از سالیان بسیار دور، انسان‌ها از محلی به محل دیگر مهاجرت کرده‌اند. چرایی و طول مدت مهاجرت، استرس بسیار بالایی را بر مهاجران و همچنین خانواده‌های آنها تحمیل می‌کند. چنین استرسی امکان دارد موجب افزایش بیماری روانی در تمام موقعیت­‌ها یا همه گروه‌های مهاجرت‌کننده نشود، اما می‌­تواند تاثیرگذار باشد. در این مقاله قصد داریم درباره استرس مهاجرت، علت‌های آن و راه‌های کاهش دادن آن صحبت کنیم.

آیا استرس داشتن طبیعی است؟

 استرس واکنش طبیعی بدن است که در صورت کنترل شدن، برای ادامه زندگی و هماهنگی با محیط الزامی است و با بهبود عملکرد و کارایی همراه است، در حالی که در غالب موارد استرس خارج از کنترل و با مدت زمان زیاد، منجر به افسردگی، اضطراب و سایر مسائل شده، همچنین با اخلال در حواس و ادراک، قدرت عملکرد ذهنی در حل مسائل را نیز کاهش می‌دهد و موجب کاهش عملکرد می‌شود. فرد مهاجر پیش از مهاجرت با انجام مراحل آماده‌سازی روانی یا اصطلاحاً فراهم آوردن یک جعبه ابزار روحی و به کار بستن موارد ضروری قادر به کاستن تنش‌­ها و استرس‌­های خود بوده و همچنین می­تواند پروسه مهاجرت را با طیب خاطر عملی کند. در ادامه چند راهبرد مناسب در این زمینه شرح داده خواهد شد.

جستجوی علت استرس

 در آغاز باید دلیل ترس و استرس فرد تعیین شود تا امکان ارائه راهکار برای آن وجود داشته باشد. برخی از دلایل استرس پیش از مهاجرت شامل:

زندگی در کشوری با ویژگی­های متفاوت و آداب و رسوم جدید

 لازم است که فرد مهاجر در باب سنت­‌ها و فرهنگ کشوری که قصد مهاجرت به آن را دارد، مطالعه و تحقیق به عمل آورد و دانش کافی را کسب کند. چنین دانشی باید با دقت کامل و همه جانبه جمع‌آوری شود و همه ابعاد شناختی کشوری که قصد مهاجرت به آن را دارید، مانند اقلیم، آداب و سنن، زبان متداول، ظرفیت‌­های انسانی و سایر موارد را در بر بگیرد.

جدایی از خانواده و دوستان

 همیشه به خاطر داشته باشید که امکان برقراری ارتباط پس از مهاجرت با دوستان و خانواده شما با استفاده از روش‌های متنوع مانند تماس ویدئویی و تلفنی وجود دارد. شما همچنین لازم است که در کشوری که قصد مهاجرت به آن را دارید، دوستانی را از قبل تعیین کرده و تا آنجا که امکان دارد، ارتباط خود را با آن‌ها بهبود دهید.

تفاوت زبان در کشوری که قصد مهاجر به آن را دارید

 فراگیری و کسب مهارت کافی در زبان متداول کشوری که قصد مهاجرت به آن را دارید، پیش از شروع فرآیند مهاجرت می­تواند در هماهنگی شما با محیط و کاهش استرس تاثیر بسزایی داشته باشد. مسلط شدن به زبان کشوری که قصد مهاجرت به آن را دارید، همچنین راحت‌تر شدن ایجاد رابطه دوستانه و شکل­گیری شبکه‌های ارتباطی را برای شما به ارمغان خواهد آورد.

اشتغال و یافتن موقعیت اجتماعی مطلوب در کشوری که قصد مهاجرت به آن را دارید

 اگر پیش از مهاجرت، از موقعیت مطلوب اقتصادی و اجتماعی در کشورتان برخوردار شده­‌اید، مطمئن باشید که در کشور میزبان نیز می‌توانید با تکیه بر توانایی­ها و اطلاعات فردی­‌تان بر استرس موجود غالب شده و استانداردهای مطلوب زندگی در کشور جدید را کسب کنید. ضروری است که مدتی پیش از شروع فرآیند مهاجرت، فرصت‌های شغلی کشوری که قصد مهاجرت به آن را دارید را به خوبی مورد ارزیابی قرار دهید و دست کم در یکی از مهارت­‌های شغلی مورد تقاضا در کشور مد نظر است، به قدر کافی تسلط پیدا کنید تا دغدغه مالی پس از مهاجرت برای شما وجود نداشته باشد.

