شاید بتوان گفت هر خانمی و درصد بالایی از آقایان به خصوص در چند قرن اخیر حداقل یک بار به اضافه وزن، رژیم، لاغری، اندام استاندارد و … فکر کرده‌اند! فشار تبلیغات و استانداردهای سخت گیرانه برای داشتن اندام مناسب فکر و ذکر تعداد بسیار بالایی از افراد را در سراسر جهان به خود مشغول کرده است. سالانه هزینه‌های بالایی برای انواع رژیم‌های غذایی، برنامه‌های ورزشی، برنامه‌های تغذیه و … می‌شود اما درصد کمی از افراد موفق می‌شوند توسط این رژیم‌ها به نتیجه مطلوبشان برسند حتی زمانی که لاغری به نفع سلامت فرد است و ربطی به زیبایی و استانداردهای سخت گیرانه‌اش ندارد باز هم تعداد کمی از افراد موفق می‌وشند به رژیمشان پایبند بمانند اما چرا؟! و مهم‌تر از آن اینکه چطور می‌شود به رژیم غذایی پایبند ماند؟ این مقاله کمک می‌کند اطلاعاتتان را در این زمینه بالا ببرید!

چرا به رژیممان پایبند نمی‌مانیم؟

صحبت در مورد رژیم غذایی بسیار است به همین دلیل ما محتوای این مقاله را به دلایل عدم پایبندی به رژیم و راه کارهای مقابله با آن اختصاص می‌دهیم و وارد اینکه چرا فردی تصمیم می‌گیرد رژیم بگیرد نمی‌شویم هرچند این موضوع نیز بسیار مهم است و در مقالات بعدی حتما به آن خواهیم پرداخت. اما دلایل مهم پایبند نماندن به رژیم غذایی:

رژیم‌هایی که با بدن انسان سازگاری ندارد!

شما یک انسان هستید و با هیچ اجباری نمی‌توانید این حقیقت را تغییر دهید! مغز انسان راه خود را که مراقبت از شماست طی می‌کند. اگر بخواهید به خودتان گرسنگی بیش از حد بدهید مغزتان تصور می‌کند وارد قحطی شده‌اید و برای نجاتتان از این قحطی درصد ذخیره چربی را در ردنتان بالا می‌برد و نتیجه‌اش بیشتر چاق شدنتان است! اگر خود را از شکر محروم کنید سطح گلوکز خونتان پایین می‌آید و بیشتر گرسنه‌تان می‌کند، اگر خودتان را از غذا محروم کنید ممکن است در خواب غذا ببینید، میلتان به غذا بیشتر شود و همه فکر و ذکرتان با غذا باشد تا بالاخره کوتاه بیایید و شروع به خوردت کنید! این فطرت انسان است که به اندازه نیاز بدنش غذا بخورد! این واقعیت تغییر نمی‌کند پس مقاومتی در برابر آن نداشته باشید. رژیم غذایی‌تان باید با بدن انسان سازگار باشد یعنی به اندازه کافی مواد مغذی مختلف به آن برسد و تحت فشار قرار نگیرد در غیر این صورت مغزتان در برابر این رژیم شکستتان خواهد داد!

دنبال نشدنی‌ها هستید

فکر می‌کنید بدنتان چقدر می‌تواند به لاغر شدن ادامه دهد؟ 10 کیلو؟ 20 کیلو؟ 50 کیلو؟! به چقدر کاهش وزن نیاز دارید؟ آیا همه خانم‌ها و آقایان می‌توانند به وزن یک مدل برسند؟ قطعا خیر! شما و بدنتان تا مقدار مشخصی می‌توانید وزن کم کنید، این مقدار مشخص به سن، ژنتیک بدن، درصد چربی بدنتان و … مربوط است و از فقردی به فرد دیگر متفاوت است. تا زمانی که این تفاوت را نپذیرید و دنبال چیزی باشید که مناسب بدنتان نیست درصد موفقیت در رژیمتان بالا ینست و اگر هم موفق شوید به وزن دلخواهتان برسید آنقدر درگیر تنش خواهید شد که لذت کم کردن وزنتان را فراموش می‌کنید. برخی خانم‌ها حتی از چیزی که می‌خواهند و منطقی بودنش آگاهی ندارند، نسیم یکی از مراجعین ما بود که درگیر چنین مشکلی بود، صحبت‌هایش را بخوانید:” من قدم 175 هست خب قد بلندیه برای یه خانم، یه روز داشتم وزن مدل‌های مختلف رو می‌خوندم، همشون 53، 54 و این حدود ها بودن، شروع کردم وزن کم کنم خیلی سختی کشیدم وزن بدنم از 59 پایین‌تر نمی‌رفت، واقعا همه زندگیم تحت الشعاع قرار گرفته بود تا اینکه به یه دکتر تغذیه مراجع کردم و ساخص توده بدنیم رو گرفت و دیدیم از اون مدل ها پایین تره، شاخص توده بدنی به قد هر کس ربط داره، اون مدل ها قدشون 167، 168 . همین حدود ها بود یعنی من حتی با وزن 60 هم به اندازه اونا لاغر بودم اما فقط به وزنشون توجه می‌کردم، خلاصه خیلی به بدنم و روح و روانم آسیب زدم”. از این قبیل نا آگاهی‌ها بی‌شمار سراغ افرادی که تصورات رویایی از لاغری دارند می‌آید. قبل از هر رژیمی مطمئن شوید چیزی که می‌خواهید منطقی است.

