشید و برای تغییر شرایطتان تلاش کنید.
سخن پایانی
مفهوم داماد سرخانه امروزه کمی کم رنگتر شده اما همچنان این موضوع وجود دارد و گاهی داماد سرخانه بودن تبدیل به چالش و دردسر میشود. این موضوع میتواند مدیریت شود تا زوجین و خانواده خانم با مشکل مواجه نشوند و بتوانند با صلح و آرامش در کنار هم زندگی کنند. درباره نحوه مدیریت کردن این ارتباط و چالشها در این مقاله به طور مفصل توضیح دادیم. توجه داشته باشید که در حین اینکه با خانواده همسرتان زندگی میکنید، برنامه بلندمدت برای زندگیتان داشته باشید، یعنی پسانداز کنید و مدیریت مالی داشته باشید تا بتوانید در آینده خودتان با همسرتان زندگی مستقلی تشکیل بدهید. در صورتی که زندگی کردن با خانواده همسرتان برایتان پرچالش است و نمیدانید چگونه باید مشکلات موجود را حل کنید، میتوانید از مشاوران خانواده همیار عشق کمک بگیرید.
پرسش و پاسخ کوتاه