احتمالا اکثر ما مشکلات حل نشده ریز و درشتی در رابطه‌هایمان وجود داشته است، با والدین، با دوست، با همکار و صد البته با شریک عاطفی‌مان! اکثر مراجعینی که ما داشتیم و در بحث‌هایشان گذشته را پیش می‌کشند خودشان می‌دانند شیوه درستی ندارند اما نمی‌توانند آن را ترک کنند؟ چرا؟ این سوالی است که در این مقاله آن را بررسی می‌کنیم همچنین چند هشدار جدی و مهم برایتان آورده‌ایم که اگر این شیوه را ترک نکنید گرفتار چه تنش‌هایی خواهید شد و در نهایت شیوه‌هایی برای مقابله با این روش چه از جانب خودتان باشد چه از جانب شریک عاطفی‌تان به شما معرفی می‌کنیم.
مشکلاتی که مطرح کردن گذشته در دعوا به وجود می‌آورد
از حل و فصل مشکل به وجود آمده باز می‌مانید
مهم‌ترین مشکلی که پیش کشیدن گذشته و اختلافات آن به وجود می‌آورد این است که شما از حل کردن مشکلی که در حال حاضر گرفتارش شدید باز می‌مانید. شما نمی‌توانید به طور همزمان چندیدن مشکل را باهم به بحث و گفتگو بگذارید، تعجبی ندارد وقتی مساله زمان حال را رها می‌کنید و گذشته را پیش می‌کشید مساله اصلی بدون توجه و تلاش شما روی هوا باقی بماند! تصور کنید در مورد یک موضوع مهم مالی در حال بحث هستید ناگهان شما یا او شروع می‌کنید به زدن این جملات:” تو هیچ وقت به حرف من گوش ندادی”، “نیست حالا جد و آبادت تاجرن که الان اظهار نظر می‌کنی؟”، “یادم نرفته تو جمع چیا بهم گفتی حالا هم دوباره می‌خوای شروع کنی”، “تو دنبال غلام حلقه به گوش بودی و هستی”، “چقدر هم که به حرف مشاور گوش دادی یادته جطوری خون من رو تو شیشه کرده بودی؟” و … حتی با خواندن این جملات موضوع اولیه و اصلی به حاشیه رانده شد چه برسد به اینکه یک سر ماجرا باشید! در این حالت طرفین ناگهان ناچار می‌شوند توجه‌شان را به سمت مشکل گذشته ببرند و تلاش کنند دفاع، توجیه یا حمله کنند!
بحث کوچک به دعوای بزرگ تبدیل می‌شود
یکی دیگر از مشکلات پیش کشیدن گذشته این است که ممکن است یک بحث کوچک و پیش پا افتاده که با یک بحث ساده شروع می‌شود تبدیل به یک دعوای آزار دهنده شود. وقتی ماجرای بحث مراجعینمان که به فحاشی، خشونت، بی‌احترامی و … منجر شده است را بررسی می‌کنیم می‌بینیم موضوع اصلی چندان چالش برانگیز نبوده است اما اختلافات ریز و درشت گذشته به کمکش آمده‌اند و از او یک غول ساخته‌اند! فهم این موضوع کار سختی نیست، پاک کردن یک قطره آب از روی زمین کجا و پاک کردن یک تشت بزرگ آب کجا. هرچند گاهی اختلافات گذشته حتی بزرگتر از یک تشت آب است و دریایی از کینه و مسائل حل نشده باقی وجود دارد که روی یک قطره مشکل ما می‌ریزند و تبدیل به سیلی مهار نشدنی می‌شوند!
