بسیاری از افراد در هنگام انتخاب همسر نقاط منفی و اختلاف نظرهای بارزی را در اخلاق و رفتار طرف مقابل می‌بینند، اما به خاطر حس علاقه که به نامزدشان دارند، به امید یا به شرط اینکه او بعد از ازدواج تغییر خواهد کرد، این اختلافات را نادیده می‌گیرند. لازم است بدانیم تغییر کردن و تغییر دادن رفتارها، مخصوصا رفتارها و عادت‌‌هایی که در بلند مدت برای شخص ایجاد شده، بسیار سخت است. ممکن است پس از شروع زندگی مشترک، یکی از طرفین از دیگری انتظار داشته باشد تغییر کند اما طرف مقابل تمایلی نداشته باشد، یا اینکه توانایی ایجاد این تغییر را درخود نبیند. در این مقاله به این موضوع می‌پردازیم که در چه مواقعی می‌توانیم از همسرمان توقع داشته باشیم بعد از ازدواج تغییر کند؟ تا چه حد می‌توان روی زن یا شوهر تاثیرگذاری مثبت داشت؟ و تغییر دادن همسر چگونه و از چه راهی میسر می‌شود؟

شما همسرتان را عاشقانه دوست دارید. اما گاهی همسر شما با اینکه می‌داند مشکلاتی در رابطه‌تان وجود دارد، حاضر نیست هیچ اقدامی برای تغییر کردن و بهبود رابطه انجام دهد. ممکن است او نیازی به تغییر در رفتارش نبیند و یا اینکه مشکلات را بپذیرد ولی روی قولش برای تکرار نکردن عادات رفتاری نامناسب نماند. طبیعی است که پس از مدتی صمیمیت و علاقه در رابطه از بین خواهد رفت و مشکلات و اختلافات جدی‌تر خواهد شد. در این شرایط اولین توصیه‌ای که به زوج می‌شود مشورت با یک متخصص است. مشاور به عنوان فردی آگاه می‌تواند نقش موثری در حل اختلافات زناشویی و ایجاد تغییر برای بهبود مشکلات رابطه داشته باشد. شما می‌توانید سوالات و تجربیات خود را در خصوص مسائل تغییر دادن همسر بعد از ازدواج در قسمت “سوالات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید” با ما در میان بگذارید.

آیا می‌توانیم از همسرمان توقع داشته باشیم بعد از ازدواج تغییر کند؟

احتمالاً تا الان متوجه عیب‌های خاص همسرتان شده‌اید. قبل از ازدواج سایه‌هایی از رفتارهای آزاردهنده را در عشقتان می‌دیدید، اما فکر می‌کردید که به مرور به آنها عادت خواهید کرد یا این که همسرتان تغییر خواهد کرد. احتمالاً شما نیز مانند اکثر همسران، بنا به یکی از دو دلیل اصلی زیر می‌خواهید که شریک زندگی‌تان را تغییر دهید:

• می‌خواهید که همسرتان از شما تقلید کند و رفتارها و اعمال شما را عیناً انجام دهد. اگر خمیردندان را از انتهای آن فشار می‌دهید، یا روکش صندلی توالت را پایین می‌آورید، انتظار دارید که همسرتان نیز همین کار را بکند. باور به درست بودن رفتارهای خود باعث می‌شود که بخواهید این تفاوت‌ها را از میان بردارید.
• توقع دارید که همسرتان نیازهایتان را برآورده کند. هرچه پرتوقع‌تر باشید، برنامه دقیق‌تری برای تغییر دادن همسرتان خواهید داشت.

کدام یک از دلایل فوق درباره شما صدق می‌کند؟ شاید دوست دارید که همسرتان شبیه شما بشود. اما چشمتان را بر روی این واقعیت نبندید، که عامل‌های متعددی باعث تفاوت میان همسران می‌شود که از آن جمله می‌توان به سابقه خانوادگی، جنسیت، تفاوت‌های فرهنگی و خصوصیات فطری اشاره کرد. اگر خداوند می‌خواست که همسران کاملاً مانند هم باشند، مسلماً می‌توانست، انسان‌هایی مشابه خلق کند. اما خداوند انسان‌هایی متفاوت خلق کرده و مقدر نموده که همسرانی با خوصیات جسمی و اخلاقی منحصر به فرد با هم پیمان زناشویی ببندند و در کنار یکدیگر زندگی کنند.

