جواب منفی شنیدن از فردی که فکر میکردید، میتواند شریک آینده ی زندگیتان باشد، اصلاً آسان نیست. رد شدن خجالت آور است، غرورتان را خدشه دار میسازد و امیدتان را ناامید میکند. آینده ای که در خیالتان با عشقتان ساخته بودید، ناگهان با یک جواب منفی نقش بر آب میشود. کاملاً طبیعی است که بخواهید خودتان را در چنین لحظات سختی آرام کنید و قدری راحت باشید. اگر کمی گریه کنید، خودتان را یک شب در اتاقتان حبس کنید و فیلمهای غمگین نگاه کنید، هیچ کس سرزنشتان نخواهد کرد. در چنین شرایطی بدنتان به لحاظ فیزیکی به راحتی نیاز دارد، چون احساس ناخوشایند رد شدن بخشی از مغز را فعال میکند که مربوط به درد جسمی است.

اما نهایتا برای بهبود خود هم از لحاظ جسمی و هم از لحاظ روحی باید کاری کنید. در این مقاله علاوه بر اینکه راهکارهای موثری برای کنار آمدن با جواب منفی در اختیارتان قرار داده شده است، حقایق علمی در مورد تاثیرات آن بروی احساسات و رفتارتان نیز در اختیارتان قرار داده شده است تا با آگاهی بیشتر و دید بازتری بتوانید با این مسئله مواجه شوید.

ده واقعیت جالب درباره ی شنیدن جواب منفی

در این مقاله میخواهیم شما را با ده واقعیت دربارهی اثرات مختلف رد شدن بر احساسات، تفکر و رفتار آشنا کنیم، که در مطالب دیگر کمتر به آنها پرداخته شده است. پیش از هر کار ببینیم که جواب رد شنیدن چرا تا این حد برایمان دردناک است:

1. جواب منفی شنیدن بر گذرگاه های درد جسمی در مغز اثر میگذارد

مطالعات تشدید مغناطیسی عملکردی (fMRI) نشان میدهد که همان ناحیه هایی از مغز که هنگام درد جسمی فعال میشود، هنگام جواب منفی شنیدن نیز فعال میشود. به همین دلیل است که شکست عشقی و رد شدن به لحاظ عصب شناختی اینقدر دردناک است. در واقع واکنش مغز ما به رد شدن و درد بدنی یکسان است.

2. تایلنول درد هیجانی ناشی از جواب رد شنیدن را کاهش میدهد

پژوهشگران در یک مطالعه به بررسی صحت این فرضیه پرداختند که آیا رد شدن شبیه درد جسمی است یا خیر. پژوهشگران به برخی شرکت کنندگان استامینوفن (تایلنول) دادند و سپس از آنها خواستند که تجربه ی دردناک رد شدن را به خاطر بیاورند. افرادی که تایلنول دریافت کرده بودند، درد هیجانی کمتری را نسبت به اشخاصی که قرص قند دریافت کرده بودند، گزارش دادند.

3. رد شدن عملکردی حیاتی در گذشته ی تکاملی ما بوده است

در گذشته ی اجداد شکارچی گردآورنده ی ما، رانده شدن از قبیله به معنای محکوم شدن به مرگ بود، چرا که بعید بود اجدادمان به تنهایی بتوانند زنده بمانند. روانشناسان تکاملی فرض میکنند که مغز سیستم هشدار اولیهای را برای آگاه کردن اجدادمان از خطر طرد شدن ایجاد کرد. جلب توجه قبل از طرد شدن بسیار مهم بود؛ گفتیم که رد شدن در مغز شبیه به درد جسمی است، بنابراین افرادی که درد بیشتری را در اثر طرد شدن تجربه کرده بودند، مزیتی تکاملی به دست آورده بودند ـ احتمال این که آنها رفتارشان را اصلاح کنند و در نتیجه در قبیله بمانند، بیشتر بود.

