شاید تصور کنید واژه اعتیاد تنها برای مصرف مواد مختلف، الکل و نهایتا اینترنت و گوشی به کار می‌رود! اما اینچنین نیست، اعتیاد به رابطه عاطفی نیز نوعی اعتیاد است که اتفاقا بسیار نیز شایع است. اگر دائم از رابطه‌ای به رابطه دیگر می‌روید، تجربه چندین بار شکت در روابط عاطفی را داشته‌اید، در رابطه عاطفی مدام چسبنده هستید و باج عاطفی می‌دهید و در هیچ رابطه‌ای آرام و قرار طولانی مدت ندارید احتمالا درگیر اعتیاد به رابطه عاطفی هستید و این مقاله مخصوص شماست!

اعتیاد به رابطه عاطفی چیست؟

اعتیاد یعنی شما به انجام یک کار خاص وابسه هستید و اگر آن را انجام ندهید دچار تنش روحی و حتی جسمی می‌شوید! اعتیاد به رابطه عاطفی یعنی شما باید دائم در یک رابطه عاطفی باشید و برایش بجنگید و تلاش کنید آن را حفظ کنید و به محض تمام شدن آن سریع برای آن جایگزین پیدا می‌کنید! افرادی که به رابطه عاطفی معتاد هستند معمولا چندین رابطه شکست خورده داشته‌اند و اعتیادشان فقط به یک رابطه محدود نمی‌شود، در واقع خودِ عوض کردن روابط نیز اعتیاد این افراد است و نمی‌توانند در یک رابطه ثابت بمانند علاوه بر این انتخاب‌هایشان به گونه‌ای است که این شرایط برایشان فراهم باشد و بتوانند به راحتی رابطه را تمام کنند یا افرادی را انتخاب می‌کنند که معمولا ماندگار نیستند و آن‌ها رابطه را تمام می‌کنند. در زیر برخی نشانه‌هایی که می‌توانید از طریق آن معتادان به رابطه عاطفی را شناسایی کنید برایتان آورده‌ایم.

تلاش زیاد برای پیدا کردن دیگری بعد از اتمام رابطه

یکی از مهم‌ترین نشانه‌های معتادان به رابطه عاطفی این است که بعد از اتمام رابطه طاقت تنهایی ندارند، مانند مرغ سر کنده مدام در تلاش برای بازگرداندن رابطه به هر قیمتی هستند و وقتی هیچ راهی برایشان باقی نماند سریع به فکر جایگزین کردن و ایجاد یک رابطه جدید میفتند! معمولا در رابطه جدید هم ابایی از اینکه عنوان کنند چقدر حالشان بد است ندارند! شروع می‌کنند در مورد رابطه قبلی صحبت کردن و گاهی بد و بیراه گفتن به فرد قبلی، معمولا گله دارند که دستشان نمک ندارد و طرف قبلی محبت‌هایش را نادیده گرفته، در واقع از این نقش قربانی که بازی می‌کنند راضی هستند و با همان نقش وارد رابطه بعدی می‌شوند.

نگه داری دیگران در آب نمک

افراد معتاد به رابطه، همیشه چند نفری را زیر سر یا در آب نمک دارند که اگر رابطه‌شان تمام شد سرشان بی کلاه نماند و یک روز هم بدون رابطه سر نکنند. اینکه می‌گوییم در آب نمک نگه می‌دارند لزوما به معنای داشتن چند رابطه همزمان نیست، اغلب عشاقی را اطرافشان دارند که با دست آن‌ها را پس زده‌اند و با پا پیش کشیده‌اند، جواب رد واضح به آنها نداده‌اند و گاهی نیز با دوست دختر یا دوست پسرهای قبلی‌شان همچنان در ارتباط هستند و معتقدند کار خاصی نمی‌کنند فقط در حال احوال پرسی هستند!

معتادان به تایید دیگران

افراد معتاد به رابطه عاطفی معمولا نیازمند تایید دیگران هستند، آن‌ها سعی می‌کنند همیشه دیگران را راضی نگه دارند تا مبادا کسی از آن‌ها انتقاد کند، حتی وقتی هم نظر دیگران نیستند سعی می‌کنند همرنگ جماعت شوند تا همه را خوشحال نگه دارند! معمولا عقیده خودشان را بیان نمی‌کنند. برخی فکر می‌کنند آن‌ها دورو هستند که همه را حتی دو نفر که مخالف او هستند را تایید می‌کنند، در حالیکه آنها دو رو نیستند فقط در حال راضی کردن دیگران هستند تا تایید شوند!