مجازات بی‌انتها و تنبیه‌گر ظالم
وقتی یکی از طرفین خطایی در رابطه انجام داده یا باید او را ببخشید و موضوع را اصولی حل کنید یا باید تصمیم بگیرید می‌خواهید با این رابطه چه کنید؟ اگر او پشیمان است، عذرخواهی صحیح انجام داده است، در راه جبران اشتباهش قدم برداشته است و خطایش را تکرار نکرده است تا چه زمانی باید به شما جواب پس دهد؟ در بسیاری از مواقع شما نوعی او را بخشیده‌اید اما نداشتن مهارت کافی در حل مساله باعث می‌شود ناخواسته اختلافات گذشته را پیش بکشید! این کار باعث می‌شود در چشم شریک عاطفی‌تان یک تنبیه‌گر باشید که رحم ندارد و رابطه با شما همواره همراه با یک مجازات بی‌انتها و پایان ناپذیر است! عاقبت چنین رابطه‌ای چیست؟ این حجم از کینه و سوء تفاهم اجازه برقراری صمییمت با یکدیگر را به شما می‌دهد؟ قطعا خیر!
تحریف گذشته به دلخواه
تحقیقات مختلف نشان داده حافظه انسان آنقدرها که فکر می‌کنید حتی زمانی که خود شخص مستقیما در صحنه حضور داشته است قابل اطمینان است، وقتی شروع به یادآوری گذشته می‌کنیم حتی حلق و خوی ما هم در یادآوری گذشته اثر دارد! اگر خلق و خوی مثبتی داشته باشیم موارد مثبت را بیشتر به یاد می‌آوریم و اگر خلق و خویمان در آن لحظه منفی باشد موارد منفی را بیشتر به یاد می‌آوریم! ذهن ما حتی قدرت تحریف گذشته را نیز دارد! صحبت‌های سمانه از مراجعین ما را بخوانید:” رضا دائم می‌گه مامانت اینو گفت بابات اونو گفت داداشت این کار رو کرد و … سه سال از بحثی که باهم داشتن می‌گذره هنوز براش داغه داغه ماجراش! جدیدا می‌بینم هرچی سوء تفاهم تو ذهنش هست هم باور کرده! مثلا می‌گه داداشت اون شب داشت گوشی منو چک می کرد می‌گم بابا داداش من اونشب اصلا اونجا نبود وقتی بحث پیش اومد می‌گه نه تو انقدر به فکر طرفداری از اونا هستی چشماتو بستی!”
بی اهمیت کردن اختلافات جدی
گاهی اوقات به جای حل اختلافات آنقدر آن را وقت و بی وقت مطرحش می‌کنیم که به اصطلاح قبح آن را می‌شکنیم! مثلا اگر همسرمان خیانت کرده باشد به جای اینکه ریشه موضوع را پیدا کرده باشیم، بعد از چندین سال هنوز موقع بحث و دعوا می‌گوییم:”تو همونی هستی که زیر سرت بلند شده بود”، “همون دختره/پسره برای تو خوب بود”، ” خوبه یادت نرفته چه کاره‌ای و برای من معلم اخلاق شدی” و … این جملات و جملات مشابه آن باعث می‌شود قبح خیانت کردن در کلام، رفتار و رابطه شما بشکند! موضوعات دیگری نیز هستند که به همین شیوه به جای حل شدن تبدیل به یک موضوع پیش پا افتاده می‌شوند! وقتی مسائل جدی به دلیل وقت و بی وقت مطرح شدنش ارزشش از بین برود به مرور زمان به جای شنیدن “ببخشید”، “اشتباه کردم” یا “جبران می‌کنم” با این جملات روبرو می‌شوید:” دلم خواست”، “خوب کاری کردم اصلا”، ” لیاقتت همین بود”، “بارم می کنم ببینم چه کار می‌کنی” و … .
چرا اختلافات گذشته را مطرح می‌کنید؟
اختلافات گذشته به عنوان یک سلاح!
متاسفانه برخی از زوج‌ها بحث‌های زن و شوهری را به چشم یک جنگ تمام عیار می‌بینند که باید هر طور شده در آن پیروز شوند و برای این پیروزی دست به هرکاری می‌زنند. برخی با پرخاشگری، برخی با ضرب و شتم، برخی با توهین و فحش، برخی با سکوت، برخی با مظلوم نمایی، برخی با گریه یا قهر و برخی دیگر با پیش کشیدن گذشته سلاحی درست می‌کنند که بتوانند در این جنگ پیروز شوند! آنها خطاهای گذشته همسرشان را به یادش می‌آورد و با این کار در واقع هشدار می‌دهند که در حال تکرار خطاهایت هستی و عواقبی در پیش خواهد داشت! صحبت‌های نویذ از مراجعین ما را بخوانید:” ما 12ساله ازدواج کردیم، من روز عروسی فقط 21 سالم بود، یه پسر یچه بی تجربه بودم، باورتون نمی‌شه هنوز که هنوزه موقع دعوا و بحث بهم می‌گه تو همونی هستی که روز عروسی مشروب خوردی و جلو فامیلای ما آبرو ریزی کردی! جالبه من بعد از اون روز کلا مشروب رو ترک کردم ولی همچنان دارم جواب پس می‌دم!”