4. ما درد اجتماعی را واضحتر از درد جسمی به یاد میآوریم و دوباره تجربه میکنیم

سعی کنید تجربه ای همراه با درد جسمی شدید را به یاد بیاورید، گذرگاه های مغز به این یادآوری واکنش نشان خواهد داد. به عبارت دیگر، حافظه به تنهایی درد جسمی را فراخوانی نخواهد کرد. اما سعی کنید خاطرهی رد شدنی دردناک را دوباره زنده کنید، تا دوباره در بسیاری از همان احساساتی که در آن زمان تجربه کرده بودید، غرق شوید؛ در این صورت مغزتان بسیار شبیه به همان بار اول واکنش نشان خواهد داد. مغزمان برای تجربه های رد شدن اولویت قائل میشود، چون ما حیواناتی اجتماعی هستیم که در “قبیله ها” زندگی میکنیم.

5. جواب رد شنیدن “نیاز به تعلق داشتن” را متزلزل میکند

تعلق داشتن به یک گروه نیاز اصلی و بنیادی همگی ما است. وقتی رد میشویم، این نیاز متزلزل میشود و گسست و قطع ارتباطی که حس میکنیم، درد هیجانیمان را دوچندان میکند. ارتباط دوباره با کسانی که دوستشان داریم یا ارتباط برقرار کردن با اعضاء گروههایی که کشش شدیدی را نسبت به آنها احساس میکنیم یا افرادی که برایمان ارزش قائلاند و ما را قبول دارند، درد هیجانی بعد از جواب منفی شنیدن را آرام میکند.

6. رد شدن موجی از خشم و پرخاشگری را ایجاد میکند

برطبق گزارشی که Surgeon General ایالات متحده در سال 2001 چاپ کرد، خطر رد شدن برای بروز خشونت در نوجوانان بیشتر از مواد مخدر، فقر یا عضویت در گروههای خرابکار است. مطالعات بیشمار نشان داده است که حتی طرد شدنهای خفیف نیز باعث میشود که افراد رانده شده تماشاچیان بیگناه را هدف خشونت و پرخاشگری خود قرار دهند. تیراندازی در مدارس، خشونت علیه زنان و عصبانی شدن کارکنان اخراج شده نمونههایی از پیوند قوی بین جواب منفی شنیدن و پرخاشگری است.

7.جواب منفی شنیدن ما را رهسپار ماموریت یافتن عیب و نقص در خودمان و تخریب عزت نفس میکند

ما غالباً در واکنش به شکست های عشقی و جواب رد شنیدن از یار سعی می کنیم تا دلیل این شکست را در خودمان پیدا کنیم، خودمان را به خاطر نقص و کمبودهایمان سرزنش میکنیم، برای ناشایستگی و ناکارآمدی خودمان سوگواری میکنیم، با وجودی که حالمان به اندازهی کافی بد هست، باز هم خودمان را به باد سرزنش و ملامت می گیریم و اعتماد به نفس و عزت نفسمان را با خاک یکسان میکنیم. اکثر شکست های عشقی پیآمد ناسازگاری و نامناسب بودن دو طرف برای یکدیگر، جذاب نبودن برای هم، ناسازگار بودن سبکهای زندگی، داشتن خواستههای متفاوت در زمانهای مختلف یا مشکلات دیگر در پویایی یک رابطه ی متقابل است. سرزنش کردن خودمان و دست کم گرفتن ارزشهای خود فقط درد هیجانیمان را عمیقتر میکند و بهبود یافتن زخمهای عاطفی و دوباره سر پا شدن را سختتر میکند.

8. جواب منفی شنیدن IQ را موقتاً کاهش میدهد

صرف این که از افراد خواسته شد که یک تجربه ی رد شدن جدید را به یاد بیاورند و تجربه ی آن روز تلخ را در نظر مجسم کنند، کافی بود تا آنها در آزمونهای هوش، آزمونهای حافظه ی کوتاه مدت و تصمیم گیری بعدی نمرات بسیار پایین تری بگیرند. در واقع وقتی خودمان را در خاطرات یک شکست عشقی دردناک غرق میکنیم، واضح فکر کردن چندان برایمان آسان نخواهد بود.

