اعتیاد مشکلی نیست که بتوانید به راحتی چشمتان را روی آن ببندید و متاسفانه آمار افرادی که درگیر آن می‌شوند نیز روز به روز در حال افزایش است. اگر متوجه شوید شریک عاطفی یا نامزدتان درگیر اعتیاد است چه واکنشی نشان می‌دهید؟ آیا او را رها خواهید کرد یا در کنارش می‌مانید و زندگی‌تان را آغاز می‌کنید؟ جواب به این سوال‌ها ساده نیست و لازم است ابعاد مختلفی را از ماجرا را در نظر بگیرید و بعد درباره‌اش تصمیم بگیرید. در این مقاله سعی داریم شما را با این ابعاد آشنا کنیم. لازم به ذکر است این مقاله تنها در مورد نکاتی که باید در نظر  داشته باشید صحبت کرده است و در مورد علل اعتیاد، شدت و میزان آسیب پذیری‌اش، احتمال ترک و مواردی از این قبیل لازم است حتما با یک مشاور اعتیاد صحبت کنید.

چه عواملی را باید قبل از ازدواج با فرد معتاد بسنجیم؟

مشکلات دیگری نیز وجود دارد؟

قبل از بررسی اعتیاد شریک عاطفی‌تان موارد دیگر را نیز بررسی کنید، گاهی اعتیاد و مشکلات ناشی از آن آنقدر رابطه را بغرنج می‌کند که موارد مهم دیگری مانند افسردگی، پرخاشگری، پنهان‌کاری، کنترل گری و … به حاشیه رانده می‌شوند. این بدان معنی نیست که اگر شریک عاطفی‌تان مشکلی به جز اعتیاد نداشت، ازدواج با او قابل تایید است! حتی اگر نامزد شما اعتیاد نداشته باشد شما باید قبل از ازدواج با او سلامت روانش را چک کنید. تاکید ما به این دلیل است که مبادا مشکل اعتیاد او برای شما آنقدر برجسته شود که موارد مهم دیگر را از قلم بیندازید به خصوص که اعتیاد معمولا با انواع و اقسام مشکلات رفتاری دیگر نیز همراه خواهد بود. بنابراین در کنار تلاش برای رفع اعتیاد نامزدتان لازم است سایر جنبه‌های رفتاری، هیجانی و شناختی او را نیز مد نظر قرار دهید و در جهت رفع مشکلات و بهبود آن‌ها به او کمک کنید.

چرا ترک نمی‌کند؟

اولین و مهم‌ترین سوالی که باید از خودتان و شریک عاطفی‌تان بپرسید این است که چرا او ترک نمی‌کند؟! شما قرار است ازدواج کنید، آیا ترک کردن اعتیادش را به بعد از ازدواج می‌سپارید؟ اما چرا؟ چه انگیزه‌ای از این مهم‌تر که فردی برای داشتن یک ازدواج سالم و موفق اعتیادش را کنار بگذارد؟ گاهی افرادی که درگیر اعتیاد هستند چنین جملاتی را می‌گویند:” الان استرس ازدواج دارم بعدش ترک می کنم”، “تو خونه خیلی فشار رومه، بریم سر خونه زندگی خودمون ترک می‌کنم”، “فعلا تو ازم دوری انگیزه ندارم بریم زیر یه سقف ترک می‌کنم”، “تو کنارم باشی کمک می‌کنی ترک می‌کنم” و … برای یک روانشناس هیچ کدام از این دلایل توجیه قانع کننده‌ای نیست که فردی نخواهد قبل از ازدواج برای ترک اقدام کند! پس از اقدام او به ترک قبل از ازدواج اطمینان حاصل بفرمایید و این تصور را نکنید که شما با قدرت جادویی‌تان می‌توانید منجر به ترک اعتیاد او شوید! تا زمانی که فرد نعتاد خودش تصمیم به چنین کاری نگیرید هیچ نیروی دیگری قادر به این کار نخواهد بود.