گرسنه می‌مانید

همانطور که گفتیم بدن شما باید مانند یک انسان عادی مسیرش را طی کند در غیر این صورت آلارم‌های هشدار دهنده مغزتان به صدا در می‌آید و مسیر رژیم گرفتن را برایتان دشوار می‌کند. وقتی بدنتان احساس گرسنگی داشته باشد قسمتی از مغز که هیپوتالاموس نام دارد همه بدن را بسیج می‌کند که با این گرسنگی مقابله کند و شما بیشتر و بیشتر به فکر غذا خواهید بود. چقدر می‌خواهید در برابر این میل مقاومت کنید؟ اگر تجربه رژیم‌های ناموفق را داشته باشید حتما این موضوع را نیز تجربه کرده‌اید که بعد از چندین روز گرسنگی ناگهان این فکر به ذهنتان می‌رسد که امروز را هرچه دلم می‌خواهد بخورم و شروع به خوردن غذاهای ناسالم و پر از کالری می‌کنید و از چرخه رژیمتان خارج خواهید شد! احتمال چنین رفتاری اگر گرسنه نمانید خیلی پایین‌تر می‌آید پس هرگز تصور نکنید با گرسنگی می‌توانید به اندام دلخواهتان برسید، چنین لاغر شدنی مانند آتش زیر خاکستر است و به زودی مغزتان تلافی گرسنگی‌هایی که به بدنتان دادید را در می‌آورد!

خوردن‌های هیجانی

احتمالا نام پرخوری و کم خوری هیجانی به گوشتان خورده است. برخی افراد زمان استرس، ناراحتی، خوشحالی، انتظار و هر هیجان مثبت و منفی دیگری ممکن است درگیر پرخوری یا کم خوری هیجانی شوند. خوردن هیجانی یعنی شما و بدنتان گرسنه نیستید اما برای مدیریت و کنترل هیجان‌هایتان رو به خوردن یا نخوردن می‌آورید. برای افرادی که پرخوری هیجانی دارند رژیم گرفتن کار آسانی نیست به خصوص اگر درگیر استرس و اضطراب باشند. این افراد باید بتوانند قبل از رژیم گرفتن مدیریت هیجانی را بیاموزند تا خوردن‌های هیجانی هرچه رشته کرده‌اند را پنبه نکند.

ریزه خواری‌هایی که به چشم نمی‌آیند

یکی دیگر از دلایلی که افراد نمی‌توانند به رژیمشان پایبند بمانند ریزه خواره‌هایی است که به چشمشان نمی‌آید. مثلا با هر بار چای خوردن چند خرما می‌خورند و چون نهار نخورده‌اند و گرسنه مانده‌اند تصور می‌کنند پایبند به رژیمشان هستند و در روند لاغری! اما حالا با توجه به توضیحات بالا می‌دانید مغز شما چنین چیزی را نمی‌پذیرد! اگر به موقع غذا بخورید و مواد مغذی و سالمی به بدنتان برسانید نیازی به ریزه خوای‌های ناسالم ندارید. صحبت‌های شیما از مراجعین ما که تجربه شکست در رژیم را داشت بخوانید:” مادر بنده خدای من نهار من مثلا زرشک پلو درست می کرد یا ماهی بدون روغن درست می کرد من نمی‌خوردم می‌گفتم رژیم دارم ولی عصر یه کلوچه با چای می‌خوردم و تمام روز هم گرسنه بودم، بعدها متوجه شدم کالری اون مرغ مثلا 200 بود و کلی من رو سیر نگه می‌داشت و مواد مغذی داست اما اونکلوچه نزدیک 300 کالری داشت و هیچ اثری روی سیری و گرسنگی من نداشت!”