9. هیچ دلیل و منطقی درد جواب منفی شنیدن را تسکین نمیدهد

در یک پژوهش شرکت کنندگان در آزمایشی قرار داده شدند که در آن از غریبه ها جواب رد می شنیدند. البته این آزمایش نوعی ظاهرسازی بود، چون “غریبه ها” همکار پژوهشگران بودند. جالب اینجا بود که حتی وقتی به شرکت کنندگان گفته شد که “غریبه های رد کننده ی آنها” عملاً آنها را رد نکرده بودند، اطلاع از این حقیقت هم تاثیر چندانی بر تسکین درد هیجانی شرکت کنندگان نداشت. حتی وقتی به آنها گفته شد که غریبه ها عضو گروه پژوهش بودند، ناراحت شدند که این گروه بیفکر کار زیادی برای التیام احساسات جریحه دار شده شان نکرده است.

10. راه هایی برای درمان زخمهای روانی که رد شدن به ما تحمیل میکند، وجود دارد

تسکین درد هیجانی ناشی از طرد شدن، پیشگیری از آسیبهای شناختی، هیجانی و روانی و جلوگیری از دوری از روابط که بعد از آن رخ میدهد، ممکن است. برای این که بتوانیم این دوران سخت را به روشی موثر پشت سر بگذاریم، باید هر کدام از زخمهایی را که به روح و روانمان وارد شده است، به درستی درمان کنیم؛ به عبارت دیگر لازم است که درد هیجانی مان را تسکین بدهیم، خشم و پرخاشگری را کاهش بدهیم، از عزت نفس و اعتماد به نفسمان مراقبت کنیم و نیاز به تعلق را پایدار کنیم.

راه هایی برای رها شدن از درد رد شدن

اعتماد به نفس کلید نجات است

حتماً از اهمیت اعتماد به نفس اطلاع دارید، اما دانستن این موضوع یک چیز است و داشتن اعتماد به نفس یک چیز دیگر. بسیاری در محیط هایی بزرگ میشوند که دائماً به آنها گفته میشود که چقدر بی فایده و به درد نخور هستند. اثر این پیامها تا دوران بزرگسالی به جا میماند و روابط را نیز تحت الشعاع قرار میدهد. اگر اعتماد به نفستان رو به افول گذاشته است، از همین امروز سعی کنید که اعتماد به نفستان را با قدم هایی کوتاه و پیوسته به دست بیاورید.

فهرستی تهیه کنید و هر روز دو یا سه کاری را که در طول آن روز به خوبی انجام دادهاید، کمکهایی که به دیگران کردهاید یا کارهای مثبتی که کردهاید، در فهرستتان بنویسید. این نکات مثبت را بنویسید و آنها را هر شب قبل از خوابیدن و هر صبح بعد از بیدار شدن مرور کنید. مغزتان را هر روز صبح و شب با نکات مثبت دربارهی خودتان پر کنید.

روی آوردن به خودگویی های مثبت

وقتی جواب منفی میشنوید، تمام حرفهای منفی و ناخوشایندی که به خودتان میزنید، پررنگتر میشود، بنابراین باید نوع دیگری از خودگویی را تمرین کنید. به حرفهایی که به خودتان میزنید، توجه کنید؛ افکاری مانند “همش تقصیر من بود” یا “مشکل من چیه؟” هیچ فایده ای ندارد و فقط شما را ناراحتتر و سرخورده تر میکند. همه جواب منفی می شنوند، حتی موفق ترین و بااعتماد به نفس ترین افراد هم همیشه به هر چیزی که میخواهند، نمیرسند؛ اما اکثر آدمهای موفق میدانند که جواب رد شنیدن دلیل نقص و کمبود آنها نیست و خودشان را به دلیل این جواب منفی به باد سرزنش نمیگیرند. مراقب باشید که چه حرفهایی به خودتان میزنید و تصمیم بگیرید که روحیه تان را به جای تخریب کردن، تقویت کنید.