تلاش برای رفع نیاز دیگران

همانطور که در بالا گفته شد، افراد معتاد به رابطه سعی در تایید گرفتن از دیگران هستند، خوب برای گرفتن این تایید چه راهی بهتر از رفع نیازهایشان؟ آنها معمولا در جمع غمخوار همه هستند، نمی‌توانند نه بگویند و الو یتشان دیگران هستند. البته اگر آنقدر با طرف مقابل صمیمی شوند که تبدیل به نقطه امنشان شود، شروع به گله گذاری می‌کنند که “تو اصلا به من توجه نداری، من دائم در حال راضی کردن تو هستم تو اصلا نمی‌بینی و …” بنابراین در رابطه عاطفی‌شان معمولا در حال غر زدن و گلایه کردن هستند و خارج از رابطه عاطفی در حال رفع نیاز دیگران!

کنترل گری

استاد تشخیص احساسات دیگران

از آنجایی که افراد معتاد به رابطه درصدد راضی نگه داشتن همه هستند و تجربه روابط مختلف را نیز دارند استاد تشخیص احساسات منفی دیگران هستند، کافیست یکی ناراحت باشد یا نیاز به درد و دل داشته باشد تا او تمام قد حاضر شود. البته همانطور که پیش‌تر هم گفتیم این موضوع ممکن است در مورد رابطه خودش و شریک عاطفی‌اش صدق نکند زیرا هرچه به نفع او و رابطه‌اش باشد در درجه دوم الویت و اهمیت قرار دارد.

داداشی و آبجی همه بودن!

همانطور که توضیح دادیم این افراد اولا به دنبال راضی نگه داشتن دیگران هستند دوما دیگران را در آب نمک نگه می‌دارند، بنابراین احتمالا داداشی و آبجی دیگران هستند، این اصطلاحی است که اخیرا برای روابط اجتماعی بین دو جنس مخالف به کار می‌رود که نیازمند داشتن حد و مرز است اما همین لفظ داداش و آبجی خیلی از حد و مرزها را از بین می‌برد و یک نوع صمیمیت کاذب در آن به وجود می‌آید. البته این بدان معنی نیست که تمام روابط اجتماعی بین دو جنس مخالف به چنین چیزی ختم می‌شود، ما در مورد افراد معتاد به رابطه صحبت می‌کنیم که حتی روابط اجتماعی برایشان معنای خاص دارد نه افراد نرمال.

از صفر شروع کن‌های قهار

این افراد بعد از هربار تمام شدن روابطشان معمولا حال بسیار بدی پیدا می‌کنند، چندین روز یا حتی هفته در خانه می‌مانند و از برنامه‌های روزانه، تحصیلی و کاری عقب می‌مانند. آنقدر خودشان را درگیر می‌کنند که برای برگشت معمولا باید همه چیز را از صفر شروع کنند. این چرخه بارها ادامه دارد، روابط را خراب می‌کنند، حالشان بد می‌شود و از نوع شروع می‌کنند.

درد و دل‌های افراطی

معمولا یکی از روش‌های ابراز هیجانات منفی برای افراد معتاد به رابطه درد و دل کردن است. آن‌ها از هر فرصتی استفاده می‌کنند تا سرگذشت شکست‌هایشان را برای دیگران باز کنند، برای آن‌ها مردها/زن‌ها سر و ته یک کرباس هستند و همه بهم در حال بد کردن هستند. برون‌گراهایی که معتاد به رابطه هستند حتی گاهی در اتوبوس و با غریبه‌ها شروع به صحبت درباره خودشان و روابطشان می‌کنند. در بین دوستان و آشنایان هم معمولا کمتر کسی پیدا می‌شود که نداند چه ظلمی به آن‌ها شده است! (ظلم از نظر خودشان).

دلیل اعتیاد به رابطه عاطفی چیست؟

وجود طرح‌واره طرد-رهاشدگی

طرح واره‌ طرد-رهاشدگی یکی از مهم‌ترین علت‌هایی است که فرد را گرفتار روابط سمی می‌کند. افرادی که گرفتار این طرح‌واره هستند هرگز در رابطه آرام و قرار ندارند، هر لحظه احساس می‌کنند ممکن است از سمت طرف مقابل رها شوند به همین علت دست به کارهای عجیب و غریب می‌زنند، باج دهی عاطفی انجام می‌دهند، حرکات نمایشی دارند، سعی در جلب توجه دارند، نیازهای خودشان را نادیده می‌گیرند و دائم در حال راضی کردن بقیه هستند.  برخی از این افراد هم از آن ور بوم می‌افتند و خودشان تبدیل به فردی می‌شوند که همه را رها می‌کنند، در واقع با این کار می‌خواهند قبل از اینکه صمیمیت و وابستگی طرف مقابل به آن‌ها آسیب بزند آنها دست پیش را بگیرند! هر دو دسته این افراد می‌توانند جزء معتادان به رابطه باشند، یکی با رها شدن و رفتن به رباطه دیگر و دیگری با رها کردن!

