امروزه یکی از مسائل اجتماعی حائز اهمیت ازدواج در سن پایین است. ازدواج در سن کم علل مختلفی دارد. از باورهای سنتی خانواده ها گرفته تا فشار از سمت خود فرد. ازدواج در سنین پایین به نوع افکار و باور های خانواده و فرد درباره ازدواج و همسر آینده بستگی دارد. برخی از خانواده ها بدلیل نگرانی از مجرد ماندن فرزندانشان در آینده آنها را خیلی زود مجبور به ازدواج می کنند ولی برخی دیگر علیرغم میل باطنی خود مغلوب فشار فرزندان خود شده و به ازدواج آنها رضایت می دهند. دختران و پسرانی که ازدواج را راهی برای آزادی بیشتر و رسیدن به آرزوهای خود می دانند به سرعت تصمیم به این کار می گیرند و معمولا نصیحت های والدین و اطرافیان را نادیده می گیرند. اما این مسئله علیرغم فواید اندک خطرات و پیامدهای منفی بسیاری دارد.

تعریف ازدواج در سن پایین   

ازدواج در سنین پایین اشکال مختلفی دارد. برای مثال  می تواند ازدواج دختری در سن پایین با مردی بزرگسال یا ازدواج دو نوجوان با هم باشد. در هر صورت ما ازدواج در سنین کم را در بازه 13 تا 19 قرار می دهیم. عوامل بسیاری از جمله عشق، مذهب، امنیت، ثروت، خانواده، فشار از سمت گروه همسالان، اجبار، دلایل اقتصادی و یا سیاسی، پیشرفت اجتماعی و دلایل فرهنگی در چنین ازدواج هایی دخیل هستند. تحقیقات نشان می دهند افرادی که در سنین پایین ازدواج می کنند در مقایسه با کسانی که در جوانی ازدواج می کنند اغلب از زندگی رضایت ندارند، و احتمالا تحصیلات اندک و جایگاه شغلی پایینی دارند.

4 دلیل ازدواج در سن پایین

1_خودسری و نافرمانی

امروزه بسیاری از نوجوانان تحت تاثیر گرایشات و تمایلات دنیای مدرن غربی قرار گرفته و سلبریتی ها چهره های سرشناس خارجی که در سن پایین ازدواج کرده اند را الگو خود قرار می دهند. آنها فکر می کنند که مثل لیلی و مجنون تا آخر عمر عاشق هم خواهند ماند. گاهی اوقات دور از چشم والدین فرار می کنند تا آنها را وادار به رضایت دادن کنند.

2_ازدواج در سن پایین به عنوان یک سنت

در بسیاری از فرهنگ ها ازدواج در سن پایین یک رسم و سنت است که دست به دست به افراد می رسد. برای مثال وقتی مادر بزرگ و مادر یک دختر خانم هر دو در سن 14 سالگی ازدواج کرده باشند، این دختر نیز باید در همین سن ازدواج کند. برخی از فرهنگ ها بر این باورند که ازدواج دختر و پسر در سن پایین از بسیاری مشکلات مانند به گناه کشیده شدن آنها جلوگیری می کند، پسران را مستقل تر بار می آورد و اینکه آنها مجبور نیستند تا سنین بالا از لحاظ مالی فرزندانشان را تامین کنند.

3_وضعیت اقتصادی- اجتماعی

بسیاری از خانواده ها بدلیل شرایط بد اقتصادی به ازدواج زود هنگام فرزندان خود مخصوصا دخترانشان تن می دهند؛ یا به عبارت دیگر برای داشتن زندگی و شرایط مالی بهتر اصطلاحا دختر خود را می فروشند، بدون اینکه بجز وضعیت مالی  به فاکتورهای دیگری توجه کنند.

4_حفظ آبروی خانواده

امروزه بدلیل شرایط موجود در جامعه و پیچیده شدن روابط بین دختران و پسران، در برخی از فرهنگ ها خانواده ها برای حفظ پاکدامنی فرزندان خود مخصوصا دخترانشان حاضر به ازدواج آنها در سنین پایین می شوند که این علت هم ناشی از باور های سنتی این خانواده ها و عدم آگاهی آنها از خطرات بعدی این ازدواج است.

 9 پیامد منفی ازدواج در سنین پایین

1_نداشتن درک درست از مفهوم زندگی

زمانیکه شما قصد ازدواج دارید، باید ابتدا به درک مشترکی از نیاز های یکدیگر رسیده باشید. به این منظور هر دوی شما باید به پختگی کافی برای شناخت خود وشناخت طرف مقابلتان رسیده باشید. اما در ازدواج های زود هنگام چنین درکی از سوی هیچکدام از زوجین دیده نمی شود، از آنجایی که هر دو زوج بدلیل ناپختگی‌های هیجانی خود محور هستند و صرفا بدنبال برآورده کردن نیاز های شخصی هستند؛ نمی دانند که در زندگی بدنبال چه چیزی هستند و همین موضوع باعث شکل گیری نزاع و اختلاف نظر در آنها خواهد شد.