با حسرت به گذشته فکر نکنید

وقتی جواب منفی میشنوید، غالباً بیشتر تمایل پیدا میکنید تا از هر چیزی یا هر کسی که شما را رد کرده است، یک بت بسازید. کاری که از آن رانده شده اید، ناگهان بهتر به نظرتان میرسد. نامزدی که دیگر جواب پیام ها و تماس هایتان را نمیدهد، ناگهان جذابتر میشود. رابطه هایی که دچار مشکل شده بود یا شما را ناراحت میکرد، بعد از به پایان رسیدن، رابطه هایی سرشار از سعادت و خوشی میشود. وقتی برای چیزی که واقعاً وجود نداشته حسرت می خورید و سوگواری می کنید، کنار آمدن با رد شدن بسیار سختتر میشود.

وقتی احساس طرد شدن کنید، حتی اگر نسبت به آن فرد یا موقعیت خشمگین باشید، غالباً بیشتر تمایل دارید که خودتان را تخریب کنید و طرف مقابلی را که شما را رد کرده است، بالا ببرید. پس آن فرد یا رابطه را به یک فرد یا رابطه ی آرمانی تبدیل میکنید و در حسرت آن فرو میروید و در این بین تصور پایین تر بودن از او و ناشایستگی خودتان را بیش از پیش تقویت میکنید.

به خاطر داشته باشید که این نیز بگذرد

هر بار که احساس ناراحتی میکنید، به خودتان یادآوری کنید که این نیز بگذرد. شما یک شکست خورده نیستید: این ناراحتی فقط بخشی از زندگی و گذرا است. اجازه ندهید که یک تجربه ی ناامید کننده ارزش موفقیت های دیگرتان را در نظرتان کمرنگ کند. به خاطر مهارت ها و دستاوردهایتان به خودتان ببالید و تمام تجربه های خوشایندی را که در زمان پیشرفت، حل کردن مشکل یا کمک به دیگران داشته اید، به خودتان یادآوری کنید. هیچ کس را نمیتوان بر اساس فقط یک تجربه تعریف کرد.

برداشت دوباره را تمرین کنید

یک نفس عمیق بکشید، از موقعیت فاصله بگیرید و فقط چند دقیقه نفس بکشید. بسیاری از اوقات یک موقعیت بدتر از آن چیزی که هست، به نظرتان میآید، چون شما در لحظه واکنش نشان میدهید و بعد از آن به برداشت بدی درباره ی خودتان میرسید. در عوض بهتر است که از موقعیت دور شوید و نفس عمیق بکشید. سعی کنید به برداشت دوباره ای از موقعیت برسید. به جای این که فکر کنید: “دیگه هیچ کس عاشقم نمیشه، اصلاً من دوست داشتنی نیستم و لیاقت عشق رو ندارم”، با این طرز تفکر به برداشت جدیدی برسید: “رابطه های عاشقانه برای همه سختن؛ منم یکی مثل بقیه. خیلی برام سخت بود، اما میتونم از این شکست درس بگیرم. بهتره روی چیزی که میتونم از این رابطه یاد بگیرم، تمرکز کنم.”

از ذهنیت قربانی اجتناب کنید

هرچند شناختن و حس کردن احساسات واقعی بسیار مهم است، غرق شدن در دردها و رنج ها یا خود را قربانی شرایط دانستن هیچ کمکی به حالتان نمیکند. شاید بعد از شنیدن جواب منفی وسوسه شوید که به خشم و عصبانیت روی بیاورید یا در اندوه و ماتم این شکست فرو بروید، اما با این کار ذهنیت قربانی را برای خودتان ایجاد میکنید که به جز آن که بیشتر شما را در ناراحتی فرو ببرد و بیش از پیش ضعیفتان کند، فایده ی دیگری ندارد. نه عصبانی و برافروخته شدن، نه سست و دلسرد شدن در اثر در پیش گرفتن ذهنیت قربانی، هیچ کدام نگرشی نیست که یک فرد عاقل و بالغ برای پشت سر گذاشتن یک شکست و ادامه دادن به زندگی خود به روشی سالم انتخاب میکند.

