برخی از افراد خودخواهی و غرور را با داشتن عزت نفس و اعتماد به نفس اشتباه می‌گیرند. خودخواهی و غرور با اعتماد به نفس کاملا فرق می‌کند. فردی که خودخواه و مغرور است، فقط برای خودش و زندگی‌اش ارزش و احترام قائل است و خودش را بالاتر از دیگران می‌بیند، اما کسی که عزت نفس و اعتماد به نفس دارد، هم برای خودش ارزش و احترام قائل است و هم برای دیگران و خودش را بالاتر از دیگران نمی‌بیند. خودخواهی و غرور داشتن اشتباه است، مخصوصا اگر افراطی باشد. در این مقاله ابتدا توضیح می‌دهیم که فردی که مغرور و خودخواه است چه خصوصیاتی دارد و چگونه می‌توان این ویژگی‌ها را در خود رفع و درمان کرد.
نشانه‌های خودخواهی و غرور
اگر کسی بخواهد چیزی به شما یاد بدهد، فورا می‌گویید که می‌دانید
یکی از نشانه‌های خودخواهی و غرور این است که وقتی کسی می‌خواهد چیزی به شما یاد بدهد شما تظاهر میکنید یا سریعا می‌گویید که این موضوع را می‌دانید و نیاز نیست او به شما یاد بدهد. این حرف را می‌زنید چون فکر میکنید اگر کسی بخواهد به شما چیزی یاد بدهد انگار از ارزش‌های شما کم می‌شود و انگار شما همیشه همه چیز را باید بدانید.
خودتان را با استعدادترین، تواناترین و آگاه‌ترین فرد می‌دانید
معمولا توانایی‌ها و استعدادهای دیگران را زیر سوال می‌برید و مدام به دیگران می‌خواهید نشان بدهید که با استعدادترین و تواناترین فرد روی زمین هستید. انگار همه چیز را می‌دانید و هر کاری را می‌توانید انجام بدهید.
هرگز از دیگران کمک نمی‌خواهید
افراد مغرور و خودخواه احساس می‌کنند اگر از دیگران کمک بخواهند یعنی فردی ضعیف هستند و از پس خودشان و مشکلات‌شان برنمی‌آیند. بنابراین در هر شرایطی که باشند، حتی در بدترین شرایط، هرگز از دیگران درخواست کمک نمی‌کنند. به همین دلیل این افراد حتی اگر دچار مشکلات روانی یا سایر مشکلات بشوند، به روانشناس مراجعه نمی‌کنند تا زمانی که واقعا اوضاع‌شان وخیم شود.
حس میکنید مدام باید به دیگران چیزی یاد بدهید
افراد مغرور و خودخواه معمولا طوری تظاهر می‌کنند و نشان می‌دهند که انگار هیچکس مثل آنها نمی‌داند و عملکرد خوبی ندارد. بنابراین حتی اگر طرف مقابل به خوبی کار را انجام بدهد یا حرف درستی بزند، همچنان آنها حرف او را انکار می‌کنند و خودشان به او یاد می‌دهند که چه کاری باید انجام بدهد تا حس ارزشمندی و برتر بودن نسبت به طرف مقابل داشته باشند.
زیاد درباره خودتان صحبت میکنید
در جمع‌ها و مهمانی‌ها بیش از حد درباره خودتان صحبت میکنید، از خودتان و دستاوردهایتان تعریف میکنید. حتی ممکن است کمی بزرگ‌نمایی هم بکنید و دستاوردهایتان را بزرگ‌تر از آنچه که واقعا بوده نشان بدهید یا حتی ممکن است دروغ بگویید.
مدام به تایید و تعریف‌های دیگران نیاز دارید
مدام نیاز دارید دیگران کارها و حرف‌هایتان را تایید کنند و یا از شما تعریف کنند تا احساس ارزشمند بودن پیدا کنید.
بیش از حد به زیبایی ظاهر خود می‌بالید
اگر فردی مغرور و خودخواه باشید، بیش از حد به ظاهر خود می‌بالید. احساس میکنید کسی مثل شما زیبا نیست. حتی ممکن است گاهی در ذهن خود یا با صدای بلند، ظاهر دیگران را تحقیر و مسخره کنید.