تاکتیکی برای منحرف کردن بحث اصلی
برخی افراد از آنجایی که مهارت حل مساله و اختلاف را بلد نیستند، هنگام مشاجره به جای فهم صورت مساله، بررسی آن از ابعاد مختلف و یافتن راه حلی برای به نتیجه رساندن مشاجره سعی می‌کنند از زیر بحث در بروند یا بحث را منحرف کنند به خصوص اگر در بحث پیش آمده مقصر باشند. آنها با پیش کشیدن گذشته و خطاهای شریک عاطفی‌شان سعی می‌کنند او را هم مقصر جلوه دهند تا در خطایی که کرده‌اند تنها نمانند! مثلا خیانت کرده‌اند اما وقتی همسرشان می‌خواهد در این مورد صحبت کنند دست پس را پیش می‌کشند و می‌گویند “چون تو در گذشته با من بداخلاق بودی من به سمت دیگران کشیده شدم!” یا اگر به خانواده همسرشان توهین کرده باشند به جای معذرت خواهی و باز کردن دلایل می‌گویند :” توام همیچین مظلوم نیستی یادته پارسال با خواهرم دعوات شد؟” خلاصه اینکه برای منحرف کردن بحث پیش کشیدن گذشته شیوه کارآمدی است! البته کارآمد برای روش‌های غیر منطقی و بی‌نتیجه!
انتقام گرفتن
برخی دیگر از افراد از پیش کشیدن گذشته برای انتقام استفاده می‌کنند. برخی آگاهانه و برخی ناخودآگاه این کار را انجام می‌دهند و دلیلش این است که کینه‌ای در گذشته وجود داشته است که برای آنها حل نشده باقی مانده است. شاید به ظاهر شریک عاطفی‌شان را بخشیده باشند یا حتی وانمود کنند که فراموش کرده‌اند اما همچنان با بروز کوچک‌ترین نشانه‌ای از گذشته یا حتی بدون آن تمام خاطرات تلخ برایشان یادآوری می‌شود و آن را به شریک عاطفی‌شان نیز یادآوری می‌کنند تا او را درگیر احساس گناه و پشیمانی کنند! این کار گاهی اوقات آنقدر ظریف و پیچیده اتفاق می‌افتد که خود فرد هم کاملا از آن آگاه نیست و حرفه‌ای‌ترین متخصص‌ها با کلی بررسی و ریشه‌یابی به آن پی می‌برند! مثلا فرناز مراجعی بود که هربار به مهمانی فامیل‌های شوهرش دعوت می‌شد با دلیل و بی‌ذلیل، با بهانه و بی‌بهانه با همسرش دعوا و دلخوری راه می‌انداخت! او خودش هم نمی‌دانست چرا این کار را می‌کند و معتقد بود آنقدر کلافه و ناراحت است که ناخودآگاه بینشان دلخوری پیش می‌آید، بعد از چندین جلسه روان‌درمانی و کمک هردوی آنها، متوجه شدند فرناز هنوز نتوانسته در ناخودآگاهش 6 سال پیش را فراموش کند! 6 سال وقتی فرناز و همسرش به مهمانی عروسی خواهر فرناز دعوت بودند، شوهر نخواسته به آن عروسی بیاید و بعد از کلی بحث و دعوا مهمانی را رفته‌اند اما تمام شب ناراحت بوده‌اند. فرناز شب عروسی خواهرش ناراحت بوده و همه این موضوع را فهمیده‌اند! فرناز مدعی بود بعد از آن شب با همسرش صحبت کرده، شوهرش توانسته دل او را به دست بیاورد و این موضوع به ظاهر حل شده است! اما همانطور که خواندید این فقط ظاهر ماجرا بوده است و فرناز هنوز در هر مهمانی که از جانب اقوام همسرش است انتقامش را از همسرش می‌گیرد!