2_ناسازگاری

بیاد داشته باشید که سازگاری  با زندگی جدید نقش مهمی در روابط زناشویی دارد. بسیاری از افرادی که در سنین پایین ازدواج می کنند درک درستی از خواسته های خود و همسرشان ندارند. در نتیجه مجبور به زندگی در شرایطی می شوند که با آن سازگار نیستند و شاید در نهایت مجبور به طلاق گرفتن شوند.

3_امنیت مالی

اغلب مردانی که در سنین پایین ازدواج می کنند از لحاظ مالی به استقلال نرسیده اند. بنابراین به پس انداز زیادی برای انجام مسئولیت های زندگی خود نیاز دارند. از آنجایی که این افراد معمولا سطح تحصیلات پایینی دارند فرصت های شغلی آنها نیز بسیار محدود خواهد بود. در شرایط کنونی کشور ما و با توجه به بالا رفتن سطح انتظارات دختران از همسر آیندشان، مسئله مالی باید با توجه بیشتری از سوی پسرها در نظر گرفته شود.

4_ناتمام ماندن تحصیلات

افرادی که در سنین پایین ازدواج می کنند، مخصوصا خانم ها، تحصیلات خود را نیمه کاره رها می کنند. اما از آنجایی که داشتن تحصیلات یک اصل اولیه برای هر زندگی است و از ناسازگاری های بعدی در رابطه زناشویی جلوگیری می کند؛ افراد باید ابتدا تحصیلات خود را به پایان برسانند و سپس تصمیم به ازدواج بگیرند. همانطور که گفته شد، لازمه ی داشتن یک شغل مناسب با درآمد کافی داشتن تحصیلات بالا است که اغلب نوجوانان نسبت به آن بی توجهی می کنند.

5_هنوز چیزهای زیادی برای یادگیری مانده! عجله نکنید!

زمانیکه افراد در سنین پایین ازدواج می کنند، هنوز نسبت به بسیاری از مسائل مهمی که در دوام  زندگی زناشویی موثر است، آگاهی ندارند. به عبارت بهتر دختر و پسر هنوز به بلوغ و پختگی عقلانی و هیجانی نرسیده اند و مهارت های زندگی مشترک را فرانگرفته اند و نقش ها و وظایف خود را به عنوان یک زن یا شوهر نمی دانند. همین عدم آگاهی سبب می شود تا در زمانی در نه چندان دور زوجین از یک دیگر ناراضی و در نهایت جدا شوند.

6_خطربالای سقط جنین

خانم هایی که در سنین پایین باردار می شوند به احتمال بیشتری مستعد سقط جنین هستند. زیرا آنها نمی دانند که در دوره بارداری خود باید چه کارهایی را انجام بدهند و از انجام چه کارهایی خودداری کنند.

7_تربیت نادرست فرزندان

افرادی که در سنین پایین ازدواج می کنند معمولا روش های اصولی تربیت فرزند را نمی دانند و در این راه با مشکلات زیادی روبرو می شوند. زیرا هیچ کدام از زوجین نمی توانند از پس سختی های ناشی از تربیت فرزند بربیایند.

8_زندگی نامعلوم فرزندان

پژوهش ها نشان می دهند که فرزندان مادران نوجوان به احتمال بیشتری از دبیرستان اخراج می شوند، نمرات پایین تری می گیرند، وضعیت سلامتی آنها بیشتر از همسالانشان دچار مشکل است، شغلی ندارند و زود ازدواج می کنند.

9_گرایش به مصالحه اجباری

زمانیکه خانم ها بعد از ازدواجشان زیر فشار های زندگی قرار می گیرند، تمایل به کار بیرون از خانه را پیدا می کنند؛ در نتیجه همسرانشان باید علاوه بر کار بیرون از خانه آموزش هایی در زمینه تربیت و نگهداری از فرزند نیز ببینند. همین جابجا شدن وظایف و نقش ها می تواند زمینه ساز یک اختلاف اساسی در زندگی شود زیرا هر دو نفر بر سر چیزی مصالحه می کنند که بیش از توان آنها است.

4 مزیت ازدواج در سنین پایین:  

تابحال زیاد به گوشتان خورده است که همیشه نیمه پر لیوان را ببینید، در ارتباط با ازدواج در سنین پایین هم باید بگوییم که همین نگاه را داشته باشید چون همانطور که می بینید نیمه پر لیوان پیامدهای منفی است که ازدواج در این سنین برای شما دارد. مزایایی که در بالا به آنها اشاره شد صرفا برای آگاهی شما مطرح شد اما تمام این‌ها مواردی هستند که شما با ازدواج در سن مناسب نیز می توانید به آن دست پیدا کنید. به یاد داشته باشید که تنها معیار برای داشتن یک زندگی موفق در آینده رسیدن به پختگی عقلی و هیجانی است.