بنابراین به جای آن که سعی کنید همسرتان را وادار کنید که همه چیز را مانند شما ببیند و مانند شما عمل کند، می‌توانید از این متفاوت بودن نگرش‌ها نهایت استفاده را ببرید. اگر دیدگاه شما و همسرتان درباره مسائل اندکی با هم تفاوت دارد، می‌توانید این نقطه نظرات را با هم ترکیب کنید تا به دید دقیق‌تر و جامع‌تری برسید.

آیا انتظار دارید همسرتان مطابق با نیازهای شما تغییر کند؟ این انتظار غیرمنطقی و ناعادلانه است! اما برخی از رفتارهای شخص در زندگی مشترک ممکن است باعث فروپاشی بنیان خانواده و ایجاد اختلافات جدی شود، و در صورت بروز این رفتارها در همسر، شما می‌توانید از او توقع داشته باشید آن‌ها را تغییر دهد:

• قمارباز و مشروب خوار بودن
• ولخرجی
• بدبین و منفی‌باف بودن
• سر یک کار دوام نیاوردن و مرتب شغل عوض کردن
• عادت به سوءاستفاده کردن عاطفی یا جسمی
• وقت نگذاشتن برای شما یا فرزندانتان
• خیانت‌های مکرر 

اگر همسرتان تغییر نکرد، تمایلی به همکاری برای بهبود زندگی مشترکتان نداشت یا دست کمکتان را پس زد، احتمالاً زندگی‌تان در سراشیبی طلاق قرار گرفته است. اگرچه کنار آمدن با این شرایط آسان نیست، بااین حال راهکارهایی برای نجات دادن زندگی‌ وجود دارد که در آن فقط یکی از طرفین خواستار تغییر و بهبود است. البته وقتی همسرتان دلیلی برای تغییر نمی‌بیند، راه سختی برای حفظ زندگی‌تان در پیش خواهید داشت. در بعضی موقعیت‌ها همچنان امید به نجات وجود دارد، اما بعضی شرایط، زندگی را به بن‌بست می‌رساند. در نهایت فقط خودتان هستید که می‌توانید تصمیم بگیرید، آیا توان تحمل این شرایط را دارید و روح و روانتان در این تنگنا سالم می‌ماند یا خیر؟

برای ایجاد تغییر، همکاری همسر اولین شرط لازم است

نمی‌توانید همسرتان را وادار کنید که تغییر کند، باید او را همان‌طور که هست با تمام عیب و نقص‌هایش بپذیرید. درست است که تغییر اجباری نمی‌شود و او خودش باید بخواهد که تغییر کند، مسلماً راه‌هایی وجود دارد که با استفاده از آنها بتوانید روی او اثر بگذارید و تشویقش کنید که رفتارش را تغییر دهد.

در وهله نخست باید بپذیرید که نمی‌توانید همسرتان را تغییر دهید. شما فقط می‌توانید خودتان و واکنش‌هایتان را تغییر دهید. تغییر دادن رفتار خودتان می‌تواند محرکی باشد که همسرتان را به تغییر دادن خودش ترغیب کند.

• واکنش‌تان را در شرایط دشوار تغییر دهید. اگر بارها و بارها بر سر یک موضوع جر و بحث کرده‌اید، قاطعانه بگویید که از تکرار این مکررات خسته شده‌اید و اتاق را ترک کنید.
• اگر قبلاً احساساتتان را شفاف و واضح بیان نکرده‌اید، این بار آنها را با همسرتان در میان بگذارید.
• هیچ گاه خودتان یا فرزندانتان را با باقی ماندن در موقعیتی ناگوار و ظالمانه به خطر نیاندازید.
• خودتان را بشناسید و به دیدگاه‌ها، رفتارها، انتظارات، امیدها، رویاها، خاطرات، دغدغه‌ها، محرک‌های رفتاری و ترس‌هایتان توجه کنید.
• اگر بهبودی در اوضاع حاصل نشد، از خودتان بپرسید که تا چند وقت دیگر می‌توانید این زندگی را تحمل کنید.
• برای جلوگیری از غرق شدن در احساس افسردگی یا ناامیدی می‌توانید به مشاور مراجعه کنید تا نقش خودتان را در مشاجره‌های زناشویی بشناسید و برنامه مشخصی را برای آینده‌تان در نظر بگیرید.
• مشخص کنید که کدام یک از رفتارهای منفی همسرتان را می‌توانید تحمل کنید و کدام یک جانتان را به لبتان می‌آورد.
• تصمیم بگیرید که آیا می‌توانید خودتان را با موقعیت‌های آزاردهنده و دردناک زندگی زناشویی‌تان وفق دهید یا خیر.
• در نظر داشته باشید که ممکن است همسرتان به اندازه شما کلافه و ناراحت نباشد.
• در عین حال که همسرتان را از عشقتان مطمئن می‌کنید، نگرانی‌ها و ترس‌هایتان درباره آینده این ازدواج را نیز با او در میان بگذارید.
• اگر درباره عشقتان تردید دارید، فهرستی از خصوصیات خوب و دوست‌داشتنی همسرتان تهیه کنید.
• از گفتگو کردن با همسرتان درباره تعیین این رفتارهای مضر و روبرو شدن با مسائلی که زندگی زناشویی‌تان را دچار مشکل کرده است، فرار نکنید.