چقدر پذیرش دارد؟

یکی از مهم‌ترین مواردی که باید بدون چون و چرا در یک فرد دچار اعتیاد وجود داشته باشد این است که او بپذیرد این مشکل را دارد، تا زمانی که خودش این موضوع را انکار کند شما چه قبل از ازدواج چه سال‌ها بعد از ازدواج هیچ کاری از عهده‌تان بر نمی‌آید! صحبت‌های شیوا از مراجعین ما را در این زمینه بخوانید:” رضا اصلا قبول نمی‌کنه که اعتیاد داره! اوایل که کاملا انکار می‌کرد و می‌گفت ت به من تهمت می‌زنی! بعدها که چندین بار مچش رو در حال شیشه کشیدن گرفتم هم باز می‌گفت معتاد نیستم تفریحی گاهی می‌کشم، معتاد کسیه که نتونه نکشه من هر زمان بخوام می‌تونم ترک کنم!  می‌گفتم خب چرا ترک نمی‌کنی که بابام به ازدواجمون رضایت بده؟! می‌گفت چون بابات مجبورم کرده این رو بپذیرم لج کردم باید منو همین طور که هستم بپذیرن تا منم ترک کنم”! همانطور که خواندید نامزد مراجع ما در رابطه با اعتیادش پذیرش نداشته است اگر در چنین شرایطی قرار بگیرید یا باید شما هم مانند کبک سرتان را زیر برف کنید و موضوع به این مهمی را انکار نمایید یا اینکه قاطعانه بایستید و اینکه مشکل را برطرف کنید.

برنامه‌تان چیست؟

هدف و برنامه شما از این ازدواج چیست؟ قرار است بچه دار شوید؟ در اینصورت قبل از به دنیا آمدن فرزندتان بدون اینکه او حق انتخابی داشته باشد برای او یک پدر یا مادر معتاد انتخاب کرده‌اید! چرا نباید این موضوع را حل کنید بعد به فکر ازدواج و بچه دار شدن بفتید؟ قرار است با ازدواج یک رابطه جنسی و عاطفی سالم داشته باشید؟ خب باید بدانید اعتیاد به شدت رابطه جنسی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به واسطه مشکلات حاشیه‌یا که یپش می‌آورد قطعا رابطه عاطفی‌تان نیز با چالش همراه خواهد بود؟ می‌خواهید زندگی مستقل داشته باشید و از خانه پدری بیرون بروید؟ شاید با این کار به استقلال برسید اما در نظر داشته باشید مسئولیت‌ها و وظایفی به دوشتان میفتد که باید سود و زیان آن نسبت به استقلال را بسنجید و … نمی‌خواهیم بگوییم هر دلیلی برای ازدواج با یک فرد معتاد دارید غیر منطقی است و به بن بست خواهد رسید اما یم‌خواهیم مطمئن شوید قدم در راهی می‌گذارید که برایتان قابل پیشبینی و مدیریت است.

چه باید کرد؟

همراهش باشید اما عجله نکنید

شاید با خواندن مقاله تا اینجای کار بگویید “خب پس ازدواج با فرد معتاد اشتباه است و من انتخاب درستی نکردم”! خیر مقصود ما به هیچ عنوان چینین چیزی نبود، اگر بتوانید در کنار نامزدتان بمانید، به او کمک کنید و مسیر ترک اعتیاد را برایش فراهم می‌کنید می‌توانید یک ازدواج معقول و موفق داشته باشید به شرط اینکه خودش هم بخواهد و بدون انکار و بهانه تراشی در این مسیر با شما پیش بیاید. در هر صورت اعتیاد یک اختلال است و این اختلال دارای پروتکل درمانی مشخص و موفق است و نامزد شما هم می‌تواند جزء هزاران هزار نفری باشد که این مسیر را با موفقیت طی کرده‌اند. چرا که نه، اما نسبت به یان موضوع و خواست و اراده او واقع بین باشید و به او فرصت زمانبندی شده بدهید و در این خصوص قاطعانه عمل کنید، ترک اعتیاد موضوعی نیست که بخواهید هربار از شنبه شروع کنید! این یک مساله بسیار مهم و جدی است و برای از بین بردنش باید همین اندازه جدی باشید.

