یکی از نکات مهمی که در زندگی باید رعایت کنیم تا به خوشبختی و آرامش واقعی برسیم، این است که باید سعی کنیم در لحظه حال زندگی کنیم. البته آینده‌نگری هم بسیار مهم است اما نباید تمام وقت‌مان را صرف آینده‌نگری و یا افسوس خوردن بابت گذشته‌ای که داشتیم بکنیم چون در این صورت لذت‌ها و فرصت‌هایی که در زمان حال برایمان ایجاد می‌شود را از دست خواهیم داد و دائما در حال افسوس خوردن و یا تجربه کردن ترس و اضطراب خواهیم بود. در این مقاله قصد داریم به شما کمک کنیم تا بیشتر در لحظه زندگی کنید.
آیا زندگی در لحظه، حقیقت دارد؟
برخی از افراد گمان می‌کنند که زندگی کردن در لحظه یک شعار است و حقیقت ندارد، در حالی که اینطور نیست. این، یک سبک زندگی پسندیده و مناسب است که روانشناسان آن را به دلایلی که در ادامه می‌خوانید، توصیه می‌کنند، مخصوصا به افرادی که دچار استرس، اضطراب و افسردگی هستند.
زندگی در لحظه حال چیست؟
زندگی در لحظه حال یعنی شخص بیش از حد درگیر نشخوارهای ذهنی و نگرانی درباره آینده نباشد و تمام فکر و حواسش، بر لحظه حال زندگی‌اش باشد و در عین حال بتواند فرصت‌هایش برای آینده را مدیریت کند.
چرا زندگی در لحظه، دشوار است؟
زندگی کردن در لحظه دشوار است چون اغلب اخبار اطراف‌مان، پیام‌ها، حرفهای دیگران و یا حتی کارهایی که انجام می‌دهیم ممکن است به گذشته یا آینده مربوط باشد. به عنوان مثال اگر همسرتان از شما گله می‌کند که چرا کاری را به درستی انجام نداده‌اید، این حرف شما را به گذشته می‌برد چون در گذشته این کار انجام شده است و برای اینکه بدانید دقیقا اشتباه شما چه چیزی بوده است، باید به گذشته بروید، بررسی کنید و در آینده بتوانید آن کار را جبران کنید. همین حرف‌ها و یا پیام‌هایی که در طول روز دریافت می‌کنیم یا حتی پست‌ها و استوری‌هایی که در اینستاگرام می‌خوانیم، اغلب مربوط به گذشته و یا آینده هستند. بنابراین زندگی کردن در لحظه در عین حال که ما با دیگران در نقش پدر مادر همسر و حتی همکار و دوست در ارتباط هستیم، بسیار دشوار اما شدنی است.
چگونه در لحظه زندگی کنیم؟
حذف چیزهایی که شما را به گذشته می‌برد
البته نمی‌توان همه چیز را حذف کرد، به عنوان مثال اگر شما عکسی از مادربزرگ و پدربزرگ‌تان داشته باشید که قبلا فوت کرده‌اند، منطقی است و احتمالا حاضر نیستید آنها را بردارید اما یک سری مواردی که ضروری نیستند و باعث می‌شوند هر بار با نگاه کردن به آنها، شما دچار استرس و اضطراب شوید و در گذشته گیر کنید، باید حذف شوند. به عنوان مثال برخی از زوجین که قبلا با چت‌هایی متوجه خیانت همسرشان شده‌اند و این چت‌ها را نگه داشته‌اند، با هر بار مرور کردن آنها یا دیدن این عکس‌ها در گالری موبایل، به شدت بهم می‌ریزند و دچار شک و تردید می‌شوند که نکند دوباره خیانت تکرار شده است اما متوجه نشده‌اند. این عکس‌ها و چت‌ها، یک مثال از موارد غیرضروری است که مانع از زندگی کردن در زمان حال می‌شود و حتما باید حذف شوند تا از اضطراب‌های ناشی از آنها، دور بمانید.
دنبال خوب کردن حال خودتان و اطراف‌تان باشید
هر روز که بیدار می‌شوید، لبخند بزنید. با آدم‌های اطراف‌تان مهربان باشید و لبخند بزنید. هر چقدر با خوشرویی و مثبت‌نگری به دنیای اطراف نگاه کنید، چیزهای مثبت و پرانرژی را به خود جذب خواهید کرد و دنیا شما را به سمت فرصت‌ها و شرایط خوب خواهد برد. دقت کردید افراد بدبین و اخمو، همیشه پکر و بی‌حوصله هستند؟ در فیلم‌ها و کارتون‌ها، اغلب شرایط زندگی‌شان بسیار بد به نمایش گذاشته می‌شود و معمولا خانه یا محل کار تیره و تاریکی دارند. برعکس، افراد خوشبین و خوشرو، شرایط زندگی بهتری دارند و خانه و محیطی که در آن هستند، نورانی و زیبا است. در زندگی واقعی هم به همین صورت است، البته با این تفاوت که شاید افراد بدبین و منفی‌نگر، خانه‌شان را نورانی کنند و مثل افراد دیگر وسایل زیبا بچینند اما زمانی که وارد خانه یا محل کارشان می‌شویم، حس بدی به ما دست می‌دهد. انگار همه چیز آنجا مرده و بی‌روح است. این احساساتی که به ما دست می‌دهد، در نتیجه بدبین بودن او است چون بدبینی و انرژی منفی با رفتارهای او از شخص به محیط و آدم‌های اطرافش منتقل می‌شود.
