سنگ چشم نظر فقط یک سنگ آبی زیبا نیست که در بعضی کشورها، از جمله کشور ما برای چشم زخم فروخته می شود. عقیده ی پشت سنگ چشم نظر این است که وقتی کسی لبریز از حسادت می شود، این حسادت او باعث بدشانسی می شود. به همین دلیل بسیاری از مردم برای از بین بردن طالع نحس و خنثی کردن اثر چشم زخمی که ممکن است از حسودان و شور چشمان به آنها برسد، از سنگ چشم نظر استفاده می کنند، ضمناً سعی می کنند بیش از حد درباره ی خوشبختیشان حرف نزنند، مبادا که توجه و حسادت دیگران را برانگیزند و به این ترتیب دچار بدشانسی شوند.
چشم زخم در قرآن و احادیث
ما مسلمانان برای تشخیص واقعیت از خرافات به قرآن و احادیث معتبر نقل شده از حضرت محمد (ص) استناد می کنیم. در رابطه با چشم زخم به آیات زیر در قرآن برخورد می کنیم:
سوره القلم:
51- وَ إِنْ یَکادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصارِهِمْ لَمّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَ یَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ
52- وَ ما هُوَ إِلاّ ذِکْرٌ لِلْعالَمِینَ
ترجمه:
51 ـ نزدیک است کافران هنگامى که آیات قرآن را مى شنوند با چشم زخم خود تو را از بین ببرند، و مى گویند: «او دیوانه است! »
52 ـ در حالى که این (قرآن) جز مایه بیدارى براى جهانیان نیست!
سوره فـلـق
1- قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ
2- مِنْ شَرِّ ما خَلَقَ
3- وَ مِنْ شَرِّ غاسِق إِذا وَقَبَ
4- وَ مِنْ شَرِّ النَّفّاثاتِ فِی الْعُقَدِ
5- وَ مِنْ شَرِّ حاسِد إِذا حَسَدَ
ترجمه:
به نام خداوند بخشنده بخشایشگر
1 ـ بگو: پناه مى برم به پروردگار سپیده صبح.
2 ـ از شرّ تمام آنچه آفریده است.
3 ـ و از شرّ موجود شرور هنگامى که شبانه وارد مى شود.
4 ـ و از شرّ آنها که با افسون در گره ها مى دمند (و هر تصمیمى را سست مى کنند)
5 ـ و از شرّ هر حسودى هنگامى که حسد مى ورزد!
سوره یوسف:
لا تدخلوا من باب واحد… وادخلوا من ابواب متفرقه
همه از یك درب وارد نشوید كه مورد توجه و چشم قرار بگیرید.
حضرت محمد (ص) به واقعیت چشم زخم اشاره می کنند و به امت خود توصیه می کنند که آیات خاصی از قرآن را برای محافظت از خود تلاوت کنند.
پیامبر (ص) در مورد چشم بد میفرمایند: چشم بد حق است اگر چیزی از تقدیر پیشی میگرفت حتما آن چشم بد میبود.
نظر روحانیون در مورد چشم زخم
آیت الله مکارم شیرازی در مورد چشم زخم می گویند با توجه به احادیث باید امکان وجود این امور را پذیرفت البته نه به این معنی که برای دفع آن باید به کارهای خرافی و رمال و دعانویس رجوع کرد. زیرا علاوه براینکه اینکارها شرک محسوب میشود سبب وارد شدن خرافات به حقایق میشود.
آیت الله قرائتی در جواب سوال “ایا چشم زخم وجود دارد؟” اینطور توضیح میهند که زهر هر چیزی در درون اوست و زهر عدهای نیز چشمانشان است. و بر اساس منابع اسلامی برای رفع چشم، پناه بردن به خدا، صدقه دادن گفتن الله اکبر و کمک به فقرا را توصیه کردند.
آیت الله سعادت مصطفوی نیز در این مورد میگویند چشم زخم با توجه به احادیث و آیات موجود، نمیتوان رد کرد و منکر آن شد. توضیحات بیشتر صحبتهایش ایشان را در مورد چشم زخم در زیر میتوانید مشاهده کنید.