روش‌هایی که به ایجاد تغییر مثبت در همسر کمک می‌کند

در ادامه با پنج گام کلیدی آشنا می‌شوید که احتمال تغییر دادن رفتار همسرتان را افزایش می‌دهد و رابطه‌تان را محکم‌تر و صمیمی‌تر می‌کند.

دلیل عدم تمایل به تغییر را تشخیص دهید

الگوهای رفتاری به ندرت به صورت مجزا و غیروابسته وجود دارد. در پس هر رفتاری معمولاً محرکی عمیق و ریشه‌دار وجود دارد که ما را وادار می‌کند تا عملی را بارها و بارها تکرار کنیم. برای مثال اگر همسرتان هر شب دیر به خانه می‌آید، تا دیروقت با دوستانش بیرون می‌ماند و مواد مصرف می‌کند، احتمالاً دلیل این رفتارهای مضر عمیق‌تر و ریشه‌دارتر از بالغ نشدن است. بنابراین اگر فقط از همسرتان بخواهید، که بزرگ شود، نه تنها او را به عوض شدن ترغیب نکرده‌اید، بلکه او را به ادامه این رفتار بچگانه مصرتر نیز کرده‌اید و به این ترتیب فقط فاصله بین خودتان را بیشتر کرده‌اید.

در عوض از شوهرتان بپرسید که چرا هر شب دیر به خانه می‌آید و مواد مصرف می‌کند؟ آیا می‌خواهد با این کار به آرامش برسد و اضطرابش را برطرف کند؟ یا این که می‌خواهد از مسئولیت فرار کند؟ فرایند تغییر را با شناخت و تعیین محرک اصلی این رفتارهای ناپسند شروع کنید.

شرایط را بازگویی کنید، سپس نصیحت کنید

معمولاً رفتار کسی با نصیحت کردن عوض نمی‌شود. نصیحت بی‌فایده است، چون نصیحت شونده فکر می‌کند مورد قضاوت یا انتقاد قرار گرفته و دیگری می‌خواهد او را تحت فرمان خود دربیاورد.

پس از آن که تشخیص دادید، چرا همسرتان تمایلی به تغییر دادن خودش ندارد، پیشنهادهایی را مطرح کنید که به محرک اصلی و موضوعات عمقی‌تر می‌پردازد. مقاومت در برابر این نوع پند و اندرزها دشوارتر است، چون همسرتان خودش به دلیل اصلی این رفتارهایش اشاره کرده و آنها را مشکل‌ساز عنوان کرده است.

برای این که پیشنهادتان تاثیرگذارتر شود، مواردی را که او دلیل اصلی رفتارش دانسته، به زبان دیگری دوباره بیان کنید، سپس سعی کنید، او را راضی کنید تا خودش را تغییر دهد. زمانی که همسرتان حرف‌های خودش را با زبان دیگری از شما می‌شنود، متوجه می‌شود که شما به حرف‌هایش گوش می‌دهید و او را درک می‌کنید و درصدد قضاوت کردن او نیستید. این تکرار و بازگویی پیش از نصیحت کردن بهترین گام برای شروع تغییر است.