وقتی کسی بخواهد با شما ارتباط بگیرد، به او اجازه نمی‌دهید
آن قدر خود را بالا و برتر احساس میکنید که وقتی کسی تلاش می‌کند با شما ارتباط بگیرد، او را رد میکنید، بی‌محلی میکنید یا اصلا پاسخش را نمی‌دهید تا برود چون معتقد هستید کسی آن قدر لیاقت ندارد که با شما در ارتباط باشد. بنابراین ممکن است دوستان کمی داشته باشید و تا کنون نتوانسته باشید در رابطه عاطفی موفق قرار بگیرید.
به توصیه‌های دیگران گوش نمی‌کنید
آن قدر خودتان را برتر و همه چیز دان می‌دانید که هرگز به توصیه‌ها و پیشنهادات دیگران گوش نمی‌کنید چون فکر میکنید همه چیز را بلدید و بهترین عملکرد را دارید.
قدردان نیستید
افرادی که مغرور و خودخواه هستند معمولا کارهای دیگران برایشان کوچک‌ترین ارزش را ندارد. این افراد قدردان دیگران نیستند و معمولا نمک‌نشناسی می‌کنند.
دیگران هم شما را مغرور و خودخواه می‌دانند
زمانی که دیگران هم از رفتارها و حرف‌هایمان متوجه می‌شوند که ما مغرور و خودخواه هستیم، پس باید این ویژگی را در خودمان ببینیم و بپذیریم تا بتوانیم آن را اصلاح کنیم.
غرور سالم چیست؟
مواردی که در ادامه مقاله توضیح می‌دهیم، جزء غرور سالم هستند که همه ما باید آنها را داشته باشیم.
اعتماد به نفس
اعتماد به نفس داشتن به اندازه کافی، نوعی غرور سالم است که به شما اجازه می‌دهد واقع‌بین باشید یعنی شما می‌توانید آنچه را که می‌توانید انجام دهید و در آن توانایی دارید را ببینید، خودتان را قبول دارید و خودتان را دوست دارید. اما در کنار همه اینها، دیگران را هم دوست دارید و آنها را باارزش می‌دانید.
عزت نفس
عزت نفس هم یک غرور سالم است که باعث می‌شود برای خود و دیگران ارزش و احترام قائل باشیم.
داشتن نگرش مثبت نسبت به زندگی
کسی که توانسته است معنا و هدف زندگی خود را به درستی و به خوبی درک کند و نگرش مثبت و درست نسبت به زندگی دارد، دارای غرور سالم است. این افراد خود را باور دارند و نسبت به آینده خود خوشبین هستند.
خوشبین بودن
افراد خوشبین، دارای غرور سالم هستند. این افراد انرژی مثبت دارند و با این انرژی، می‌توانند سلامت روانی و جسمانی بالایی داشته باشند، موفق شوند و ارتباطات سالم و موفقی داشته باشند. این افراد می‌توانند با این انرژی قوی و مثبتی که دارند، اتفاقات خوب را برای خودشان رقم بزنند.
مراقبت از خود
افرادی که غرور سالم دارند، خود را باارزش می‌دانند و از لحاظ روانی و جسمانی از خودشان مراقبت می‌کنند تا سلامتی‌شان را حفظ کنند.
چگونه غرور و خودخواهی را درمان کنیم؟
خودتان را با کسی مقایسه نکنید
این عادت اشتباه را کنار بگذارید. خودتان را با دیگران مقایسه نکنید. بدانید که هر کسی شرایط خاص زندگی‌اش را دارد و مسیر زندگی‌اش از دیگران جدا است. پس زندگی و شرایط شما با دیگران قابل مقایسه نیست.
با دیگران رقابت نکنید
کاری به عملکرد و کارهای دیگران نداشته باشید. مسیر خودتان را بروید و با دیگران رقابت نکنید.
نقاط قوت دیگران را شناسایی کنید
هر موقع نسبت به کسی احساس غرور داشتید، به نقاط قوت او فکر کنید. هر کسی نقاط قوتی دارد. آنها را شناسایی کرده و سعی کنید او را در ذهن‌تان یا با صدای بلند تحسین کنید.
