احتمالا واژه ازدواج سفید به گوشتان خورده است یا حتی اگر این کلمه را نشنیده باشید در اطرافتان دیده‌اید دختر و پسرهایی که بدون ازدواج رسمی با یکدیگر زندگی می‌کنند و رابطه جنسی دارند. آیا چنین ازدواجی در کشور ما رسمیت دارد؟ قانون چقدر از زنان و مردانی که در این ازدواج آسیب می‌بینند حمایت می‌کنند. عواقب روانی این ازدواج برای افراد چیست؟ مزیت‌های آن چیست؟ چطور باید مطمئن باشیم چنین کاری درست است یا خیر؟ در این مقاله این موضوع را از ابعاد مختلف به خصوص بعد روانشناسی آن بررسی می‌کنیم تا اگر نمی‌دانید در برابر آن چه تصمیمی بگیرید کمکتان کرده باشیم.

تعریف ازدواج سفید

ازدواج سفید به زبان ساده یعنی شروع زندگی مشترک همراه با رابطه جنسی بدون ثبت رسمی و قانونی ازدواج. البته در ایران لزوما دو نفر زندگی مشترکشان را شروع نمی‌کنند و ممکن است هر کدام زندگی شخصی را منزل پدر یا منزل شخصی خودشان داشته باشند اما یک خانه هم وجود دارد که چند روز در هفته یا ماه را باهم زندگی می‌کنند و وسایل مشترک دارند.

آیا در ازدواج سفید رابطه جنسی وجود دارد؟

از آنجایی که ازدواج سفید همه موارد یک ازدواج را به جزء ثبت قانونی آن داراست، بنابراین شامل رابطه جنسی نیز می‌شود. اما این رابطه جنسی حتما به معنای از دست دادن بکارت نیست، ممکن است دو نفر با یکدیگر رابطه جنسی بدون دخول داشته باشند و با هم زندگی نیز بکنند.

آیا ازدواج سفید قانونی است؟

جواب سوال بالا یک نه قاطعانه است! ازدواج سفید در ایران نه تنها قانونی نیست بلکه شامل مجازات هم هست. بر اساس ماده 49 در قانون حمایت از خانواده  اگر مردی ازدواج دائمش را در یکی از دفاتر ثبت اسناد رسمی کشور ثبت نکند علاوه بر ملزم شدن برای ثبت ازدواج به پرداخت جریمه نقدی و حبس هم محکوم خواهد شد. همچنین اگر دو نفر اقدام به ازدواج سفید کنند رابطه‌شان از نظر قانون نامشروع و فعل حرام به حساب می‌آید و طبق ماده 637 قانون مجازات اسلامی مجازات خواهند شد. بنابراین شما به عنوان یک خانم یا آقا، در ازدواج سفید هیچ گونه حق و حقوق قانونی ندارید و اگر آسیبی در این رباطه ببینید نمی‌توانید از حمایت قانون بهره‌مند شوید!

فرق ازدواج سفید در ایران و کشورهایی که آن را به رسمیت می‌شناسند

در برخی کشورهای اروپایی و غربی ازدواج سفید به رسمیت شناخته می‌شود و زن و مرد بعد از شروع زندگی مشترکشان می‌توانند حق و حقوق قانونی برای این هم خانگی داشته باشند، هم زن هم مرد در ازدواج سفید در کشوری که این موضوع را پذیرفته شده است نسبت به زندگی مشترکشان، هزینه‌ها، فرزند حاصل از این ازدواج و خیلی موارد مهم دیگر متعهد و مسئول هستند، اما در ایران چنین مسئولیتی متوجه هیچ یک از طرفین نیست و اگر در این ازدواج فرزندی به دنیا بیاید طبق ماده 1167 قانون مدنی نسب بین فرزند و پدر برقرار نمی شود و طفل به پدر خود منتسب نمی شود، اما نسب بین مادر و فرزند برقرار می‌شود و این یعنی فرزند دنیا آمده و تمام مسئولیت‌هایش روی دوش زن است بدون هیچ حق و حقوق قانونی و این فرزند حتی از پدر خود ارثی هم نمی‌برد هرچند در شرایط خاص می‌توانند برای او به نام پدر و مادر شناسنامه بگیرند. از موارد حقوقی این ازدواج و تفاوتش در ایران و سایر کشورها که بگذریم، این موضوع از لحاظ فرهنگی و اجتماعی هم در ایران پذیرفته شده نیست، و دو زرف به خصوص خانم ممکن است برچسب‌های مختلفی به خاطر پذیرش چنین ازدواجی بخورد و حتی مورد شماتت و سرزنش قرار گیرد! در صورتی که در غرب چنین دیدگاهی وجود ندارد و زن و مرد می‌توانند به راحتی از ازدواج سفیدشان نزد همه صحبت و آن را اعلام کنند. وقتی در غرب ازدواج سفید اتفاق میفتد دو نفر رسما هم خانه می‌شوند، خانواده‌هایشان از نقل مکان آنها به خانه مشترک باخبر هستند و همه از ارتباط عاطفی آنها باخبرند، در ایران اما نقل مکان به صورت رسمی اتفاق نمیفتد و اغلب پنهانی با یکدیگر زیر یک سقف وقت می‌گذارنند.