همواره حتی وقتی عمیقاً آزار دیده اید و آسیب پذیر هستید، کار درست را انتخاب کنید. همانطور که رویه ی دلسوزی کردن برای خود را به طور مستمر ادامه میدهید، به این نتیجه میرسید که دلسوزی برای خود، با مانند یک قربانی احساس کردن یا عمل کردن تفاوت دارد.

رها کنید تا رها شوید

احساس ناراحتی بعد از رد شدن کاملاً طبیعی است. در هر حال شما یک انسان هستید و واکنش های عاطفی دارید. بگذارید درد را احساس کنید، گریه کنید یا به بالش مشت بزنید، اما برای این ناراحتی و سوگواری زمان بگذارید. یک چارچوب زمانی برای خودتان تعیین کنید: “تا سه شنبه هفته دیگه ساعت ده و نیم صبح برای این شکست عشقی غصه میخورم و بعدش دیگه به زندگی عادی برمیگردم.” اجازه بدهید که احساسات تمام وجودتان را فرابگیرد، اما اجازه ندهید که مدت طولانی در وجودتان باقی بماند و به یک مهمان دائمی تبدیل شود.

از مشاور کمک بگیرید

برای بهبود یافتن بعد از شکست عشقی و جواب منفی شنیدن از معشوق به زمان، حمایت و صبر نیاز دارید. اگر در غم از دست دادن یارتان فرو رفتهاید، بهتر است از یک مشاور مجرب و دلسوز کمک بگیرید.

در یک کلام…
رد شدن از طرف کسی که به او علاقه دارید احساسات منفی شدیدی را در شما بوجود می‌آورد. دانستن حقایق علمی در مورد اتفاقاتی که هنگام شنیدن جواب رد در مغزتان اتفاق می‌افتد به شما برای روبرو شدن و کنترل کردن این شرایط کمک بسیاری می‌کند. حقایقی نظیر اینکه رد شدن نقاطی از مغز را که مربوط به احساس درد فیزیکی است را فعال می‌کند بطوری که مصرف مسکن‌ها تا حدی احساس درد تان را کاهش می‌دهند. احساس منفی مربوط به رد شدن به اجداد و نیاکان ما برمیگردد و نسل به نسل به ما رسیده است برای آنها طرد شدن از قبیله حکم مرگ را داشت. مغز ما تمایل شدیدی به پررنگ کردن احساس درد ناشی از شنیدن جواب منفی دارد و میزان زیادی خشم و عصبانیت در ما بوجود می‌آورد حتی گاهی این میزان از خشم از مصرف مواد مخدر نیز آثار شدید تری به جا می‌گذارد. همچنین بطور موقت IQ را نیز پایین می‌آورد. آزمایشات نشان داده‌اند رد شدن و شنیدن جواب منفی حتی از طرف یک فرد غریبه نیز اعتماد به نفس افراد را پایین می‌آورد و آنها را ناراحت می‌کند. با وجود همه این حقایق خوشبختانه باید بدانید تمام این تاثیرات مخربی که جواب منفی در ذهن و رفتار ما بوجود می‌آورد با استفاده از متدهای روانشناسی قابل کنترل و بهبود است. برای کنترل و بهبود حال‌تان سعی کنید حتی با انجام کارهای کوچک اعتماد به نفس از دست رفته‌تان را بالا ببرید، نکات مثبت مربوط به خودتان را روی کاغذ بنویسید و هر شب آنها را بخوانید. گفتگوی درونی مثبتی با خود داشته باشید و دست از سرزنش کردن خودتان بردارید. از طرف مقابل در ذهنتان بت نسازید و خودتان را بی ارزش و بازنده ندانید و حس قربانی بودن به خودتان القا نکنید. برای کنترل احساساتتان نفس عمیق بکشید و به خودتان بگویید که داشتن یک رابطه موفق مانند هر چیزی سختی‌های خاص خودش را دارد و شما از پس آن برمی‌آیید. برای سوگ عاطفی و تخلیه کردن احساساتتان یک مهلت زمانی مشخص بگذارید و بعد از آن زمان همه چیز را کنار بگذارید و به روال عادی زندگی‌تان برگردید. در این مسیر میتوانید از مشاور نیز کمک بگیرید.