چه باید کرد؟

بپذیرید انسان هستید

بدن انسان عادی به خوراک احتیاج دارد، گاهی بیشتر و گاهی کمتر میل به غذا خوردن دارد، چربی دارد، گاهی چاق و گاهی لاغر می‌شود، برخی لباس‌ها به شما می‌آید و برخی دیگر مناسبتان نیست، گاهی به استانداردهای زیبایی نزدیک و گاهی از آن دور هستید و … شما عروسک خمیری نیستید که هر لحظه تصمیم بگیرید با فشار دادن خودتان و چند حرکت ساده شکل و شمایل بدنتان را تغییر دهید! همانطور که روحیه و و حال و هوای روانی‌تان همیشه ثابت نیست حال و هوای جسمانی‌تان نیز همیشه یکسان نیست! آیا شما همیشه سرحال و قبراق هستید؟ هرگز اضطراب یا بی حوصلگی را تجربه نکرده‌اید؟ هرگز ترس، خشم، نفرت و … را تجربه نکرده‌اید؟ همانطور که از خودتان انتظار ندارید همیشه عاری از هیجان‌های منفی باشید نباید انتظار داشته باشید همیشه بدنتان در ایده‌آل‌ترین شکل ممکن باشد. اگر گاهی در ایام مختلف اندامتان را دوست نداشته باشید می‌توانید تغییرات منطقی در آن ایجاد کنید اما به تدریج و معقول!

بدنتان را دوست داشته باشید

به بدنتان سرکوفت نزنید! آن را دوست داشته باشید! زمانی که بدنتان را دوست داشته باشید حتی اگر از استانداردهای زیبایی تخطی کند باز هم از داشتنش لذت می‌برید! اما وقتی دائم به جان خودتان و بدنتان غر بزنید هرگز از شکل و شمایل آن راضی نخواهید بود. از آن گذشته رابطه شما و بدنتان مانند هر رابطه دیگری باید دو طرفه باشد! شما چقدر به بدنتان می‌رسید و اهمیت می‌دهید که انتظار دارید او به خواسته‌هایتان اهمیت دهد؟ چطور می‌توانید وقتی انواع و اقسام غذاهای ناسالم را می‌خورید، گرسنه‌اش می‌گذارید، تحرکی به بدنتان نمی‌دهید و … او طبق خواسته شما سالم باشد و وزن کم کند؟! یک قدم مثبت برای آن بردارید تا بدنتان چندین قدم مثبت برای شما بردارد!

همیشه راه برگشت هست

یکی از مهم ترین دلایلی که دیگران به رژیمشان پایبند نمی‌مانند این است که توقع دارند بتوانند همیشه آن را اجرا کنند و اگر یک یا چند روز از آن تخطی کنند دیگر آن را رها می‌کنند! همیشه راه برگشت هست! اگر یک وعده یا حتی چندین وعده به دلیل شرایط روحی، مسافرت، مهمانی و … از رژیمتان دئور ماندید مجدد از فردا شروع کنید! هیچ اشکالی ندارد! بدنتان برای یک یا چند وعده‌ای که رعایت نشده است کل تلاشتان را از بین نخواهد برد! مگر اینکه خودتان چنین تصمیمی بگیرید! تلاشی که در یک ماه همراهتان بوده با یک هفته رعایت نکردن کاملا از بین نخواهد رفت! همیشه پلی برای برگشت وجود دارد!

به خودتان جایزه بدهید

حتی یک وعده رعایت رژیم مستحق تشویق است و باید بابتش خوشحال باشید! قدم‌های کوچکتان را نادیده نگیرید! منتظر نمانید به نقطه هدف برسید تا خوشحالی کنید، حتی اگر چندین ماه رژیمتان را رعایت کردید و نتیجه دلخواهی نگرفتید باز هم مستحق تشویق هستید، چرا که بدن هر فردی با دیگری متفاوت است، یک نفر از همان روزهای اول تغییر را مشاهده می‌کند و دیگری بعد از چند ماه به تدریج تغییرات جزئی را می‌بیند! مهم این است که شما طبق اصولتان پیش رفته‌اید پس به خودتان آفرین بگویید و با هدایا هرچند کوچک برای خودتان انگیزه‌تان را بالا ببرید.