همه بار مسئولیت بر عهده شما نیست

همانطور که در قسمت‌های مختلف مقاله اشاره کردیم برای ترک اعتیاد خود فرد معتاد باید کاملا مایل و پیش قدم باشد. شما نمی‌توانید تمام بار ترک اعتیاد نامزدتان را بر عهده بگیرید تا جایی که او بخواهد ترک اعتیادش را یک باج عاطفی در رابطه قرار دهد! صحبت‌های سمیرا از مراجعین ما را بخوانید تا این موضوع برایتان روشن‌تر شود:” نمی‌دونید من چندبار برای گرفتن نوبت از کلینیک ترک اعتیاد از این سر شهر به اون سر شهر رفتم، چندتا مشاوره آنلاین گرفتم، پیش چندتا متخصص و دکتر رفتم و با کلی صارار و بدبختی راضیش کردم بیاد بریم دکتر، یکی دو جلسه میومد و بعدش بهونه میاورد و من باید از نو شروع می‌کردم بهش باج دادن تا بیاد درمان رو ادامه بده، گاهی برای اینکه درمانش رو ول نکنه از حق خودم می‌گذشتم، مثلا می‌گفت اگه فلان کار رو نکنی منم دیگه نمیام کلینیک، منم هرچی می‌گفت می‌گفتم باشه تا بتونم راضیش کنم درمان رو ادامه بده”. چنین روندی معمولا با شکست همراه است و شما را وارد یک چرخه معیوب از شکست خواهد کرد، اگر نامزدتان بار این مسئولیت را به عهده می‌گیرد در کنارش بودن وظیفه شماست اما اگر قرار است تمام وظیفه به عهده شما باشد بهتر است عقب نشینی کنید تا او به این بلوغ برسد که مسئولیت چیزی که به او مربوط است را بپذیرد.

تخصصی پیش روید

انواع و اقسام اعتیاد به مواد مختلف پروتکل‌های درمانی مخصوص به خود را دارند که برای گرفتن بهترین نتیجه از آن‌ باید طبق اصول علمی پیش روید. گاهی بدون آگاهی ممکن است شرایط را برای شریک عاطفی‌تان بدتر کنید به خصوص که کار با افراد درگیر اعتیاد مساله جسمی آن‌ها هم برجسته می‌کند و حتی ممکن است جان آن‌ها را با ناآگاهی به خطر بیندازید. پس اگر قرار است برای ترک اعتیاد قدم بردارید حتما این کار را در کنار یک متخصص پیش ببرید.

سوالات متداول

آیا لازم است خانواده‌ام در جریان قرار گیرند؟

این موضوع به فرهنگ شما، سبک زندگی‌تان، سن و سالتان و روند درمانتان بستگی دارد. اگر هر دوی شما افراد مستقلی هستید و خانواده‌هایتان نیز همه چیز را به شما سپرده‌اند لزومی ندارد این موضوع را جار بزنید، اگر خانواده‌تان حتی با وجود آگاهی از این موضوع کمکی از دستشان ساخته نیست شید لازم نباشد مطلع شوند و در مواردی نیز شما به کمک جدی والدین خودتان و حتی شریک عاطفی‌تان نیاز دارید تا این موضوع را مدیریت کنید. بنابراین بهتر است در این خصوص با مشاورتان صحبت کنید.

آیا بعد از ترک کردن می‌توان به او اعتماد کرد که دوباره سمت این کار نمی‌رود؟

موضوع اعتماد و اعتیاد دو مقوله جدا هستند. این سوال مانند این است که بپرسید به فردی که یک بار خیانت کرده می‌توان اعتماد کرد؟ جواب این سوال بستگی به این دارد که شخص چقدر از کرده خود پشیمان است؟ چقدر موضوع را جبران کرده است؟ تا چه اندازه ریشه مواردی که او را به این سمت و سو کشانده پیدا و رفع کرده است و … . بعد از ترک اعتیاد لازم است حتما علل گرایش به اعتیاد را همسرتان کشف و مدیریت کند.