آقای رائفی پور سخنران و نظریهپرداز در مورد چشم زخم اینطور توضیح می دهند، چشم زخم با توجه به آیات و احادیث از پیامبر وجود دارد اما برای دفع آن کافیست به خدا پناه ببرید و الله اکبر بگویید، آیت الکرسی بخوانید. اما عدهای برای چشم زخم قدرت بیش از حد قائل میشوند و مشرک میشوند. توضیحات آقای رائفی پور در مورد چشم نظر را میتوانید در زیر مشاهده کنید.
آثار چشم زخم
متاسفانه برخی هر اتفاق بدی را که در زندگیشان رخ میدهد، به چشم زخم ربط میدهند. در این بین بعضی نیز بدون هیچ دلیلی متهم می شوند که چشمشان شور است. حتی در بعضی موارد مشکلی زیست شناختی، مانند بیماری روانی به اشتباه به چشم زخم ارتباط داده می شود و در نتیجه درمان پزشکی ضروری انجام نمی شود. به این موضوع دقت کنید که اختلال های زیستی متعددی با علائم خاص وجود دارند و وظیفه ی ما این است که برای درمان این اختلال ها به روش مناسب اقدام کنیم.
حتی گاهی زوج بطور ناگهانی در زندگی دچار مشکل و اختلاف نظر میشوند چون فکر میکنند کسی از روی حسادت رابطهشان را چشم زده است، بجای تلاش برای حل مشکلاتشان و مراجعه به مشاور، دنبال دعا نویس و باطل کردن چشم زخم میروند. باید به این نکته توجه کرد زندگی همیشه بر وفق مراد پیش نمیرود و گاهی به دلایل متعدد با اتفاقات ناخوشاندی رو برو میشویم برای حل آنها به دنبال راه حل منطقی، تلاش کرد و از خدای متعال کمک خواست.
مشاورین مجرب و متخصص ما در همیار عشق تجربه زیادی در زمینه کمک به زوجهایی که ریشه اصلی اختلافات و درگیریهایشان را چشم زخم اطرافیانشان میدانستهاند، دارند. در جلسات مشاوره، مشاورین ما به این زوجها میآموزند چطور با تمرکز کردن بر روی ریشه بوجود آمدن اختلاف میانشان، قدم به قدم در جهت ترمیم و بهبود رابطهشان پیش بروند.
رفع و از بین بردن اثر چشم زخم و چشم نظر
فقط تلاش خودمان و توسل به خدای متعال میتواند از ما در برابر گزند روزگار محافظت کند، هر باوری به جز این نوعی شرک است. برخی سعی می کنند با طلسم، مهره، اسپند دود کردن، تخم مرغ شکستن، دست فاطمه و … از خودشان در برابر چشم زخم محافظت کنند. اصلاً موضوع پیش پاافتاده ای نیست، این طلسمهای شانس و بخت و اقبال هیچگونه اثر حفاظتی ندارد و باور داشتن به این خرافات به خروج از اسلام و کفر میانجامد.
بهترین محافظها در برابر چشم زخم آنهایی هستند که ما را از طریق دعا، ذکر و خواندن قرآن (آیت الکرسی) به خداوند نزدیکتر می کنند. این راهکارها را میتوانید در منابع معتبر و اصیل اسلامی پیدا کنید، برای مراقبت از خود و عزیزانتان به هیچ وجه به شایعات، شنیده ها یا سنتهای غیراسلامی متوسل نشوید.
بسم الله الرحمن الرحیم
اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَهٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ مَن ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ یَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ (255) لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ قَد تَّبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَیُؤْمِن بِاللّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَهِ الْوُثْقَىَ لاَ انفِصَامَ لَهَا وَاللّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ(256) اللّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُواْ یُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّوُرِ وَالَّذِینَ کَفَرُواْ أَوْلِیَآؤُهُمُ الطَّاغُوتُ یُخْرِجُونَهُم مِّنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُوْلَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ.(257)
ترجمه آیه
خداست که معبودى جز او نیست زنده و برپادارنده است نه خوابى سبک او را فرو مىگیرد و نه خوابى گران آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آن اوست کیست آن کس که جز به اذن او در پیشگاهش شفاعت کند آنچه در پیش روى آنان و آنچه در پشت سرشان است مىداند و به چیزى از علم او جز به آنچه بخواهد احاطه نمىیابند کرسى او آسمانها و زمین را در بر گرفته و نگهدارى آنها بر او دشوار نیست و اوست والاى بزرگ.