چرا ازدواج سفید شکل می‌گیرد؟

در ادامه مقاله می‌خواهیم درباره علت اینکه ازدواج سفید در ایران به وجود می‌آید صحبت کنیم، تاکید می‌کنیم این موضوع را از ابعادی که در ایران مطرح است بررسی می‌کنیم.

مشکلات مالی

یکی از موارد مهمی که باعث می‌شود دو نفر بدون ازدواج زندگی مشترکشان را شروع کنند مشکلات مالی است. به هر حال ازدواج رسمی و درگیر شدن خانواده‌ها نیاز به حداقل هایی دارد که با شرایط اقتصادی و اجتماعی امروزه شاید به راحتی برای همه قابل فراهم نباشد و همین باعث شود دو نفر بدون درگیر کردن خانواده‌ها و ازدواج رسمی و رسم و رسوماتش با یکدیگر زنگی کنند و رابطه جنسی داشته باشند.

موانع ازدواج از سمت خانواده

شاید تعجب کنید اما سن ازدواج سفید در ایران پایین است! معمولا افراد در سنینی هستند که کار مشخصی ندارند، درسشان تمام نشده است، ثبات مالی ندارند و … بنابراین آماده ازدواج رسمی نیستند و خانواده‌هایشان به خصوص خانواده دختر شاید این شرایط را نپذیرد، بنابراین دختر و پسر تصمیم می‌گیرند تا فراهم شدن شرایط با یکدیگر پنهانی ازدواج سفید داشته باشند.

اعتقاد نداشتن به ازدواج

برخی افراد به دلایل مختلف اعتقادی به ازدواج ندارند یا از آن می‌ترسند و تصور می‌کنند نیازی به ازدواج رسمی نیست بنابراین برای اینکه بتوانند از مزایای داشتن یک رابطه عاطفی بهره مند شوند ازدواج سفید انجام می‌دهند.

بی تعهدی و بی مسئولیتی

همانطور که توضیح دادیم ازدواج سفید و ابعادش در ایران متفاوت از غرب است، تحقیقات در این زمینه نشان داده است اکثر آقایانی که به دنبال ازدواج سفید هستند نمی‌خواهند زیر بار مسئولیت‌های حقوقی ازدواج بروند اما در عین حال از تمام مزایای ازدواج و در کنار شریک عاطفی شان بودن بهره مند می‌شوند! این اتفاق در اکثر اوقات منجر به آسیب‌های روحی و روانی به خانم‌ها می‌شود و بر خلاف آمارهای کشورهای غربی که اغلب ازدواج‌های سفید به ازدواج رسمی ختم می‌شود، در ایران ازدواج‌های سفید به رابطه طولانی مدت و بلاتکلیف ختم می‌شود.