نگذارید مشکلات شکست‌تان دهد
اغلب ما از بی‌پولی، از اینکه ازدواج بدی داشته‌ایم، از اینکه بچه‌هایمان پیش ما نیستند، از اینکه وضعیت کاری و اقتصادی‌مان خوب نیست، می‌نالیم قطعا این مشکلات را نمی‌توان نادیده گرفت اما با کم آوردن، آنها حل نمی‌شوند، بلکه باید راهی برایشان پیدا کنید. اما آیا تاکنون یک لحظه به این موضوع فکر کرده‌اید که وضعیت شما از هر لحاظ، 100% بهتر از وضعیت عده زیادی از جمعیت جهان است؟ شما سقفی بالای سرتان دارید، شاغل هستید، خانواده، همسر و فرزندان‌تان در کنارتان هستند، اینترنت دارید که این مطلب را می‌خوانید، به این مطالب دسترسی دارید و امکانات مناسب را دارید تا با جهان اطراف‌تان در ارتباط باشید اما افرادی در این کشور و جهان هستند که همین امکانات به ظاهر ساده و ابتدایی را هم ندارند. اینترنت ندارند، به مطالب معتبر دسترسی ندارند، آگاهی‌شان پایین است، وسیله ارتباطی با جهان اطراف‌شان ندارند، سقفی بالای سرشان ندارند، شغل و مهارتی ندارند چون آموزش ندیده‌اند و… واقعا هستند این گونه افراد که وضعیت‌شان از ما بدتر است اما چون ما از زندگی خودمان مطلع هستیم و مشکلات زندگی‌مان برایمان بزرگ هستند، خودمان را بدبخت و در شرایط سخت می‌بینیم، آیا این به این معناست که چون از ما بدتر وجود دارد ما نباید تلاش کنیم بهتر شویم؟ قطعا خیر، کاملا برعکس، نباید اجازه دهید مشکلات شکست‌تان دهد. با هر امکانی که در توان دارید سرپا شوید و شروع کنید بهتر باشید اما تمام لحظات‌تان را از بین نبرید. بنابراین از آنچه که دارید، از ته دل بابتش شکرگزاری و قدردانی کنید چون شما شرایط بسیار خوبی دارید که عده زیادی از مردم آن را ندارند.
اتفاقات گذشته را ببخشید
در ظاهر این کار ساده به نظر می‌رسد، اما در بیشتر مواقع نیازمند کمک حرفهای از روانشناس است تا بتوانید اتفاقات گذشته را ببخشید و با آنها کنار بیایید. توصیه می‌کنیم حتما این کار را انجام دهید تا بتوانید از فکر گذشته رها شده، به آرامش برسید و در زمان حال زندگی کنید.
شغل‌تان را دوست داشته باشید
وارد حرفهای شوید که واقعا دوست دارید چون اگر شغل موردعلاقه‌تان را نداشته باشید، بیشتر در حین کار دچار استرس و اضطراب خواهید شد اما اگر شغل‌تان را دوست داشته باشید، با سختی‌های آن بهتر کنار خواهید آمد. قطعا با توجه به شرایط همه نمی‌توانند شغل مرتبط با رشته و علاقه‌شان را بیابند. اگر شاغل هستید اما کارتان مورد علاقه‌تان نیست سعی کنید محیطی که سر کار هستید را برای خودتان لذت‌بخش کنید، مثلا یک گلدان کوچک برای اتاق کارتان بخرید یا لیوان مخصوص خودتان را سر کار ببرید و …
آینده‌نگری کنید، هدف داشته باشید اما برای اهداف‌تان اکنون تلاش کنید
فقط هدف داشتن کافی نیست. لازم است اکنون در زمان حال برای رسیدن به اهداف‌تان تلاش و حرکت کنید. بنابراین آینده‌نگری تا حدی خوب است که به شما انگیزه‌ای برای تلاش کردن بدهد.
اجازه دهید فردا برسد
فردا هنوز نیامده است و چه شما نگران باشید و چه نباشید، فردا آن چیزی که باید اتفاق بیفتد، می‌افتد. پس نگرانی فایده‌ای ندارد و فقط باعث می‌شود که شما از زمان حال لذت نبرید و در زمان حال زندگی نکنید.
مدیتیشن انجام دهید
مدیتیشن و انجام دادن مراقبه ذهنی، به شما کمک می‌کند که ذهن‌تان درگیر تمرکز کردن روی لحظه حال شود. از کم شروع کنید، یعنی به جای اینکه هر روز 20 دقیقه مدیتیشن انجام دهید، می‌توانید از 3 دقیقه شروع کنید و در روزهای آینده وقتی احساس کردید تمرکزتان بهتر می‌شود، مدت زمان انجام دادن آن را افزایش دهید.