امید به تغییر دادن با شرمندگی او
یکی از چرخه‌های بسیار ناکارآمد در روابط این است که یکی یا هردو خطا می‌کنند، بدون ریشه یابی و حل موضوع یکدیگر را می‌بخشند و آشتی می‌کنند، مجدد خطا را تکرار می‌کنند و گذشته و قول و قرارهایی که برای انجام ندادن این خطا را به یکدیگر دادند پیش می‌کشند و باز در نهایت یکدیگر را می‌بخشند و آشتی می‌کنند! هربار که این خطا رخ می‌دهد طرف مقابل برای شرمنده کردن او یادآوری می‌کند که در گذشته هم چندبار و چندین بار این اتفاق افتاده است و امید دارد شریک عاطفی‌اش احساس گناه کند و دیگر آن را انجام ندهد! غافل از اینکه این مشکل تنها با ریشه‌یابی حل خواهد شد نه با آشتی! صحبت‌های مینا از مراجعین ما را بخوانید:” دیگه خسته شدم انقدر هربار تو گوشیش دیدم به این و اون پیام داده، به همکار به فامیل به دوست به آشنا و … هر سری هم می‌گه قول می‌دم تکرار نشه من فقط تورو میخوام اشتباه کردم و … هربار هم که من می‌گم دیگه خسته شدم یادته چه بلاهایی سرم آوردی می‌گه تو انقدر به من سرکوفت زدی که من دیگه برام فرقی نداره به کسی پیام بدم یا نه وقتی تو نمی‌بخشی چه فرقی داره من این کار رو بکنم یا نه؟”
مغز بی‌تابی که دنبال تکمیل پازل است
مغز انسان به صورت فطری و تکاملی در پی تکمیل مواردی است که با آنها روبرو است! چه یک شکل ساده باشد چه موراد پیچیده در روابط انسانی! سوال‌های بی‌جواب مغز انسان را آزار می‌دهد و در پی تکمیلش می‌گردد، گاهی با قضاوت، گاهی با توجیه و گاهی با پیگیری! آنچه مهم است این است که مغز شما برای تکمیل پازلش با تنش همراه است و در پی سوال‌های بی‌جوابش است. اگر بین شما و شریک عاطفی‌تان سوال بی‌جوابی وجود داشته باشد شما هربار که فرصتی ببینید آن را پیش می‌کشید تا به جوابتان برسید و این یکی از دلایل مهم پیش کشیدن گذشته در روابط عاطفی است!
تلاش نابالغانه‌ای برای حل مشکلات
گاهی افراد بدون هیچ نیتی و تنها به دلیل ناآگاهی و نداشتن مهارت صحیح حل مساله تصور می‌کنند با پیش کشیدن گذشته می‌توانند مشکلات را حل کنند! غافل از اینکه این تلاش نابالغانه نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه با بالا بردن بحث و ایجاد کینه مشکلات جدیدی هم به رابطه وارد می‌کند. به خصوص که در طولانی مدت مسائل گذشته بدون حل شدن روی هم تلنبار می‌شوند و تبدیل به کاموایی در هم پیچیده می‌شود که دیگر نمی‌توان سر آن را پیدا کرد!
تحمیل کردن پایان رابطه
تا اینجای مقاله درباره افرادی صحبت کردیم که در رابطه هستند و دلشان می‌خواهد رابطه‌شان را حفظ کنند اما مهارتش را ندارند یا ناآگاهانه و آگاهانه گذشته را برای دلایل مختلف پیش می‌کشند ولی در نهایت شریک عاطفی و رابطه‌شان برایشان مهم است. اما متاسفانه گاهی افراد دلشان می‌خواهد از رابطه بیرون بیایند اما جسارت اینکه این موضوع را صادقانه با شریک عاطفی‌شان مطرح کنند ندارند و دنبال بهانه‌جویی و ایراد گرفتن و … هستند. یکی از این بهانه‌جویی‌ها هم پیش کشیدن گذشته است و غر و لند بابت خطاهای گذشته.