محک زدن طرف مقابل

خیلی از افراد، چه خانم‌ها چه آقایان، شناخت کافی نسبت به طرف مقابل ندارند و از اینکه آیا این رابطه می‌تواند به ازدواج ختم شود یا خیر تردید دارند، بنابراین بدون ازدواج رسمی زندگی مشترک را شروع می‌کنند تا ببینند به قول معروف “آیا به هم می‌خورند یا خیر”!. غافل از اینکه ازدواج سفید در ایران حتی اگر شامل تمام روزهای سال شود، یک ازدواج نصفه و نیمه است و شبیه به ازدواج واقعی نیست. دلایلش را در زیر به اختصار آورده‌ایم. ازدواج سفید در ایران شبیه ازدواج واقعی نیست چون:

• جامعه، شما و شریک عاطفی‌تان را به رسمیت نمی‌شناسد.
• در خیلی از مواقع شما و شریک عاطفی‌تان پنهانی زندگی می‌کنید (پنهان از قانون، اقوام و … )
• فرزندتان قانونی نیست
• خیلی از موارد مشترک که در زندگی مشترک رسمی عادی است در زندگی شما وجود ندارد (مانند رفت و آمد با اقوام، داشتن نام رسمی یکدیگر
• هیچ حق و حقوقی زمان جدایی به شامل حال شما نمی‌شود

هریک از موارد بالا به تنهایی کافی است تا زندگی تان شبیه یک زندگی رسمی و عادی نباشد، بنابراین نمی توانید تمام و کمال شریک عاطفی‌تان را محک بزنید!

آسیب‌های ازدواج سفید

عدم تعهد

خیلی‌ها معتقد هستند تعهد به یک کاغذ سفید نیست و خیلی از زن و شوهرها هم به یکدیگر خیانت می‌کنند پس اگر دو نفر یکدیگر را دوست داشته باشند حتی بدون ازدواج هم متعهد می‌مانند. خوب بیایید این طرز فکر را از این زاویه نگاه کنیم که افرادی که در ایران ازدواج سفید می کنند معمولا زیر بار مسئولیت ازدواج نمی‌روند و حاضر نیستند متعهد به ازدواج بمانند، چرا؟ آیا تنوع طلبی دلیلش است؟ آیا می‌خواهند در صورت لزوم راحت جدا شوند؟ آیا نمی‌خواهند از نظر مالی مسئول باشند؟ اگر دلیل ازدواج نکردن شریک عاطفی شما نپذیرفتن مسئولیت است پس باید بدانید نپذیرفتن مسئولیت فقط شامل تعهدات عقدنامه نیست! متعهد بودن به رابطه هم شامل می‌شود. تحقیقات میدانی نشان داده در بین افرادی که ازدواج سفید انجام می‌دهند خیانت بیشتر از باقی افراد دیده می‌شود. بنابراین این موضوعات را با هم قاطی نکنید، چون خیانت بین زن و شوهر هم وجود دارد دلیل نمی‌شود ازدواج نکردن شما، شما را از خیانت مصون نگه دارد! بله درست است، برگه رسمی ازدواج تضمینی برای خیانت ندیدن نیست، این انتخاب درست شماست که شما را حفاضت می‌کند، آیا انتخاب صحیحی انجام داده‌اید؟ آیا او به شما و رابطه تان متعهد است و مسئولیتش را می‌پذیرد.

از دست دادن همه چیز در یک چشم بهم زدن!

در ازدواج سفید شما و شریک عاطفی‌تان در یک چشم بهم زدن می‌توانید همه چیز را از سدت بدهید و از هم جدا شوید! این اتفاق در ازدواج رسمی به همین راحتی اتفاق نمی‌افتد! شاید بگویید خوب چه فایده ای دارد دو نفر به زور کنار هم باشند، موضوع به زور کنار هم بودن نیست! بله درست است وقتی دو نفر به زور کنار هم باشند فرقی ندارد رابطه شان رسمی باشد یا خیر، در هر صورت در رابطه سالمی نیستند! اما ازدواج رسمی این امکان را به شما می‌دهد که برای جدایی در لحظه و هیجانی تصمیم نگیرید چون عواقب خواهد داشت! اما در ازدواج سفید شما می‌توانید بارها قهر کنید، رابطه را تمام کنید، مجدد به بکدیگر بازگردید و … به همین راحتی در یک چرخه آسیب‌زا قرار گیرید.