خوردن نباید سرگرمی‌تان باشد

متاسفانه چاقی و اضافه وزن یکی از بیماری‌های بسیار شایع در جوامع مختلف است و یکی از اصلی‌ترین دلایل آن این است که خوردن تبدیل به یکی از سرگرمی‌های مهم انسان‌ها شده است. برای اکثر تفریحاتمان به اولین چیزی که فکر می‌کنیم غذا و خورد و خوراک است، به رستوران‌های مختلف می‌رویم، غذاهای مختلف را تست می‌کنیم و حتی برای تشویق خودمان به سمت غذا و خوراکی می‌رویم! هیچ اشکالی ندارد از خوردن لذت ببریم و به فکر آن باشیم اما اگر سرگرمی اصلی ما باشد نتیجه‌اش به احتمال خیلی زیاد اضافه وزن است!

در مهمانی‌ها متعادل باشید

اگر اهل رژیم گرفتن باشید متوجه خواهید شد که یکی از اصلی‌ترین مشکلات افرادی که رژیم دارند مهمانی‌ها و دورهمی‌ها است. در این بین یک دسته کلا تصمیم می‌گیرند در مهمانی‌ها به طور سفت و سخت پایبند به رژیمشان بمانند. مدام در مهمانی آب دهانشان را قورت می‌دهند و به این و آن توضیح می‌دهند که چرا چیزی نمی‌خورند! از میزبان اصرار و از این‌ها انکار! در نهایت هم هرکسی به خودش اجازه می‌دهد اظهار نظری بکند، اظهار نظرهایی از این قبیل:” بخور بابا یه شب چیزی نیست که”، “باز تو رژیمی؟”، “تن سالمو می‌خوای ببری زیرخاک که چی”، “وای خداروشکر من تو عمرم یک روزم رژیم نگرفتم”، “بخور بابا برای کی می‌خوای لاغر بشی خودتو عشق است!” و … هیچ کدام از این جملات کمکی به شما نمی‌کند و حتی برخی‌شان ناراحتتان نیز می‌کند! لزومی ندارد در مهمانی همه متوجه رژیم شما شوند! از طرفی برخی دیگر نیز در مهمانی‌ها به خودشان جایزه می‌دهند و با این تفکر که یک شب هزار شب نمی‌شود کاملا رژیمشان را فراموش می‌کنند، نتیجه چنین تصمیمی نیز احتمالا احساس گناه در مسیر برگشت به خانه است و از طرف دیگر اگر زیاد اهل مهمانی و معاشرت باشید کار رژیمتان سخت خواهد شد! بنابراین حد تعادل را رعایت کنید! می‌توانید از رژیمتان کمی فاصله بگیرید و در مهمانی خوش بگذرانید اما بیش از اندازه هم خود را رها نکنید! مثلا اگر در رژیم شما شیرینی وجود ندارد می‌توانید یک شیرینی در مهمانی بخورید اما آیا لازم است از تمام شیرینی‌های موجود امتحان کنید؟

نیازی ندارید همه جا جار بزنید

همانطور که توضیح دادیم هیچ لزومی ندارد زمین و زمان باخبر شوند که شما در حال رژیم گرفتن هستید. باخبری دیگران به شما استرس وارد خواهد کرد، ممکن است دائم پیگیر رژیمتان و نتیجه‌اش باشند و حتی به شما انرژی منفی وارد کنند. البته برخی دوستان و اعضای خانواده می‌توانند به شما کمک کنند و انگیزه‌تان را بالا ببرند، می‌توانید از چنین افرادی کمک بگیرید اما باقی افراد خیر! لزومی ندارد از بشقاب سالمتان در اینستاگرام عکس بگذارید! اجازه بدهید دیگران نتیجه کار را ببینند.

دنبالا تغییرات کوچک اما مداوم باشید

متاسفانه درصد بالایی از فرادی که به دنبال کاهش وزن هستند انتظار دارنددر عرض یک هفته یا یک ماه چندین کیلو کاهش وزن داشته باشند! چنین چیزی اگر امکان پذیر هم باشد برگشت پذیر است و بعد از مدت کوتاهی وقتی کم کم رژیمتان را آسان تر می‌گیرید وزن از دست رفته‌تان جبران خواهد شد و مطمئن باشید چنان رژیم سختی که منجر به کاهش وزن زیاد شما شود تا ابد قابل پیگیری نیست و دیر یا زود آن را آسان می‌گیرید و حتی ممکن است رهایش کنید! پس آهسته و پیوسته پیش بروید تا نتیجه شما مدت زمان بیشتری دوام داشته باشد!