با شریک عاطفی که مدام گذشته را پیش می‌کشد چه باید کرد؟
هربار دوباره و دوباره عذرخواهی نکنید
اگر خطایی انجام دادهاید و رابطه‌تان را دوست دارید باید بتوانید شیوه صحیح عذرخواهی را بیاموزید، سهمتان از خطایتان را شناسایی کنید، آن را برطرف کنید و به شریک عاطفی‌تان این اعطمینان و اعتماد را بدهید که علاوه بر جبران خطایتان دیگر قصد انجام آن را نخواهید داشت و سعی می‌کنید جلوی چنین اتفاقاتی را بگیرید. اگر این روند را طی کرده‌اید شریک عاطفی‌تان نیز باید این بلوغ را داشته باشد که تصمیم بگیرد ببخشد یا راه دیگری را پیش بگیرد در هر صورت قرار نیست شما هر روز و هر لحظه شخصیتتان زیر سوال برود و بابت خطایی که از آن پشیمان هستید و جبرانش کردید دائم عذرخواهی کنید و جواب پس بدهید! هربار که شریک عاطفی‌تان گذشته‌ای که جبرانش را کردید را پیش کشید خونسردی خود را حفظ کنید و به شریک عاطفی‌تان یادآوری کنید این موضوع را قبلا حل کرده‌اید و نمی‌خواهید رابطه را به عقب برگردانید، از او کمک بخواهید که بگذارد رو به جلو پیشرفت کنید و ترمز رابطه را نکشید!
تمرکز بحث را به زمان حال برگردانید
وقتی شریک عاطفی‌تان گذشته را پیش کشید شما سعی کنید بیشتر موضوع را هم نزنید و وارد این بازی نشوید، سعی کنید با جملاتی مانند “در مورد گذشته درست می‌گی ولی خب هیچ کدوم نمی‌خواستیم دوباره این اتفاق بیفته بیا به جای گذشته رو حالا متمرکز بشیم ببینیم چه کار باید کرد”،”به نظرم پیش کشیدن گذشته نمی‌ذاره مشکل الانمون رو حل کنیم، بیا قرار بذاریم یه روز راجع به اون مشکل حرف بزنیم حل نشده نمونه ولی الان فعلا رو مشکل حالا متمرکز باشیم”، “در مورد گذشته درست می‌گی، شاید باید بیشتر برای حلش وقت می‌ذاشتیم که اینطوری آتیش زیر خاکستر نمونه ولی خب الان قاطی کردن مسائل کمکون نمی‌کنه بیا پله پله پیش بریم” یا “عزیزم بذار با آرامش مشکلات رو حل کنیم، گذشته و پیش کشیدنش از هم دورمون می کنه من نمی‌خوام با یادآوری گذشته دلمون سیاه بشه، بذار این مشکل رو حل کنیم که به مشکلاتمون اضافه نشه” بحث را به زمان حال برگردانید و نگذارید گذشته هر دوی شما را درگیر کند.
زمانی برای حل مشکلات گذشته تعیین کنید
مشکلات گذشته باید حل شود تا رابطه شما سالم بماند! مشکلات حل نشده مانند شکستن یک لوله در لایه‌های زیرین یک ساختمان است، اگر این شکستی برطرف نشود به تدریج ساختمان رابطه شما متلاشی می‌شود. پس باید برای آن وقت بگذارید و حلشان کنید. اگر مقصر مشکلات هستید نترسید! اینکه شما خطایی انجام دادهاید دلیل بر این نمی‌شود که لیاقت یک رابطه خوب و امن را نداشته باشید، بنابراین از حل مشکلات نترسید حتی مشکلاتی که مقصر آنخودتان هستید، فرار کردن چیزی را عوض نمی‌کند تنها زمان از دستتان می‌رود! پس وقتی را برای حل مشکلات تعیین کنید، می‌توانید از مشاور کمک بگیرید یا سعی کنید با گفتگو موضوعات گذشته را تحلیل کنید اما هرچه هست شما و شریک عاطفی‌تان به صورت یک تیم باید این مشکل را حل کنید.