در دین هیچ اجبارى نیست و راه از بیراهه بخوبى آشکار شده است پس هر کس به طاغوت کفر ورزد و به خدا ایمان آورد به یقین به دستاویزى استوار که آن را گسستن نیست چنگ زده است و خداوند شنواى داناست.
خداوند سرور کسانى است که ایمان آورده اند آنان را از تاریکی ها به سوى روشنایى به در مىبرد [ولى] کسانى که کفر ورزیده اند سرورانشان [همان عصیانگران] طاغوتند که آنان را از روشنایى به سوى تاریکیها به در مىبرند آنان اهل آتشند که خود در آن جاودانند.
چشم زخم از دیدگاه روانشناسی
بخاطر داشته باشید اینکه هر اتفاقی بد که به هر دلیلی برایتان رخ میدهد را به چشم خوردن و چشم نظر نسبت دهی، تلقین محسوب میشود. اگر هر زمان که موفقیتی کسب میکنید و یا اتفاق خوبی برایتان میافتد، نگران چشم اطرافیانتان باشید و به خودتان تلقین کنید که حتما بخاطر چشم نظر آنها برایتان اتفاق بدی میافتد، خود همین تلقینها در زندگیتان تاثیر منفی بسیاری میگذارد. پس بجای تمرکز کردن بروی حسادت و نظر اطرافیانتان روی کار و زندگی خودتان متمرکز شوید و اگر زمانی به مشکل و چالشی برخوردید در کنار یاد و ذکر خدای متعال بخاطر داشته باشید که:
• همه چیز موقتی است، پس این نیز بگذرد.
• خوشبختی نتیجه ی نگاه ما به زندگی است، نه اتفاقاتی که برایمان رخ میدهد.
• به نکات مثبت و مسائلی فکر کنید که در زندگی بر وفق مرادتان است، حتی اگر این مسائل کوچک و پیش پاافتاده به نظرتان میآید.
• به افرادی فکر کنید که از شما حمایت میکنند و همواره در سختیها به دادتان میرسند.
• به چیزهایی فکر کنید که بیشترین اهمیت را برایتان دارند یا به راحتی میتوانید از آنها دست بکشید.
• به خاطر داشته باشید که در نهایت این خودتان هستید که تصمیم میگیرید به هر اتفاقی چطور واکنش نشان بدهید.
• به انعطاف پذیری خودتان در موقعیتهای سخت دیگر فکر کنید و این که چطور در نهایت توانسته اید آن مخمصمه را پشت سر بگذارید.
• شرایط سخت نیست که شما و موقعیتتان را در این جهان تعریف میکند، دیدگاه و رویکردتان نسبت به زندگی است، که شخصیتتان را شکل میدهد.
• نگرانی، خشم، شکایت، انکار یا هر کدام از بیشمار روشهای دیگری که در روزهای سخت برای غلبه بر درد انتخاب میکنید، نه کمکی به شما میکند و نه شرایط را تغییر میدهد.
توصیه های زیر را در زندگیتان پیاده کنید:
• ایمانتان به خدا را تقویت کنید.
• حال را دریابید. به جای نگرانی دربارهی آیندهی نامعلوم یا غرق شدن در گذشتهی سپری شده، روی اتفاقات زمان حال متمرکز شوید و ببینید که برای بهبود زندگیتان چه کاری از دستتان برمیآید.
• انتظاراتی واقعبینانه از خودتان و موقعیت فعلیتان داشته باشید.
• بین آنچه که میتوانید انجام دهید و آنچه نمیتوانید تغییر دهید، تمایز قائل شوید.
• گام به گام پیش بروید. اهمیتی ندارد که گامهایتان چقدر کوچک است، مهم این است که آهسته و پیوسته پیش بروید.
• به جای متمرکز شدن روی بدترین اتفاق ممکن، به این فکر کنید که چه احتمالات دیگری وجود دارد.
• درس عبرت بگیرید. موقعیتهای دشوار غالباً درسهای خوبی به ما میدهند.
• با متمرکز شدن روی راهحلها، مهارتها و نقاط قوت خودتان ذهنیت مثبتتان را حفظ کنید.
• از هدفهای کوچک شروع کنید.
• با افرادی که از شما حمایت میکنند، بیشتر معاشرت کنید.