نوع بدنتان را درک کنید

برای خودتان نسخه از قبل پیچیده شده نبندید! بدن شما منحصر به فرد است و به رژیم منحصر به فرد نیاز دارد! اگر همکار، دوست و آشنایان شما حتی با تعداد بالا از رژیمی نتیجه گرفته‌اند لزومی ندارد شما هم حتما از آن نتیجه بگیرید! بدنتان را بشناسید، اگر به شیوه بدن خودتان پیش بروید زودتر و ماندگارتر نتیجه می‌گیرید، از یک متخصص کمک بگیرید و اگر لازم است آزمایش بدهید تا اگر کمبودی در بدنتان وجود دارد ابتدا آن را برطرف کنید. در هر صورت همانطور که باید لباس مناسب بدنتان تهیه کنید رژیم مناسب بدنتان را نیز باید تهیهه کنید و تنها به تجربیات دیگران اکتفا نکنید.

تنقلاتتان را درست انتخاب کنید

اگر عادت به خوردن تنقلات مختلف در طول روز دارید یا به اصطلاح از آن افرادی هستید که “مدام دهنشان می‌جنبد” تنقلات صحیح کنار دستتان بگذارید، چیپس، پفک، انواع شیرینی و … باعث می‌شود شما بدون اینکه پیام سیری واقعی به مغزتان برسانید یا چیز مفیدی بخورید دائم به وزنتان اضافه کنید و از سلامت بدنتان بکاهید. مجبور نیستید هویج و کرفس و … سایر تنقلاتی که سرشار از سلامت است بخورید زیرا اینگونه خوراکی‌ها با همه جور ذائقه‌ای جور در نمی‌آید اما قرار هم ینست مدام به بدنتان تنقلات مضر وارد کنید. حد تعادل را نگه دارید و تنقلات معقول جلوی دستتان بگذارید.

خودتان را مجازات نکنید

تا به اینجا یادآوری کردیم شما یک انسان هستید، بدنتان بدن یک انسان است و باید این بدن را دوست داشته باشید و برایش قدم بردارید تا آن هم بتواند برای شما قدمی بردارد. در این رابطه دو نفره (شما و بدنتان) قرار نیست یکدیگر را مجازات کنید! اگر مشکلی پیس آمد، از رژیمتان تخطی کردید، خسته شدید یا هر اتفاق ناخوشایند دیگری به جای تنبیه خودتان یا بدنتان مشکل را ریشه یابی و برطرف کنید. اگر یک وعده پرخوری کردید قرار نیست با نخوردن سه وعده آینده بدنتان را آزار بدهید! بلکه می‌توانید به راحتی خودتان را ببخشید و با انگیزه بیشتری وعده‌های آینده را رعایت کنید! مجازات خودتان را فراموش کنید!

وسوسه‌ها را سرکوب نکنید مدیریت کنید

وقتی شروع به رژیم گرفتن می‌کنید حتما گاهی دچار وسوسه خواهید شد، این فطرت انسان است که وقتی از چیزی به اجبار منع می‌شود مشغولیت ذهنی و هیجانی با آن پیدا کند! اگر وسوسه‌ای سراغتان آمد آن را سرکوب نکنید بلکه آن را مدیریت کنید. مثلا اگر بعد از نهار به یکباره هوس کردید یک شیرینی بزرگ را بخورید به جای فرار از آن درباره این موضوع فکر کنید. چه شد که چنین هوسی کردید؟ آیا گرسنه‌اید؟ اگر گرسنه‌اید چه پیشنهاددیگری برای سیر شدن دارید که هم به بدنتان غذا برسد هم مجبور نباشید آن شیرینی را بخورید؟ اگر سیر هستید چرا به شیرینی میل دارید؟ آیا خیلی وقت است شیرینی نخورده‌اید؟ بسیار خب چرا که نه! امروز وقتی گرسنه شدید می‌توانید مداری شیرینی به عنوان میان وعده نوش جان کنید! در هر صورت وسوسه‌های خودتان را با توجه به شناختی که از خودتان دارید مدیریت کنید و از آن فرار نکنید.

سبک زندگی تان را تغییر دهید

در نهایت باید بدانید آن چه بدن شما را سلامت و روی فرم نگه می‌دارد رژیم‌های مقطعی و رنگارنگ نیست بلکه سبک زندگی شماست. اگر قرار باشد چند ماه در سال رژیم بگیرید  چند ماه دیگر آن را رها کنید بدنتان نیز چند ماه روی فرم است و چند ماه باقی مانده خودش و سلامتش را رها می‌کند! پس یک سبک زندگی معقول و سالم را در پیش بگیرید و روی آن مداومت داشته باشید!