بهبود مهارت‌های انفرادی و اجتماعی

• تقویت هنر حل مسئله یکی از ملزومات مهم برای متقاضیان مهاجرت است. یعنی باید قادر به شناسایی بهترین انتخاب ممکن در برابر مسائل و موارد احتمالی در هرکدام از مراحل پروسه مهاجرت، بر مبنای ضرورت و ملاک‌های خود باشید و همچنین به دور از احساسات و هیجان تصمیم بگیرید.

• انعطاف‌پذیری مورد ضروری دیگری است که لازم است فرد قبل از شروع فرآیند مهاجرت به فکر تقویت آن در خود باشد. انعطاف‌پذیری در واقع نمایش‌دهنده ظرفیت انسان در برابر هیجانات و تنش­‌ها است. افرادی که خونسرد، شکیبا و با تکیه بر منطق با تنش‌ها و مسائل روزمره و به ویژه مهاجرت مواجه شده و قادر به روبرو شدن با آن هستند، از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار می­باشند. چنین افرادی پس از وارد شدن به کشور جدید به دنبال پیدا کردن دوستان نو و گسترش شبکه اجتماعی خود هستند همچنین با نگرش مثبت به خود و محیط می­توانند در هر موقعیت بر مهارت­‌های پیشین خود اتکا کرده و مشکلات را حل کنند. به بیان بهتر چنین افرادی مشکلات مهاجرتی را به هیچ وجه مشکل تلقی نکرده و به آن­ها به دید چالش­های مسیر جدید نگاه می­کنند.
•  ضروری است که پیش از شروع فرآیند مهاجرت میزان تاب­آوری روحی خود را مورد ارزیابی قرار داده و برای ارتقای آن بکوشید. حتی اگر مهاجرت به همراه خانواده صورت پذیرد که غالباً چنین نیست، نیازمند دوری فیزیکی از اقوام، دوستان، آشنایان، خاطرات و سایر تعلقات عاطفی است.
•  مورد بی عدالتی قرار گرفتن خوشایند هیچ یک از افراد نیست اما برخی از تاب‌آوری مطلوبی بهره‌­مند بوده و قادر به حل و فصل مسئله بارزی مانند شهروند درجه دوم بودن برای خود هستند. اگر گهگاه بی­ عدالتی‌­های موجود در کشور خودتان شما را مورد آزرگی خاطر قرار می­دهد، با در نظر گرفتن اینکه احتمالاً در کشور میزبان با بی ­عدالتی بیشتری مواجه خواهید شد،  مطمئناً یکی از مراحلی که لازم است پیش از مهاجرت بگذرانید، اندیشیدن به این موضوع و یافتن راه حلی برای آن است. با انجام این کار ترس و استرس شما تا حدود زیادی کاهش می­‌یابد.

تعیین دقیق و با جزئیات هدف از مهاجرت

راه حل دیگری که برای کاهش ایجاد استرس پیش از مهاجرت پیشنهاد می‌­شود، تمرکز روی هدف از انجام مهاجرت است. بر همگان مبرهن است که جهت نیل به هدف، باید دشواری‌­ها و تنش‌های در راه آن را قبول کرد. شما قادر خواهید بود با تمرکز داشتن بر هدف­‌ها و تجسم آنها، انگیزه پیدا کنید و ترس‌­ها و استرس‌­های مهاجرت را راحت‌تر کنترل و تحمل کنید. در نتیجه تمام ذهن خود را بر هدف خود متمرکز کنید. پیشنهاد می­‌شود برای انجام این کار، هدف­ها را با تمام جزئیات آن روی کاغذ بیاورید، با اطرافیان در مورد آنها صحبت کنید و . . .