• شکرگزار اتفاقات خوب زندگی باشید، از کوچکترین نعمات زندگی لذت ببرید و حتی در زمانهای دشوار نیز نیمهی پر لیوان را ببینید.
• از خودتان مراقبت کنید.
• خودتان را دوست داشته باشید و به خودتان احترام بگذارید.
• به جای آن که بنای ناسازگاری را بگذارید و ارتباطتان را قطع کنید، به فکر بهبود و نوسازی باشید.
• قبل از آن که دیر شود، تقاضای کمک کنید.
• مشورت کنید یا از دیگران نظرخواهی کنید.
• کارهایی را که برای پیشرفت در زندگی و رسیدن به خواسته هایتان لازم است، انجام دهید.
• گاهی اوقات آنقدر به موقعیت نزدیکیم که واقعیت و کلیت آن از دیدمان پنهان میماند. سعی کنید شرایط را از نقطه نظر یک نفر دیگر ببینید.
• شرایط را در گذر زمان بررسی کنید. از خودتان بپرسید که آیا موضوع فعلی بعد از گذشت یک، پنج یا ده سال همینقدر برایتان اهمیت خواهد داشت. اوضاع سخت کنونی را به عنوان بخش بسیار کوتاه و گذرایی از طول عمر خود تلقی کنید.
و توصیه های دیگر:
• فعالیت داشته باشید. از بدنتان کار بکشید و ورزش کنید تا انرژیتان تخلیه شود. از همان نقطهای که ایستاده اید، ده دقیقه در یک جهت راه بروید، سپس دور بزنید. شنا کنید. کوهنوردی بروید.
• بخندید. فیلم خنده دار ببینید. با یکی از دوستان سرزنده تان تماس بگیرید. برای این که بتوانید در این روزگار سخت سرپا بمانید، باید خودتان را به یک برنامهی روزانه ی بانشاط مجهز کنید.
• به فرد دیگری که نیاز به کمک دارد، کمک کنید.
• بنویسید. ناامیدی هایتان از شرایط سخت را روی کاغذ تخلیه کنید، راهکارهایی را که برای غلبه بر مشکلات به ذهنتان می رسد، بنویسید یا این که روزهای بهتر زندگیتان را روی کاغذ جاودانه کنید.
• راه خلاقانه ای برای گذر از مشکلات پیدا کنید.
• بارها و بارها متون انگیزشی، الهام بخش و تشویق کنندهای مانند قرآن و متون مذهبی را بخوانید.
• از طبیعت لذت ببرید و از آن الهام بگیرید. به تماشای طلوع و غروب خورشید بنشینید. به آواز پرندگان گوش کنید. طبیعت کمک میکند تا به آرامش برسید.
• همه چیز را دوباره سازماندهی کنید. آسیبها را برآورد کنید، کارهایی را که میتوانید یا نمیتوانید، انجام دهید، طبقه بندی کنید یا این که خودتان را قبل از آن که دیر شود، از مهلکه نجات دهید.
• برای ایجاد یک تغییر پایدار در زندگیتان، یک هدف بزرگ را برای خودتان تعریف کنید.
عده از افراد معتقد هستند بدشانسی و بد اقبالیهایشان بخاطر چشم زخم افراد حسود اطرافشان است. روحانیون و مراجع تقلید اسلامی مانند آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله مصطفوی بر اساس منابع معتبر اسلامی مانند قرآن و احادیث پیامبر منکر چشم زخم نمیشوند اما رجوع دادن و افراط در باور به چشم زخم و نسبت دادن قدرت بیش از حد به چشم زخم را کفر میدانند و برای رفع چشم زخم توسل به خدای متعادل و خواندن قرآن را توصیه کردهاند و از رفتن سراغ دعا نویس و رمال را بشدت نهی کردهاند. خداوند متعال همواره توصیه کرده است اگر در زندگی با مشکلی روبرو شده اید برای برطرف شده آن تمام تلاشتان را بکنید و به او نیز توکل کنید. بنابراین زمانیکه در زندگی دچار مشکل شدید بجای اینکه به خودتان تلقین کنید که چشم خوردهاید بهتر است ذهنتان را با افکار مثبت پرکیند، مشکلتان را بررسی کنید و برای حل آن قدم به قدم پیش بروید و از افراد متخصص در آن زمینه کمک بگیرید.
پرسش و پاسخ کوتاه