افرادی که از شما ضعیف‌تر هستند را تشویق کنید
به جای سرکوب کردن دیگران، آنها را تشویق کنید و به آنها انگیزه بدهید که رشد و پیشرفت کنند. اگر می‌توانید به آنها کمک کنید و راهنمایی‌شان کنید.
اشتباهات‌تان را بپذیرید
هر کسی اشتباهاتی انجام می‌دهد. سعی کنید غرور را کنار گذاشته و اشتباهات خود را شناسایی کرده و بپذیرید. سپس سعی کنید اشتباهات‌تان را برطرف کنید و دیگر آنها را تکرار نکنید. وقتی اشتباهی مرتکب می‌شوید، از طرف مقابل عذرخواهی کنید. به خاطر داشته باشید که عذرخواهی کردن نشانه ضعف شخصیتی شما نیست، بلکه بزرگواری و عاقل بودن شما را نشان می‌دهد. پس مهارت عذرخواهی کردن داشته باشید و به صورت کلامی یا رفتاری در صورت نیاز این کار را انجام بدهید.
قدردان باشید
اگر کسی حتی کوچک‌ترین کار را برایتان انجام می‌دهد، حتما از او تشکر و قدردانی کنید. هم با کلام‌تان می‌توانید این کار را انجام بدهید و هم با رفتارتان و یا به صورت نامه نوشتن. سعی کنید قدردان دیگران باشید تا همین انرژی مثبت به شما برگردد.
به نیازها و خواسته‌های دیگران هم اهمیت بدهید
همان قدر که نیازها و خواسته‌های شما برایتان مهم است، نیازهای دیگران هم باید برایتان مهم باشد. در هر ارتباطی که هستید، نیازهای طرف مقابل‌تان را شناسایی کنید و سعی کنید آنها را برآورده کنید.
با دیگران طوری رفتار کنید که می‌خواهید با شما رفتار کنند
تبعیض قائل نشوید. هرچقدر که انتظار دارید دیگران به شما احترام بگذارند یا با شما خوب برخورد کنند، شما هم همانطور با دیگران برخورد کنید. آنها را هم مثل خودتان باارزش بدانید.
در تعریف کردن درباره خودتان بزرگ‌نمایی نکنید
درباره موفقیت‌ها و دستاوردهایتان دروغ نگویید. سعی کنید هر آنچه که واقعا اتفاق افتاده است را تعریف کنید بدون آن که بزرگ‌نمایی کنید.
طرحواره‌هایتان را درمان کنید
یکی از علت‌های داشتن غرور و خودخواهی زیاد، داشتن طرحواره استحقاق است. اگر فکر میکنید نشانه‌های این طرحواره را دارید، حتما آن را در خودتان چک کنید و به کمک طرحواره درمانگر آن را درمان کنید تا این ویژگی اشتباه و مخرب یعنی غرور در شما درمان شود. اگر در این زمینه خواستید از کمک تخصصی بهره‌مند شوید، می‌توانید از طرحواره درمانگران همیار عشق کمک بگیرید.
عزت نفس و اعتماد به نفس سالم را در خودتان تقویت کنید
به جای داشتن غرور کاذب، سعی کنید عزت نفس و اعتماد به نفس سالم و درست را در خودتان تقویت کنید. این کار را می‌توانید با استفاده از کتاب‌های مربوطه، کمک گرفتن از مشاور و کار کردن روی خودتان انجام بدهید.
سخن پایانی
مغرور و خودخواه بودن یک ویژگی اشتباه و مخرب است که هم سلامت روانی شما را پایین می‌آورد و هم ارتباطات‌تان را ممکن است خراب کند. مغرور بودن با داشتن عزت نفس و اعتماد به نفس سالم فرق می‌کند. می‌توانید طبق نوشته‌های این مقاله، نشانه‌های مغرور و خودخواه بودن را در خودتان چک کنید و اگر در خودتان اغلب این نشانه‌ها را می‌بینید، نسبت به ریشه‌یابی و درمان آن اقدام کنید. در این زمینه می‌توانید از روانشناسان همیار عشق کمک بگیرید.
پرسش و پاسخ کوتاه