1_عادت های روزانه شما با هم شکل می گیرد:

زمانیکه در جوانی ازدواج می کنید، از زندگی شخصی خود و از وابستگی به خانواده فاصله می گیرید. برای مثال ساعت خواب روزانه شما و میزان هزینه ها و پس اندازتان تغییر می کند.  افرادی که در سن بالاتر ازدواج می کنند معمولا عادت هایشان تا حد زیادی شکل گرفته است اما زوج هایی که در سن پایین ازدواج می کنند اغلب عادت های روزانه خود را با هم می سازند.

2_فاصله سنی کم بین شما و فرزندتان:

زمانیکه فاصله سنی شما و فرزندتان کم باشد معمولا با معضل اختلاف نسل ها کمتر مواجه خواهید شد. و راحت تر دغدغه های آنها را درک می کنید و برای سروکله زدن با فرزندتان حوصله بیشتری دارید.

3_برنامه ریزی مشترک برای آینده:

هردوی شما ابتدای مسیر زندگی هستید، درنتیجه می توانید با یکدیگر به هر آرزویی که برای آینده دارید برسید. از آنجایی که هنوز دغدغه های زیادی ندارید می توانید با هم به پیدا کردن شغل،مراقبت از خانواده و انجام کارهای خانه بپردازید.

4_عجله نداشتن برای باردار شدن:

شما هنوز جوان هستید، و برای بچه دار شدن زمان زیادی دارید. پس بهتر است از زندگی لذت ببرید و هر وقت که زمانش رسید به فکر بیفتید!

نکاتی که افراد قبل از ازدواج در سنین پایین باید بدانند

ابتدا از خودتان سوال کنید هدفتان از ازدواج چیست؟ اگر دلیل شما فرار از خانواده، تمایل به بارداری، و ترس از دست دادن عشقتان است، به شما پیشنهاد می کنیم که فعلا دست نگه دارید!

تمام این دلایل زنگ خطر های رابطه شما هستند و دلایل محکمی برای ازدواج نیستند. اگر شما جز ان دسته از افردی هستید که می خواهید برای رها شدن از کنترل خانواده ازدواج کنید بهتر است بدانید که با ازدواج، مسئولیت های شما چند برابر می شود؛ کنار آمدن با مشکلات مالی، انتخاب محل زندگی، پیدا کردن شغل، خرید، آشپزی، نظافت خانه، تصمیم گیری های مهم، خانواده همسر، ادامه تحصیلات، و اگر باردار شوید مسئولیت های مراقبت از فرزند در کنار همسرداری. اما اگر به هر دلیلی تصمیم به ازدواج گرفتید حتما موارد زیر را قبل از رسمی کردن رابطه تان انجام دهید:

• در کلاس های مشاوره پیش از ازدواج شرکت کنید.
• واقع بینانه با هم درباره بودجه خود برنامه ریزی کنید.
• چند هفته ای را داوطلبانه در مراکز نگهداری کودکان بی سرپرست بگذرانید تا تجربه کار با کودکان را حس کنید.
• چند روزی در منزل خانه داری را تمرین کنید و اگر پسر هستید وظیفه انجام کار های بیرون از خانه را برعهده بگیرید.

و اما چند نکته به والدین:

به شما پیشنهاد می کنیم که حتما قبل از تصمیم به ازدواج فرزندانتان در سن پایین به موارد زیر توجه کنید.

• • پیش از ازدواج فرزندانتان با آنها صحبت و سعی کنید نقاط ضعف رفتاری آنها را بررسی و یادداشت کنید.
  • مهارت های لازم مانند: خانه داری، آشپزی، بچه داری و… را (به دختران) و کار های فنی و تعمیراتی، خرید و کار های بیرون از منزل را (به پسران) خود آموزش دهید.
  • خودتان به همراه فرزند و کسی که قصد ازدواج با او را دارد به مشاور متخصص مراجعه کنید و به حل نقاط ضعف خود بپردازید.

ازدواج در سنین پایین در ابتدا شاید برای افراد هیجان انگیز و سرشار از عشق باشد اما با گذشت زمان نه چندان زیادی آن روی خود را که وجود مشکلات فراوان است نشان می دهد. نداشتن درک درست از مفهوم زندگی، ناسازگاری با یکدیگر، نبود امنیت مالی، ناقص ماندن تحصیلات، نداشتن مهارت های صحیح زندگی، سقط جنین، تربیت نادرست فرزندان، و زندگی نامعلوم آنها در آینده بخشی از پیامدهای منفی ازدواج زودهنگام است.
اگر افراد به هر دلیلی قصد ازدواج در سن کم را دارند بهتر است قبل از عملی کردن تصمیم خود حتما با مشاوری متخصص که در این زمینه تجربه دارد مشورت کنند تا میزان این خطرات را کاهش دهند.