وجود طرح‌واره محرومیت هیجانی

طرح واره محرومیت هیجانی نیز مانند طرح واره طرد و جدایی به شدت رابطه عاطفی را تحت تاثیر قرار می‎‌دهد. این افراد هرگز باور نمی‌کنند که لایق محبت هستند، هرچقدر هم محبت ببینند باز تصور می‌کنند چیزی کم است! در واقع این افراد همان تشنگان محبت هستند و اتفاقا جذب افرادی می‌شوند که آن‌ها را تشنه محبت نگه دارند، بنابراین همیشه در حال گدایی محبت از این رابطه به رباطه دیگر می‌روند.

تنوع طلبی

متاسفانه تنوع طلبی هم یکی از علت‌های مهم اعتیاد به رابطه عاطفی است، تنوع طلبی همیشه یک ویژگی به یادگار از گذشته و تربیت خانوادگی ما نیست، گاهی اوقات تنوع طلبی به دلیل بی اخلاقی و آگاهانه انتخاب فرد می‌شود! خیلی از افراد تنوع طلب همیشه بهانه‌های مختلفی برای تعدد روابطشان دارند که از نظر علم روانشناسی هیچ‌کدام قابل پذیرش نیست. اگر فکر می‌کنید فرد تنوع طلبی هستید باید به شما بگوییم درست است که خودتان را توجیه می‌کنید و این کار را بد نمی‌دانید اما در درجه اول در حال آسیب به خودتان و موقعیت‌هایتان هستید و فرصت رابطه سالم را از خودتان می‌گیرید! اگر هم با فردی در رباطه هستید که تنوع طلب است و نمی‌خواهد خود را تغییر دهد، یک رابطه سمی دارید که باید هرچه زودتر تکلیفش را مشخص کنید.

عوارض اعتیاد به رابطه عاطفی

محروم ماندن از رابطه سالم

مهم‌ترین ضرری که این افراد می‌کنند این است که رابطه سالم و امنی که از آن لذت ببرند را هرگر تجربه نخواهند کرد! آوارگانی هستند که هیچ جای ندارند و در عین حال همه جا هستند! متاسفانه از آنجایی که  روابط ناسالم را انتخاب می‌کنند بنابراین از هر کدام هم آسیب‌های مختلفی می‌بینند. این تشنگان محبت هرگز سیراب نمی‌شوند و روی خوش آرامش در رابطه را نمی‌بینند!

انگ و برچسب اجتماعی

از آنجایی که این افراد همیشه از این رابطه به رابطه دیگر می‌روندف ارتباطات زیادی دارند و سفره دلشان هم نزد همه باز است متاسفانه ممکن است برچسب‌های مختلفی از طرف دیگران و جامعه بخورد که خوشایند نیست! از طرفی این برچسب‌ها موجب رنجش خاطر خودش خواهد شد و از طرف دیگر ممکن است افرادی که قصد سوء استفاده دارند به آن‌ها نزدیک شوند و آسیب‌های بیشتری ببینند.

احتمال مورد سوء استفاده قرار گرفتن

همانطور که در بالا اشاره کردیم افراد معتاد به رباطه ممکن است مورد سوء استفاده قرار گیرند. اولا انتخاب خود آن‌ها بر اساس آنچه توضیح دادیم معمولا انتخاب‌های درستی نیست دوما چون بعد از پایان هر رابطه سریع می‌خواهند رابطه دیگری را شروع کنند بدون فکر و منطق راحت‌ترین مورد را انتخاب می‌کنند و از آن مهم‌تر چون معمولا اطرافیان این ضعف را در او می‌شناسند افرادی که قصد سوء استفاده دارند ممکن است به آن‌ها نزدیک شوند.