احساساتش را درک و تایید کنید
وقتی شریک عاطفی‌تان گذشته را پیش می‌کشد معنی‌اش این است که او احساساتش، هیجاناتش و ذهنش درگیر گذشته است! این موضوع ایرادی ندارد، برخی مشکلات گذشته را به راحتی حل می‌کنند و برخی دیگر برای هضم گذشته به زمان و کمک بیشتری نیاز دارند، در هر صورت شما باید به او کمک کنید تا بتواند مدیریت احساستش را به دست بگیرد، البته این کمک هم منطق خود را دارد قرار نیست تا ابد جواب گذشته را پس بدهید اما قرار هم نیست بدون تلاش گذشته را رها کنید. به شریک عاطفی‌تان بگویید احساست و هیجاناتش را درک می‌کنید و دوست دارید بتوانید کمک کنید این هیجانات منفی مدیریت شوند.
اگر خودتان فردی هستید که گذشته را مطرح می‌کنید چه باید بکنید؟
تلاش برای برنده شدن را کنار بگذارید
همانطور که در جای جای مقاله توضیح دادیم شما و شریک عاطفی‌تان یک تیم هستید، اگر با پیش کشیدن گذشته دنبال برنده شدن در بحث هستید باید بدانید با بازنده شدن هریک از شما در واقع رابطه‌تان است که بازنده می‌شود پس دنبال برنده شدن نباشید! وقتی پس ذهنتان دنبال برنده شدن در رابطه هستید ناخودآگاه همه درهای منطق در ذهنتان را می‌بندید و هرچقدر شریک عاطفی‌تان تلاش کند مشکل را حل کند شما دیوار مقاومتی در خودتان دارید که اجازه نمی‌دهد صدایش به گوشتان برسد! پس سعی کنید مشکل را حل کنید و بدانید حل مشکل هر دوی شما را برنده می‌کند!
در نقش قربانی فرو نروید
با پیش کشیدن گذشته و خطاهای همسرتان سعی نکنید در نقش قربانی فرو روید. در مورد نقش قربانی در مقالات مختلف صحبت کرده‌ایم و با خواندن آنها متوجه می‌شوید چنین نقشی هیچ کمکی به شما نمی‌کند، شریک عاطفی‌تان در نقش ظالم باقی می‌ماند و شما هر روز قربانی و قربانی‌تر می‌شوید! گذشته را حل کنید و از این نقش بیرون بیایید، اگر کسی به شما ظلم کرده است آن را ریشه یابی کنید و سعی کنید رابطه را ترمیم کنید تا در یک رابطه سالم و امن قرار گیرید.
سهم خود را از گذشته بپذیرید
در یک رابطه مشترک همه چیز مشترک است حتی خطاهایش! به جای اینکه تمام تقصیر گذشته را گردن شریک عاطفی تان بیندازید سعی کنید آن را به صورت منطقی و اصولی بررسی کنید، سهم خودتان را کشف کنید و در صدد برطرف کردن آن بر بیایید. حتی اگر تقصیری نداشتید سهمتان از این رابطه کمک به شریک عاطفی‌تان است تا این مشکل را حل کند، نقاط ضعف و قوتتان رابطه را باهم بسنجید و در کنار هم آنها را یکی یکی برطرف کنید و از نقاط قوتتان به نفع رابطه استفاده کنید.
کمک کنید گذشته حل شود و آتش زیر خاکستر نماند
مهم‌ترین راه‌حل برای خلاصی از گذشته حل کردن آن است! مسائل حل نشده گذشته آتش زیر خاکستری است که تا حل نشود سایه‌اش روی رابطه شماست! حتی اگر آن را در بحث‌های خودتان پیش نکشید باز هم آنها وجود دارند و رابطه شما را تهدید می‌کنند! پس به جای زیر خاک نگه داشتن آنها کمک بگیرید و آن را حل کنید.
پرسش و پاسخ کوتاه