الگوی رفتارهایی شوید که می‌خواهید در همسرتان ببینید

نصیحت کردن روش معمول ما برای تغییر دادن دیگران است، اما روش بسیار موثرتری برای ترغیب دیگری به تغییر دادن خودش وجود دارد. برای این کار کافی است که خودتان الگوهای رفتاری شوید که دوست دارید در همسرتان ببینید. الگو شدن به سه دلیل زیر همواره موفقیت‌آمیز است:

• زمانی که خودتان را الگو قرار می‌دهید، این تغییر را نشان می‌دهید و به گفتن اکتفا نمی‌کنید. به این ترتیب در عمل به همسرتان نشان می‌دهید که چطور می‌تواند خودش را تغییر دهد.
• این روش، مثبت است و به جای آن که به همسرتان نهیب بزند که “چرا این رفتار زشت را متوقف نمی‌کنی؟” این پیام را منتقل می‌کند که “ببین اینطور می‌توانی تغییر دادن خودت را شروع کنی.”
• این شیوه در فیزیولوژی ریشه دارد. تمام ما نورون‌های آینه‌ای در مغزمان داریم که ما را ترغیب می‌کند تا رفتار افراد مورد علاقه‌مان را تقلید کنیم. بنابراین اگر همسرتان شما را دوست داشته باشد، ناخودآگاه ترغیب می‌شود که از رفتارهایتان تقلید کند.

راهبردهایی برای پیش بردن گفتگوهای دشوار

• محلی را برای گفتگو انتخاب کنید که در آن چیزی حواستان را پرت نکند.
• زمانی را انتخاب کنید که هیچ کدام خسته نیستید.
• گرم و صمیمی برخورد کنید و جبهه نگیرید.
• سخنرانی نکنید.
• از موضوع دور نشوید.
• مشکل را بشناسید.
• توضیح بدهید که این مشکل چه آسیبی به ازدواجتان می‌زند.
• به جای آن که از بدی‌های رابطه و چیزهایی که نمی‌خواهید، حرف بزنید، بگویید که چه خواسته‌ای از رابطه‌تان دارید. درباره این که چه چیزی هر دو شما را خوشحال و راضی می‌کند، با هم حرف بزنید.
• با ذهنی باز درباره راه‌حل‌های مشکل صحبت کنید و لزوم مراجعه کردن به مشاور ازدواج را نیز بررسی کنید.
• زمان معینی را برای ارزیابی پیشرفتتان و بررسی مجدد وضعیت تعیین کنید.
• سعی کنید جملات مثبتی مانند این را بگویید: “ما خیلی با هم اختلاف نظر داریم و این تفاوت‌ها باعث دور شدن ما از هم شده است. به همین دلیل فکر می‌کنم بهتر است به یک مشاور مجرب مراجعه کنیم.” یا “واقعاً دوستت دارم و برایم مهم هستی. برای این که یاد بگیرم چطور بهتر با تو رابطه برقرار کنم، نیاز به کمbک دارم. به همین دلیل دوست دارم که با هم نزد مشاور برویم.”

هرفرد باید تلاش کند قبل از ازدواج طرف مقابل خود را خوب بشناسد و نقاط مثبت و منفی شخصیتی او را در نظر بگیرد و درصورت پذیرش همه این ویژگی‌های مثبت و منفی با او ازدواج کند. اینکه انتظار داشته باشیم شخص بعد از ازدواج مطابق میل ما تغییر کند، انتظار درست و بجایی نیست. اما در برخی موارد بعد از ازدواج رفتارهایی در فرد ظاهر می‌شود که که پایه‌های زندگی مشترک را در خطر فروپاشی قرار می‌دهد. اعتیاد، ولخرجی، بیکاری و روابط نامشروع از جمله این رفتارهای غیرقابل پذیرش هستند. تغییر دادن طرف مقابل علی خصوص اگر خودش تمایلی به همکاری نداشته باشد سخت است. اما راهکارهایی نیز برای تاثیرگذاری مثبت در طرف مقابل وجود دارد. مشاوران به شما کمک می‌کنند با رفتارهای خودآگاهانه، تاثیر مثبتی بر رفتار همسرتان بگذارید و به او برای تغییر کردن کمک کنید. همچنین راه‌های موثر برای تغییر تدریجی یک عادت و رفتار را به شما و همسرتان ارائه می‌دهند. شما در صورت تمایل می‌توانید سوالات و تجربیات خود را خود را در قسمت “سوالات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید” مطرح کنید.