نداشتن چشم اندازی از آینده

یکی از اصول اصلی و مهم ازدواج رسمی این است که شما و همسرتان برای آینده برنامه ریزی می‌کنید. اما در یک ازدواج سفید چنین چیزی به راحتی امکان پذیر نیست! جامعه و خانواده شما را به رسمیت نمی‌شناسند، اگر قرار باشد خانواده شریک عاطفی‌تان برنامه‌ای داشته باشند شما در آن در نظر گرفته نمی‌شوید. مینا یکی از مراجعین ما بود که از ازدواج سفید ضربه خورده بود و می‌گفت ” همه چیز بین ما خوب بود، ما مشکلی باهم نداشتیم تا اینکه یه روز بهم گفت مامانم اینا دارن برای رفتن اقدام می‌کنن، خوب راستش من خیلی جدی نگرفتم اونم دیگه حرفی نزد ولی یه روز گفت کاراشون درست شده و نهایتا تا سه ماه دیگه میرن! گفتم پس من چی میشم؟ ما سه ساله داریم باهم زندگی میکنیم، با خونواده اش مطرح کرد و اوئنا گفتن نمی تونن در عرض سه ماه بساط ازدواج راه بندازن! گفتن درگیر رفتن هستیم اگه میخواستین ازدواج کنین باید زودتر میگفتین! حالا باید بریم اونجا بعدا ببینیم چه تصمیمی می‌گیریم! به همین راحتی رفت!” این یک مثال ساده از پیشبینی ناپذیری ازدواج سفید بود!

امکان سوء استفاده

متاسفانه خیلی در خیلی از موارد ازدواج سفید تنها یک سوء استفاده برای برقراری رابطه جنسی و یا بهره بردن از مزایای داشتن یک شریک عاطفی است، شریک عاطفی که توقعی نداشته باشد و به محض داشتن توقع سرمایه گذاری عاطفی دو طرفه کنار گذاشته می‌شود! شاید تصور کنید سوء استفاده در ازدواج سفید فقط شامل حال خانم‌هاست، اما اینطور نیست، فرشید آقایی بود که قربانی ازدواج سفید شده بود و می‌گفت ” من و المیرا اولش به خاطر شرایط کاری من ازدواج نکردیم، باهم زندگی می رکدیم، هردومون دانشجو بودیم و از خونه مون دور بودیم، همین حس غریبی ما رو خیلی بهم وابسته کرد، من بعد از یکسال کارم درست شد و تمام هزینه ها رو پرداخت می کردم، برام مهم نبود چون واقعا قصد ازدواج داشتیم، اما وقتی رفتیم خواستگاری خونواده اش موافقت نکردند و خودش هم هیچ تلاشی نکرد راضیشون کنه یک ماه بعد هم با یکی دیگه ازدواج کرد، گاهی فکر میکنم فقط یه وسیله بودم که هزینه هاشو پرداخت کنم و تنها نمونه همین”.

استرس و اضطراب

شما به دلایل مختلفی در ازدواج سفید استرس و اضطراب را تجربه می‌کنید. پنهان کردن رابطه از دیگران و خانواده، ترس از مشکلات قانونی، ترس از تمام شدن رابطه، باج دهی عاطفی، ترس از بارداری ناخواسته و … همه از شما انرژی روانی می‌گیرد و می‌تواند مضطربتان کند.

از بین رفتن امیدها

متاسفانه برخی از افراد، به خصوص دخترها به این امید وارد ازدواج سفید می‌شوند که شاید در آینده این رابطه به یک ازدواج رسمی و واقعی تبدیل شود. در صورتی که خیلی از اوقات چنین اتفاقی نمی‌افتد و فردی که از ابتدا حاضر نبوده مسئولیت رابطه را بپذیرد هرگز زیر بار این تعهد نخواهد رفت.

نکته مهم

برای اینکه مطمئن شوید مسیری که انتخاب کرده‌اید درست است یا خیر، ابتدا بررسی کنید چرا طرف مقابل ازدواج رسمی را نمی‌خواهد؟ آیا شرایط ازدواج را ندارد یا نمی‌خواهد زیر بار مسئولیت برود؟ اگر او فرد مسئول و متعهدی نیست آیا حاضر هستید با چنین فردی وارد رابطه شوید؟ اگر هم شرایط ازدواج را ندارد آیا او یک فرد با برنامه و هدف است که آینده اش قابل پیشبینی است؟ یا یک فرد بلاتکلیف که پتانسیل داشتن یک رابطه امن و سالم را ندارد؟ از همه مهم‌تر، آیا شما به دنبال ازدواج رسمی هستید؟ آیا هدفتان از رابطه و ازدواج سفید این است که در آینده ازدواج رسمی داشته باشید؟ اگر چنین است مطمئن شوید شریک عاطفی تان نیز چنین هد فی را در زندگی دارد!