نگذارید موبایل شما را ببلعد
همانطور که توضیح دادیم، خواندن و یا گوش کردن مداوم اخبار و یا فعالیت داشتن مداوم در فضای مجازی، باعث می‌شود در گذشته گیر کنیم و یا نگران آینده باشیم. سعی کنید در طول روز از موبایل و فضای مجازی دور باشید، مگر زمانی که کار اورژانسی و ضروری داشته باشید.
کاری که انجام می‌دهید را با تمام حواس‌تان حس کنید
به عنوان مثال وقتی همسرتان را در آغوش می‌گیرید، تمام حواس‌تان را متمرکز کنید روی در آغوش گرفتن، یعنی بوی همسرتان را حس کنید، نوازشش کنید و بر نرمی و لطافت پوستش تمرکز کنید، آرامش و انرژی بگیرید و همچنین از حس بینایی‌تان برای دیدن اجزای صورتش، کمک بگیرید. همانطور در حین غذا خوردن، به بو، طمع و جنس چیزی که می‌خورید دقت کنید. این کار، نوعی ذهن آگاهی است که تمام حواس‌مان را بر روی زمان حال متمرکز می‌کند.
نشانه‌ای برای ذهن آگاهی مشخص کنید
به عنوان مثال یک نخ یا کش دور مچ دست‌تان بپیچید که جلوی چشم‌تان باشد و هر از چند گاهی که چشم‌تان به آن می‌افتد، به لحظه حال برمی‌گردید. استفاده کردن از این نشانه‌ها، مخصوصا زمانی که در حال کار کردن هستید و حواس‌تان به کار است، بسیار مفید است چون به شما کمک می‌کند که ذهن‌تان هر از چند گاهی به لحظه حال برگردد و استراحت کند.
روتین زندگی‌تان را تغییر دهید
به عنوان مثال شاید هر روز از یک مسیر برای رفتن به محل کار استفاده می‌کنید. حال این مسیر را تغییر دهید چون وقتی به صورت تکراری از یک روتین استفاده می‌کنیم، دیگر ذهن‌مان عادت می‌کند و در حین انجام دادن آن کار، متوجه جزئیات نمی‌شود و به زمان حال متمرکز نمی‌شود. در مثالی که آورده‌ایم، وقتی شما چندین ماه از یک مسیر به محل کار خود بروید، دیگر درخت‌ها، مغازه‌ها و پارک‌های آن محل برایتان جالب و جدید نخواهد بود و دیگر به آنها توجه نخواهید کرد، بلکه ممکن است ذهن‌تان در حین طی کردن آن مسیر، شروع به فکر کردن درباره گذشته و آینده کند چون در زمان حال، چیزی برای متمرکز شدن وجود ندارد چون همه چیز تکراری است، اما وقتی این روتین را عوض کنید و از مسیر جدید به محل کارتان بروید، دوباره ذهن‌تان به زمان حال بازخواهد گشت تا جزئیات مسیر جدید را ببیند. هر از چند گاهی روتین‌های زندگی‌تان را تغییر دهید تا ذهن‌تان به آنها عادت نکند. مثال بعدی این می‌تواند باشد که اگر هر روز صبح که بیدار می‌شوید، اول دندان‌هایتان را مسواک می‌زنید، بعد به سراغ آماده کردن صبحانه می‌روید، حال وقت آن است که این روتین را عوض کنید، مرحله‌بندی کارهایتان را تغییر دهید و یا یک کار جدیدی را در این میان به روتین‌تان اضافه کنید.
روی اعضای بدن‌تان تمرکز کنید
گاهی در حین کار به خودتان استراحت بدهید و به حالت‌های اعضای بدن‌تان دقت کنید و فکر کنید که الآن آن عضو از بدن‌تان، چه حالت و چه احساسی دارد. این کار باعث می‌شود برای چند لحظه، ذهن‌تان به زمان حال برگردد و تمرکز کند.
سخن پایانی
زندگی کردن در لحظه حال، فقط یک شعار نیست، بلکه یک سبک زندگی است که باید همه افراد تمرین کنند تا بیشتر در آن مهارت پیدا کنند و به جای گیر افتادن در اتفاقات گذشته و به جای نگران بودن برای آینده، بیشتر روی لحظه حال تمرکز کنند. زندگی کردن در لحظه، باعث می‌شود کمتر دچار استرس، اضطراب، نگرانی و افسردگی شویم. در این مقاله راهکارهایی برای تمرین زندگی در حال توضیح دادیم، از جمله، انجام دادن مدیتیشن و مراقبه ذهنی، خوبی کردن به دیگران، لبخند زدن و خوشرو بودن و… اگر شما هم دچار استرس و اضطراب‌های شدید هستید، توصیه می‌کنیم علاوه بر انجام این کارها، از روانشناسان بالینی همیار عشق کمک بگیرید تا از ریشه درمان انجام شود و شما بیشتر بتوانید در لحظه زندگی کنید و آرامش داشته باشید.
پرسش و پاسخ کوتاه