سرمایه گذاری عاطفی و مالی بی اساس

خوب تعجبی ندارد که وقتی از رابطه‌ای به رابطه دیگر بروید و بخواهید همه را هم راضی کنید و باج عاطفی بدهید ناچار شوید سرمایه گذاری عاطفی و حتی مالی بکنید. نگار یکی از مراجعین ما بود که چنین مشکلی داشت و می‌گفت ” نمی‌دونم دیگه برای اون علی نمک نشناس چه کار باید می کردم، نمی‌ذاشتم تو رستوران دست تو جیبش کنه به خدا حتی پول بنزینشم می‌دادم، کلا من خیلی ساده‌ام همین الانم تو رابطه جدیدم هرچی سعی می‌کنم اونطوری نباشم دلم نمیاد”.

از دست رفتن فرصت‌ها

شاید بتوان گفت یکی از مهم‌ترین ضررهایی که این افراد می‌بینند از دست دادن فرصت‌هایشان است. منظورمان فقط فرصت داشتن یک رابطه سالم که به آن اشاره کردیم نیست، فرصت‌های تحصیلی و کاری آن‌ها نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد! آنقدر درگیر رابطه و شکست و جایگزین کردن روابط هستند که روی کار و تحصیلشان متمرکز نمی‌مانند و خیلی از فرصت‌هایشان را از دست می‌دهند. صحبت‌های رضا یکی از مراجعینی که به رابطه عاطفی معتاد است را بخوانید ” من همیشه شاگرد اول بودم، باورتون نمی‌شه همه کادر مدرسه از مدیر گرفته تا معلم و حتی شاگردا منتظر بودن ببینن من کنکور چه کار می‌کنم، توی تمام کنکورهای آموزشیم رتبه‌ام بین 1 تا 10 بود، حیف سال آخر گرفتار شیوا شدم، شیوا دقیقا سال قبل کنکورم من رو ول کرد و من تمام اون سال بیمارستان بودم یا تو خونه داشتم موزیک گوش می‌دادم و در نهایت کنکور رو خراب کردم”. از این دست اتفاق‌ها در زندگی این افراد کم پیش نمی‌آید.

چه باید کرد؟

ریشه را پیدا کنید

همانطور که تا اینجای مقاله خوانده‌اید حتما متوجه شده‌اید که ریشه اعتیاد به رابطه عاطفی دلایل مختلفی دارد که برای رفع آن ابتدا باید ریشه را پیدا کنید.کمی با خودتان خلوت کنید، چه مدت است که حسرت به دل یک رابطه پایدار و پر از آرامش مانده‌اید؟ رابطه‌ای که شما را برای خودتان دوست داشته باشد نه باج‌هایی که می‌دهید! برای خودتان ارزش قائل باشید و با کمک یک متخصص ریشه را پیدا و برطرف کنید تا آماده ورود به یک رابطه سالم شوید.

آسیب‌های روابط قبلی را ترمیم کنید

قطعا وقتی از رابطه‌ای به رابطه دیگر می‌روید و در آن شکست می‌خورید آسیب می‌بینید و این آسیب‌ها باید ترمیم شوند، تا زمانی که روح شما زخم خورده است نمی‌توانید انتظار داشته باشید وارد یک رابطه سالم شوید، با این وضعیت هم آسیب بیشتری می‌بینید، هم ممکن است به طرف مقابل آسیب وارد کنید و هم فرصت داشتن یک رابطه خوب را از بین ببرید. تا زمانی که روند بهبود را طی نکرده‌اید عجله‌ای برای وارد شدن به رباطه دیگری را نداشته باشید.

برنامه‌هایتان را پیش ببرید

همانطور که توضیح دادیم افرادی که به رابطه عاطفی اعتیاد دارند معمولا از برنامه تحصیلی و کاری‌شان عقب میفتند! حالا که شما چنین مشکلی دارید اجازه ندهید همه زندگی‌تان تحت تاثیر قرار گیرد. همانطور که برنامه‌تان درمانی‌تان را پیش می‌برید و در حال بهبود یافتن از آسیب‌های گذشته هستید برنامه های تحصیلی و کاری‌تان را نیز پیش ببرید و اجازه ندهید بیش از این عقب بیفتید.

افراد سمی اطرافتان را حذف کنید

حواستان باشد که به دلیل ضعفی که در رابطه عاطفی دارید ممکن است دیر یا زود افرادی که سوء استفاده‌گر هستند سراغتان بیایند، چنین اجازه‌ای ندهید، افراد سمی دورتان را که حال شما را بدتر می‌کنند و اجازه بهبود به شما نمی‌دهند را حذف کنید. شما معتاد به رابطه و راضی نگه داشتن دیگران هستید پس در قدم اول باید افرادی که این وضعیت شما را تشدید می‌کنند کنار بگذارید تا بتوانید مدیریت بیشتری روی موضوع داشته باشید.